Ενότητα και αγάπη μεταξύ των Χριστιανών. Ο χριστιανός πού διαπληκτίζεται με τούς άλλους και προξενεί ταραχές στην Εκκλησία, αμαρτάνει στο Σώμα τού Χριστού, αφού κάθε χριστιανός είναι μέλος τής Εκκλησίας.
Η Α´ Επιστολή Κλήμεντος Ρώμης. – Τα κηρύγματα πού αρχίζουμε θα είναι μία απλή και σύντομη μελέτη των αγίων Πατέρων. Θα μιλάμε για τον βίο και την διδασκαλία τους. Παρακαλούμε να τα μελετάτε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, γιατί πρόκειται περί των αγίων Πατέρων.
1. Το πρώτο βιβλίο πού συναντάμε στην σειρά των πατερικών κειμένων είναι μία Επιστολή τού αγίου Κλήμεντος, επισκόπου τής Ρώμης, την οποία αυτός απηύθυνε προς την Εκκλησία τής Κορίνθου. Για τον άγιο αυτό Πατέρα δεν γνωρίζουμε πολλά. Λέγουν ότι ήταν συνεργάτης τού αποστόλου Παύλου (βλ. Φιλιπ. 4,3). Και λέγει ακόμη ο Συναξαριστής του ότι εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Τραϊανό πέρα από τον Εύξεινο Πόντο και, αφού έπαθε πολλά βασανιστήρια, τελικά τον έρριξαν στην θάλασσα με σιδερένια άγκυρα στον λαιμό του. Τον εορτάζουμε στις 24 Νοεμβρίου.
2. Στην εποχή τού αγίου Κλήμεντος, τού επισκόπου αυτού τής Ρώμης, ξέσπασε στην Εκκλησία τής Κορίνθου μία κρίση. Αναφέρω την κρίση αυτή: Μερικοί λαϊκοί χριστιανοί τής Κορίνθου, πού παρίσταναν τούς «ζηλωτές», αλλά ήταν «φιλόνικοι» (45,1), άνθρωποι δηλαδή πού αγαπούσαν τούς καυγάδες, ήθελαν να αλλάξουν την εκκλησιαστική κατάσταση στην περιοχή τους, να διώξουν τούς λειτουργούς τής Εκκλησίας και να βάλουν άλλους, πού αυτοί τούς νόμιζαν για καλύτερους. Αυτό το κίνημα προκάλεσε μεγάλη ταραχή, γι᾽ αυτό και ο άγιος Κλήμης αναγκάστηκε να στείλει από την Ρώμη πού βρισκόταν μία Επιστολή προς την Εκκλησία τής Κορίνθου. Στην Επιστολή του αυτή δίνει λύση στο πρόβλημα πού δημιούργησαν τα λίγα εκείνα πρόσωπα πού φαίνονταν μεν ως ζηλωτές, αλλά ο άγιος τα χαρακτηρίζει «προπετή» και «αυθάδη» πρόσωπα. Η λύση είναι η εξής: Η θέση των Επισκόπων στην Εκκλησία είναι μόνιμη και δεν εξαρτάται από την θέληση μερικών χριστιανών. Και είναι μόνιμη η θέση των Επισκόπων στην Εκκλησία, γιατί αυτοί έχουν «Αποστολική Διαδοχή». Και τούς λειτουργούς λοιπόν πού κατέστησαν οι Απόστολοι και οι διάδοχοί τους δεν μπορεί να τούς αντικαταστήσει κανένας! Αυτή η θέση τού αγίου Κλήμεντος, Επισκόπου Ρώμης, ήταν χρυσό κλειδί, για να λυθεί το εκκλησιαστικό πρόβλημα τής Κορίνθου και να κοπάσει η ταραχή πού δημιουργήθηκε στην Εκκλησία της.
3. Το περιεχόμενο τής Επιστολής, πού αποτελείται από 65 κεφ., με σύντομα λόγια είναι το ἑξής:
(1) Η Επιστολή χωρίζεται σε δυο μεγάλα μέρη και κατακλείεται από έναν επίλογο. Το πρώτο μέρος το αποτελούν τα κεφ. 1-36. Σ᾽ αυτό το μέρος έχουμε γενικές παραινέσεις. Στην αρχή ο άγιος Κλήμης αναφέρεται στο πρόβλημα τής Εκκλησίας τής Κορίνθου, γιατί διαιρέθηκε η Εκκλησία αυτή και έφυγε η ειρήνη από τούς χριστιανούς της. Η κατάσταση αυτή, λέγει, μπορεί να διορθωθεί μόνο με την μετάνοια όλων, αλλά ιδιαίτερα αυτών πού προκάλεσαν την ταραχή. Τούς λέει να ταπεινωθούν και να μήν επαίρονται και να ζητούν να κατευθύνουν το ποίμνιο τού Χριστού. «Ταπεινοφρονούντων – τούς λέγει – εστίν ο Χριστός, ουκ επαιρομένων επί το ποίμνιον αυτού» (16,1). Τούς λέει ακόμη να αγαπούν την υπάρχουσα τάξη στην Εκκλησία και να είναι υπάκουοι. Παράδειγμα σ᾽ αυτό τούς φέρνει από τον άψυχο κόσμο τον ήλιο και τα αστέρια, πού ακολουθούν την καθορισμένη τροχιά τους, χωρίς καμμιά παρέκλιση («δίχα πάσης παρεκβάσεως», 20,3), γι᾽ αυτό και είναι «εν ομονοίᾳ», δεν συγκρούονται δηλαδή μεταξύ τους.
