Θετική σκέψη και Ορθόδοξη Πνευματικότητα

Συχνά συζητιέται στις ημέρες μας η ανάγκη ανάπτυξης θετικής σκέψης, η δύναμη της σκέψης, η αυτοβελτίωση, η αυτοανάπτυξη, η αυτοπραγμάτωση, η αυτογνωσία, η επιτυχία, η ευτυχία, η ευεξία, ενώ έχουν ξεπροβάλει αυτοαποκαλούμενοι δάσκαλοι και σύμβουλοι προσωπικής ανάπτυξης, «θεραπευτές» και καθοδηγητές.

Η οργάνωση σεμιναρίων με θέματα σχετικά με την ανάπτυξη των ανωτέρω ικανοτήτων αποφέρει υψηλά κέρδη στους δασκάλους και τους συμβούλους του κλάδου. 

Αυτοί, όπως ισχυρίζονται, βοηθούν τον εκπαιδευόμενο να αναπτύξει, να ενεργοποιήσει και να μεγιστοποιήσει τις εσωτερικές του δυνάμεις, χρησιμοποιώντας και εξωτερικεύοντας τη θετική σκέψη και την εσωτερική δύναμη του εαυτού του.

Η απήχηση που έχουν στη μεταμοντέρνα αποχριστιανισμένη κοινωνία είναι μεγάλη. Δεν είναι τυχαίο που τα εκπαιδευτικά αυτά σεμινάρια τα παρακολουθούν και επιχειρηματίες, στελέχη επιχειρήσεων και ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που διοργανώνουν στις εγκαταστάσεις τους τέτοιου είδους σεμινάρια για το στελεχιακό δυναμικό τους.

Μπορούμε ν’ ανιχνεύσουμε εύκολα σ’ αυτή τη νέα τάση για αυτοπραγμάτωση την ομολογία της αποτυχίας της υλιστικής κοινωνίας να προσφέρει νόημα ζωής και αληθινή ευτυχία στον άνθρωπο. Η προσπάθεια διέγερσης της θετικής σκέψης προδίδει τη βαθιά κατάθλιψη που συντρίβει τον άνθρωπο που αρνήθηκε να φροντίσει την αθάνατη ψυχή του με την ιατρεία της Εκκλησίας, τα ιερά μυστήρια με την αγιαστική τους δύναμη.

Αν παρακολουθήσει κανείς τέτοιου είδους σεμινάρια και διαβάσει σχετική βιβλιογραφία συμβούλων και δασκάλων προσωπικής ανάπτυξης, διαπιστώνει ότι ακολουθούν μεθόδους στηριγμένες στις σύγχρονες ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, ωστόσο όμως σταθερά επιμένουν να περιφρονούν τον ευαγγελικό λόγο και αποστασιοποιούνται από την ορθόδοξη πνευματικότητα. Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, ο Joseph Murphy, «πατέρας της θετικής σκέψης», δεχόταν μόνο μία «Ατέλειωτη Δύναμη» που βρίσκεται στον καθένα άνθρωπο και καθιστά δυνατή την εκπλήρωση κάθε επιθυμίας, είναι ο «θεός, που βρίσκεται μέσα μας» 1. Τίποτε στον κόσμο δεν είναι ισχυρότερο από αυτή τη δύναμη. «Μπορεί να εκπληρώσει οποιαδήποτε επιθυμία σας. Αυτή είναι η πνευματική φύση και βρίσκεται μέσα μας’ είναι το πνεύμα, που είναι μέρος του Παγκοσμίου Πνεύματος και ένα μ’ αυτό» 2.

«Η δύναμη του υποσυνειδήτου σας» (The power of your subconscious mind»), αυτός είναι ο χαρακτηριστικός τίτλος βιβλίου του Murphy. Έτσι ο άνθρωπος κατασκευάζει στο υποσυνείδητό του την ευτυχία ή τη δυστυχία του. «Ο θεός (το υποσυνείδητο), που σας έδωσε την επιθυμία, θα σας δείξει και το δρόμο για την εκπλήρωση της… Πίστευε στον εαυτό σου(!) και στις δυνάμεις που υπνώττουν μέσα σου» 3.

Έτερος «πατέρας» της θετικής σκέψης, o Ε. Coue, συμβούλευε: «Σ’ ολόκληρη τη ζωή σας, κάθε πρωί, όταν ξυπνήσετε, και κάθε βράδυ, όταν πάτε στο κρεβάτι, κλείστε τα μάτια σας, μετρήστε μηχανικά τους 20 κόμβους ενός κομποσχοινιού χωρίς να καθηλώνετε τη σκέψη σας σε κάτι συγκεκριμένο και επαναλάβετε με κίνηση των χειλιών σας δυνατά για να τα ακούτε, αυτά τα λόγια: «Κάθε μέρα είμαι από κάθε άποψη πάντοτε καλύτερα» 4.

