Ντομάτα η… “θαυματουργή”

Η διατροφική αξία της ντομάτας είναι αναμφισβήτητη και έχει αποδειχθεί από πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες. Δείτε πόσο ωφέλιμη είναι για την υγεία μας…

Η ντομάτα βρίσκεται ως συστατικό, στα περισσότερα από τα αγαπημένα μας πιάτα. Προσθέτει γεύση και νοστιμιά σε σάντουιτς, πίτσες, σάλτσες και σε άλλες γευστικές απολαύσεις και αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλές σαλάτες.

Εκτός όμως από τη νοστιμιά σας, η ντομάτα είναι κι ένα πολύτιμο τρόφιμο για την υγεία μας, με σημαντικές ιδιότητες κατά του καρκίνου και άλλων παθήσεων. Ας δούμε αναλυτικά τα διάφορα οφέλη της για την υγεία μας:

Περιέχουν αντιοξειδωτικά
Οι τομάτες είναι γεμάτες με λυκοπένιο, ένα φωτεινό κόκκινο καροτένιο, υπεύθυνο για το κόκκινο χρώμα της. Το λυκοπένιο έχει μελετηθεί εκτενώς για τις αντιοξειδωτικές και τις αντικαρκινικές του ιδιότητες. Σε έρευνα που έχει γίνει, το λυκοπένιο έχει συνδεθεί με την προστασία του DNA στα λευκά αιμοσφαίρια, λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης που προστατεύει τα κύτταρα από την καταστροφή. Τα μαγειρεμένα προϊόντα ντομάτας, όπως ο παστεριωμένος χυμός της, η σούπα, η σάλτσα και το κέτσαπ, περιέχουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις βιοδιαθέσιμου (εύκολα να απορροφηθούν από τον οργανισμό) λυκοπενίου. Δεδομένου ότι το λυκοπένιο είναι λιποδιαλυτό, η κατανάλωση ντομάτας ή προϊόντων ντομάτας, με πλούσιες σε λίπος τροφές και προϊόντα, όπως το ελαιόλαδο, το αβοκάντο και οι ξηροί καρποί, καθιστά την απορρόφησή του πιο εύκολα, από ό,τι στην ωμή ντομάτα.

Εκτός από το λυκοπένιο, οι τομάτες είναι επίσης μια εξαιρετική πηγή άλλων αντιοξειδωτικών, όπως η βιταμίνη C και η βιταμίνη Α (μέσω της συγκέντρωσης της σε καροτενοειδή, συμπεριλαμβανομένου του β-καροτένιου). Όλες αυτές οι αντιοξειδωτικές ουσίες, κυκλοφορούν μέσω του αίματος εξουδετερώνοντας τις επικίνδυνες ελεύθερες ρίζες που μπορεί να βλάψουν τα κύτταρα και τις κυτταρικές μεμβράνες, επιδεινώνοντας τις φλεγμονές και την κατάσταση από το διαβήτη, την αρτηριοσκλήρυνση, το άσθμα και τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένα φλιτζάνι ντομάτας παρέχει 57,3% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας βιταμίνης C και 22,4% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας βιταμίνης Α.

Επιδρά στα καρκινικά κύτταρα
Το ισχυρό αντιοξειδωτικό λυκοπένιο που βρίσκεται στις τομάτες, προστατεύει από διάφορα είδη καρκίνου, ιδιαίτερα από τον καρκίνο του προστάτη, τον καρκίνο του τραχήλου, τον καρκίνο του στομάχου, του μαστού, του στόματος και τους καρκίνους του οισοφάγου, του φάρυγγα και του ορθού. Σύμφωνα με δεύτερη ανάλυση 21 μελετών που δημοσιεύτηκαν στο Cancer Epidemiology Biomarkers and Prevention, οι άνδρες που έτρωγαν τις μεγαλύτερες ποσότητες μαγειρεμένης τομάτας, είχαν 19% μικρότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του προστάτη κι εκείνοι που έτρωγαν τις περισσότερες ωμές τομάτες είχαν 11% μικρότερο κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου του προστάτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το λυκοπένιο δεν ευθύνεται καθαυτό για τις ευεργετικές αυτές επιδράσεις, αλλά ο συνδυασμός του με άλλα θρεπτικά συστατικά που απαντώνται στις τομάτες.

Καταπολεμά τη χοληστερόλη
Σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε σε 21 υγιή άτομα και δημοσιεύτηκε στο British Journal of Nutrition, η υψηλή πρόσληψη προϊόντων τομάτας, μείωσε σημαντικά τη συνολική και την LDL χοληστερόλη («κακή» χοληστερόλη) στο αίμα. Τα δείγματα αίματος που ελήφθησαν μετά την μελέτη έδειξαν επίσης μια αύξηση στην ικανότητα κυκλοφορίας της LDL χοληστερόλης. Η οξειδωμένη LDL χοληστερόλη, μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τα όργανα του σώματος και άλλους ιστούς, προωθώντας έτσι την αρτηριοσκλήρυνση και αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επιδρά στην υπέρταση
Οι τομάτες είναι μια πολύ καλή πηγή καλίου και η διατροφή που είναι πλούσια σε κάλιο έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την υψηλή αρτηριακή πίεση και επομένως, τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων. Ένα φλιτζάνι ντομάτας παρέχει το 11,4% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας πρόσληψης καλίου.

