Η Κλίμακα των Αρετών

Η ελάττωσις του κακού γεννά την αποχή από το κακό.
Η αποχή από το κακό είναι η αρχή της μετανοίας.
Η αρχή της μετανοίας είναι η αρχή της σωτηρίας.
Η αρχή της σωτηρίας είναι η καλή πρόθεσις.
Η καλή πρόθεσις γεννά τους κόπους.
Αρχή των κόπων είναι οι αρετές.
Η αρχή των αρετών είναι το άνθος της πνευματικής ζωής.
Το άνθος της αρετής είναι η αρχή της πνευματικής εργασίας. Η πνευματική εργασία είναι τέκνο της αρετής και αυτής τέκνο η συνέχισις και συχνότης της εργασίας.
Καρπός και τέκνο της συνεχούς και επιμελούς εργασίας είναι η έξις: (η μόνιμη δηλαδή συνήθεια).
Τέκνο της έξεως είναι η ποίωσις (να γίνει δηλαδή η αρετή ένα με την ψυχή. Φυσική κατάστασίς της).

Η ποίωσις στο καλό γεννά το φόβο του Θεού.
Ο φόβος γεννά την τήρηση των εντολών – είτε των επουρανίων είτε των επιγείων.
Η τήρησις των εντολών είναι απόδειξις της αγάπης προς τον Θεόν.
Αρχή της αγάπης είναι το πλήθος της ταπεινώσεως.
Το πλήθος δε της ταπεινώσεως είναι θυγατέρα της απαθείας.
Η απόκτησις της απαθείας είναι η πληρότης της αγάπης, δηλαδή η πλήρης κατοίκησις του Θεού σε όσους έγιναν με την απάθεια «καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεό όψονται».
Η ιστορία είναι μια μακρόχρονη προεργασία τοκετού: εδώ κάτω υφαίνεται αργά το πνευματικό σώμα μας, όπως το φυσικό σώμα μέσα στον κόλπο της μητέρας.
Αντίθετα όμως απ᾿ ο,τι το παιδί μέσα στο μητρικό κόλπο, ο άνθρωπος στην πορεία του για τον εξαγνισμό, δέχεται πολλές αποκαλύψεις, για τη ζωή στην οποία πρόκειται να γεννηθεί.

Άγιος Νικόλαος Καβάσιλας