«Ζυγίζοντας» τα ανωτέρω και όλες τις θεωρίες της σχολής της θετικής σκέψης στο Ευαγγέλιο του Χριστού, στην Αγία Γραφή (όπως παρότρυνε να κάνουμε πάντα ο μακαριστός γέρων, πρώην Επίσκοπος Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης), δεν μπορούμε να βρούμε ούτε βάρος, ούτε βάθος, ούτε ύψος. Για δε τους πρεσβεύοντες και διδάσκοντες αυτά, μάλλον ανήκουν στην κατηγορία που προσδιορίζει ο Απόστολος ως «πλανώντας και πλανωμένους». Επιθυμούν με τις διδασκαλίες τους να εξυψώσουν το εγώ τους και να γίνουν αυτοθεοί, υψώνουν το είδωλο του εαυτού τους, δημιούργημα της εμπαθούς φαντασίας τους, ακολουθούν τα ίχνη των προπατόρων πριν την πτώση τους, οδηγούμενοι και αυτοί σε πτώση.

Αντιθέτως ο αληθινός χριστιανός ατενίζει το αληθινό φώς εκ φωτός που έλαμψε εν τω κόσμω, τον επιφανέντα Θεόν ημών, τον Χριστό, ο οποίος ως φως και πηγή του φωτός, η αυτοζωή και πηγή της ζωής, μας έδειξε το δρόμο της αληθινής προσωπικής ανάπτυξης, που δεν είναι άλλος από το δρόμο της αγιότητας. Ο δρόμος αυτός περνάει μέσα από την ταπείνωση και όχι την εγωιστική και δαιμονιώδη εξύψωση του εαυτού. Ο ενανθρωπήσας Θεός μας, δια της θεοφανείας Του μας έδειξε την αληθινή οδό της ζωής, την οδό της αρετής.

Ο πιστός χριστιανός αναζητά τα μυστικά της επιτυχίας, της ευτυχίας, της ανάπτυξης, της δύναμης, της ευεξίας, του πλούτου, της σοφίας στον αιώνιο και αλάθητο Λόγο του Θεού. Αυτός εξασφαλίζει το μοναδικό επιτυχημένο τρόπο επίτευξης των στόχων της ζωής και της παρούσης και της αιώνιας. Οι λέξεις κλειδιά των μοντέρνων «φιλοσόφων» είναι κενές περιεχομένου και βρίσκουν το πραγματικό νόημα τους μόνο αν τις αναζητήσουμε και τις μελετήσουμε από την Αγία Γραφή. Η αληθινή θετική σκέψη, η επιτυχία, η ευτυχία, η αυτογνωσία και γενικά η πραγματική προσωπική ανάπτυξη του πιστού χριστιανού είναι το αποτέλεσμα της πίστεως και της βίωσης της εν Χριστώ ζωής.

Θετική σκέψη: Είναι μόνιμο χαρακτηριστικό του πιστού χριστιανού ως αποτέλεσμα της ακράδαντης πίστης στο Θεό και επιτυγχάνεται σε τέλειο βαθμό μόνο μέσω αυτής. «Ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Μάρκ. θ’ 23).

Αντιγήρανση: Ο αληθινός χριστιανός δεν καταβάλλεται από το πέρασμα του χρόνου, αλλά ανανεώνεται διαρκώς, διότι «ανακαινισθήσεται ως αετού η νεότης σου» (Ψαλμ. IO2,5).

Θετικά αποτελέσματα, επίτευξη στόχων: Ό άνθρωπος του Θεού δεν έχει καμιά αμφιβολία ότι θα πετύχει τους στόχους του, γιατί «τοις άγαπώσι τόν Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν» (Ρωμ. η’ 28) και «πάντα, όσα αν ποιεί, κατευοδωθήσεται» (Ψαλμ. α’ 3).

Ευεξία: Η ανθρώπινη ευεξία είναι πολύ μικρή μπροστά στην ένθεη χαρά της ενθυμήσεως του Θεού, γι’ αυτό και ό ψαλμωδός αναφωνεί «έμνήσθην του Θεού και ηυφράνθην» (Ψαλμ. 76).

Επιτυχία: «Εν τίνι κατορθώσει νεώτερος την όδόν αυτού; Έν τω φυλλάξασθε τους λογούς σου» (Ψαλμ. 118,9)

Αυτογνωσία: Περνάει από τη Θεογνωσία: «Άπεκρίθη αύτώ έν όδώ ισχύος αύτού· την όλιγότητα των ημερών μου ανάγγειλαν μοι» (Ψαλμ. 101, 24) καί «Εγώ δε πτωχός ειμί και πένης· ο Θεός βοήθησόν μοι» (Ψαλμ. 69, 6).

Το μυστικό και το κλειδί της επιτυχίας, της δύναμης, της σοφίας, της θετικής σκέψης και όλων των αρετών, βρίσκεται στην εν Χριστώ ζωή, αυτή που χαράζει 21 αιώνες τώρα η Ορθόδοξη πνευματικότητα.

1. J. Murphy, Die kosmische dimension ihrer kraft. Positives Denken im einkiang mit dem uni-versum des geistes, Munchen 1982, σ. 11, 27.
2. J. Murphy, Die Geserze des Denkens und Glaubens, Munchen 1983, σ. 13.
3. Δπ.π., σ. 108.
4. Ε. Coue, Was ich sage, Basel, 1926.

Γ. Τουμανίδης, Οικονομολόγος
Περιοδικό «Η Δράση μας» Φεβρουάριος 2014