Μείωση του κινδύνου εκδήλωσης καρδιακής προσβολής
Εκτός από την πρόληψη του καρκίνου, το λυκοπένιο που βρίσκεται στις τομάτες παρέχει επίσης καρδιαγγειακά οφέλη. Σε έρευνα που διεξήχθη στο νοσοκομείο Brigham and Women της Βοστώνης, οι ερευνητές παρακολούθησαν περίπου 40.000 μεσήλικες και ηλικιωμένες γυναίκες που δεν έπασχαν καρδιαγγειακά νοσήματα και καρκίνο, για περισσότερα από 7 χρόνια. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που κατανάλωναν 7 έως 10 μερίδες τροφών πλούσιων σε λυκοπένιο (με βάση την τομάτα) κάθε εβδομάδα, είχαν 29% λιγότερες πιθανότητες εκδήλωσης καρδιακής νόσου σε σύγκριση με τις γυναίκες που έτρωγαν λιγότερες από 1,5 μερίδες προϊόντων τομάτας εβδομαδιαία. Άλλα οφέλη της τομάτας, όπως η μείωση της χοληστερόλης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης, συμβάλλουν επίσης στην υγεία της καρδιάς.

Ευεργετικές επιδράσεις στην όραση
Οι τομάτες περιέχουν βιταμίνη Α (με τη μορφή της βήτα καροτίνης η οποία μετατρέπεται σε βιταμίνη Α στον οργανισμό), η οποία βελτιώνει την όραση και αποτρέπει προβλήματα όρασης όπως η νυχτερινή τύφλωση και η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

Συμβάλλει στην υγεία του πεπτικού συστήματος
Η τομάτα είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, αποτρέποντας τη διάρροια ή τη δυσκοιλιότητα και διατηρώντας τη γενικότερη υγεία του πεπτικού συστήματος. Επίσης αποτελεί μέρος του μηχανισμού αποτοξίνωσης του σώματος.

Επίδραση στο διαβήτη
Οι τομάτες είναι μια καλή πηγή χρωμίου, το οποίο έχει αποδειχθεί ότι βοηθά τους ασθενείς με διαβήτη να κρατάνε τα επίπεδα του σακχάρου υπό έλεγχο. Ένα φλιτζάνι τομάτας, προσφέρει 7,5% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας χρωμίου. Ο χυμός τομάτας προσφέρει επίσης κι άλλα οφέλη για όσους πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 και οι οποίοι διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακής νόσου. Όταν η υγεία των αιμοφόρων αγγείων είναι επιβαρυμένη, όπως στην περίπτωση όσων πάσχουν από διαβήτη, τα αιμοπετάλια (μέρη του αίματος υπεύθυνα για τη διατήρηση της υγείας των αιμοφόρων αγγείων) κολλάνε στα τοιχώματα των αγγείων, κάτι που, με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου. Σε μια αυστραλιανή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης, δόθηκαν σε 20 άτομα με διαβήτη τύπου 2, 250 ml χυμού τομάτας ή placebo με άρωμα τομάτας, καθημερινά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά από 3 εβδομάδες, η συσσώρευση των αιμοπεταλίων (συσσώρευση και πήξη των αιμοπεταλίων) μειώθηκε σημαντικά σε όσους κατανάλωναν πραγματικό χυμό τομάτας, ενώ δεν είχε καμία αλλαγή σε εκείνους που λάμβαναν εικονικό φάρμακο.

Οφέλη στην επιδερμίδα
Ο χυμός τομάτας είναι γνωστός για την αντηλιακή επίδρασή του. Η τακτική κατανάλωση τομάτας εξασφαλίζει προστασία απέναντι στο ερύθημα (μια κατάσταση του δέρματος που χαρακτηρίζεται από ερυθρότητα ή εξάνθημα) που προκαλείται από την ακτινοβολίες UV. Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στα πανεπιστήμια Manchester και Newcastle, διαπίστωσε ότι όσοι προσέθεταν πέντε κουταλιές της σούπας πελτέ ντομάτας στο φαγητό τους καθημερινά, είχαν 33% μεγαλύτερη προστασία από ηλιακά εγκαύματα και πολύ υψηλότερα επίπεδα προκολλαγόνου, ενός μορίου που δίνει στο δέρμα τη δομή του και το κρατά σταθερό. Επίσης, η εφαρμογή τοματοπολτού στο πρόσωπο για 15 λεπτά, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της λιπαρής επιδερμίδας, απορροφώντας την υπερβολική λιπαρότητα και το σμήγμα. Δεν είναι τυχαίο ότι η τομάτα χρησιμοποιείται για την παρασκευή πολλών αντιγηραντικών προϊόντων.

Συμβολή στην υγεία των οστών
Οι τομάτες είναι μια πολύ καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία συμβάλλει στην υγεία των οστών, ενεργοποιώντας την οστεοκαλσίνη, την κύρια πρωτεΐνη μη κολλαγόνου, στα οστά, που είναι απαραίτητη για τη δέσμευση ασβεστίου από τα οστά. Ένα φλιτζάνι ωμής τομάτας, παρέχει 17,8% της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας βιταμίνης Κ.

Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της τομάτας στη θεραπεία ορισμένων χρόνιων παθήσεων και μορφών καρκίνου. Τα επεξεργασμένα παράγωγά της, όπως η σάλτσα τομάτας, το κέτσαπ και ο τοματοπολτός, διατηρούν επίσης την αντιοξειδωτική της αξία.

Προτιμήστε την λοιπόν σε όλες της τις μορφές.