(2) Το δεύτερο μέρος το αποτελούν τα κεφ. 37-61. Σ᾽ αυτό το τμήμα ο άγιος Κλήμης προχωρεί βαθύτερα στο θέμα τής τάξεως και πειθαρχίας και ομονοίας των χριστιανών μέσα στην Εκκλησία. Ο χριστιανός, λέγει, πού διαπληκτίζεται με τούς άλλους και προξενεί ταραχές στην Εκκλησία, αμαρτάνει στο Σώμα τού Χριστού, αφού κάθε χριστιανός είναι μέλος τής Εκκλησίας. Τούς λέγει: «Ίνα τί διέλκομεν και διασπώμεν τα μέλη τού Χριστού και στασιάζομεν προς το σώμα το ίδιον, και εις τοσαύτην απόνοιαν ερχόμεθα, ώστε επιλαθέσθαι ημάς ότι μέλη εσμέν αλλήλων;» (46,7).
Ας σκεπτόμαστε αυτό το φοβερό, πού λέει ο άγιος Κλήμης, ότι, όταν οι χριστιανοί διαπληκτιζόμαστε μεταξύ μας, «διασπώμεν τα μέλη τού Χριστού». Δηλαδή, κάνουμε το έργο των… σταυρωτών τού Χριστού!
Έναν ωραίο πάλι λόγο λέγει ο άγιος Κλήμης για την ενότητα και την αγάπη μεταξύ μας: Το να υποτάσσεται ο ένας στον άλλο. «Υποτασσέσθω – λέγει – έκαστος τῷ πλησίον αυτού, καθώς ετέχθη εν τω χαρίσματι αυτού» (38,1).
Αλλά είναι πολύ ωραία αυτή η περικοπή τού αγίου Κλήμεντος για την αγάπη. Η περικοπή αυτή θυμίζει τον ύμνο τού αποστόλου Παύλου, πού λέγει στο 13ο κεφ. τής Α´ προς Κορινθίους επιστολής του. Λέγει ο άγιος Κλήμης:
«Ουδέν βάναυσον εν αγάπῃ,
ουδέν υπερήφανον·
αγάπη σχίσμα ουκ έχει,
αγάπη ου στασιάζει,
αγάπη πάντα ποιεί εν ομονοίᾳ·
δίχα αγάπης ουδέν ευάρεστόν εστιν τῷ Θεῷ» (49,5).
Το βαθύτερο κίνητρο των ταραχών τής Εκκλησίας τής Κορίνθου ήταν η φιλοδοξία, γιατί οι ταραχοποιοί παραγκώνισαν τούς υπάρχοντες Πρεσβυτέρους, για να καταλάβουν είτε αυτοί είτε άλλα πρόσωπα τής προτίμησής τους επίσημη θέση στην Εκκλησία. Αλλά τούς λέγει τώρα ο άγιος Κλήμης ότι είναι προτιμότερο να είναι μικροί και ελάχιστοι στο ποίμνιο τού Χριστού, παρά να καταλάβουν μεγάλη και υψηλή θέση στην Εκκλησία και να στερηθούν την σωτηρία τους. Τούς λέγει επί λέξει: «Άμεινον γάρ εστιν υμίν εν τω ποιμνίῳ τού Χριστού μικρούς και ελλογίμους υμάς ευρεθήναι ή καθ᾽ υπεροχήν δοκούντας εκριφθήναι εκ τής ελπίδος αυτού» (57,2).
Τα λόγια αυτά με απλότητα λέγουν το εξής: Καλύτερα να είναι κανείς ένας απλός ευλαβής ιερέας ή ακόμη και ένας απλός καντηλανάφτης με φόβο Θεού, παρά να γίνει αξιωματούχος κληρικός και να χάσει την ψυχή του. Το πάν είναι «μη εκριφθήναι τής ελπίδος τού Χριστού», πού μάς είπε ο άγιος Κλήμης, και ὄχι οι θρόνοι και τα αξιώματα.
(3) Στο τρίτο μέρος τής επιστολής (κεφ. 62-65) ο συγγραφεύς άγιος Κλήμης εκφράζει την ελπίδα οι κομιστές τής επιστολής να τού δώσουν την χαρά, όταν επιστρέψουν, φέροντάς του το μήνυμα ότι αποκαταστάθηκε η ειρήνη στην Εκκλησία τής Κορίνθου.
Μακαριστού Μητρ. Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κυρού Ιερεμία
