Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στην Κοζάνη

Ρεπορτάζ – φωτογραφίες: Νικόλαος Μαγγίνας
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα και σε κλίμα κατάνυξης τελέστηκε σήμερα το πρωί Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Καστοριάς, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, συλλειτουργούντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου και πλειάδος Αρχιερέων.

Ο περικαλλής παλαιός Ναός, μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής, ήταν κατάμεστος από πιστούς. Στη Θεία Λειτουργία παρέστη ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Καθηγητής Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, ο δήμαρχος της Καστοριάς Εμμανουήλ Χατζησυμεωνίδης και εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών.

Πριν το τέλος της Θείας Λειτουργίας διαβάστηκαν τα κόλλυβα “εις τιμήν και μνήμην” της Αγίας Σοφίας εκ Κλεισούρας ενώπιον των ιερών λειψάνων της. Τα κόλλυβα διακοσμήθηκαν από μοναχό της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου Σιατίστης με την αγιογραφία της Αγίας Σοφίας.

Ιερώτατε Μητροπολίτα Καστορίας κύριε Σεραφείμ,
Ποιμενάρχα τής θεοσώστου ταύτης Επαρχίας,
Ιερώτατοι καί Θεοφιλέστατοι άγιοι Αδελφοί,
Εντιμότατοι Άρχοντες τού τόπου,
Τέκνα ημών εν Κυρίω αγαπητά,
Μετά πολλής χαράς καί συγκινήσεως ετελέσαμεν σήμερον τήν Θείαν Λειτουργίαν εορτίως πανηγυρίσαντες τήν επίσημον κατάταξιν εις τάς αγιολογικάς δέλτους τής Ορθοδόξου Εκκλησίας τής οσίας Μητρός ημών Σοφίας (Χοτοκουρίδου), τής εκ Πόντου ορμηθείσης καί εν τή Ιερά Μονή τού Γενεθλίου τής Θεοτόκου Κλεισούρας τής θεοσώστου επαρχίας Καστορίας ασκητικώς διαλαμψάσης. Συγχαίρει, σήμερον, η Ορθόδοξος Εκκλησία διά τήν κατάταξιν τής Οσίας εν τοίς Αγίοις αυτής. Συγχαίρουν οι απ᾿ αιώνος όσιοι ασκηταί καί ασκήτριαι, οι εν ταίς ιεραίς μοναίς, ερήμοις, σπηλαίοις καί ταίς οπαίς τής γής ασκητικώς τελειωθέντες, έχοντες συνόμιλον τήν εν τοίς εσχάτοις καιροίς διαλάμψασαν οσίαν Σοφίαν. Συγχαίρουν οι δίκαιοι οι εν τώ κόσμω τόν καλόν αγώνα αναλαβόντες καί κατά τού αρχεκάκου εχθρού ανδρισάμενοι, συγχορεύοντες φαιδρώς μετά τής ταπεινής καί καρτερικώς αγωνισαμένης Οσίας. Συγχαίρει καί ο πιστός φιλόχριστος, φιλάγιος καί φιλέορτος λαός, ο συναχθείς περιχαρώς ενταύθα σήμερον, αλλά καί ο ιερός κλήρος καί σύμπας ο ευσεβής λαός τής θεοσώστου ταύτης μητροπόλεως καί τής Ελλάδος ολοκλήρου, πολλοί εκ τών οποίων εγνώρισαν τήν Αγίαν εν ζωή ή ευηργετήθησαν θαυματουργικώς μετά θάνατον υπό αυτής, διότι εις τούς εσχάτους τούτους χρόνους έχουν ένα νέον πρέσβυν πρός Κύριον, τήν Οσίαν, η οποία παντοιοτρόπως συμπαρίσταται εις αυτούς εις τάς ασθενείας, τάς θλίψεις καί τάς δυσχερείας τού βίου των.

Άγιοι είναι όσοι είδον τόν Θεόν εν ζωή, «γνωστώς καί ευαισθήτως», όπως γράφει ο άγιος Συμεών ο νέος θεολόγος, καί ανεδείχθησαν σκεύη καθαρά πρός υποδοχήν τής Χάριτός Του. Όλοι οι Άγιοι είναι ασκηταί, όλοι έχουν αγωνισθή ασκητικώς, έστω καί άν πολλά εκ τών αγωνισμάτων αυτών έγιναν εν κρυπτώ καί ημείς τά αγνοούμεν. Διά τών αγώνων κατά τών παθών καί διά τών ασκητικών ιδρώτων των, δι᾿ εγκρατείας, μετανοίας καί ταπεινοφροσύνης, απέδειξαν εμπράκτως ότι ηγάπησαν καί αγαπούν τόν Χριστόν, ότι θέλουν νά ενοικήση Αυτός εις τάς καρδίας των. Καί Αυτός ήλθε καί κατοίκησεν εντός των, τούς επλημμύρισε διά τής Χάριτος καί τής χαράς τού Παραδείσου, μετεμόρφωσε τήν ύπαρξίν των καί τούς κατέστησε θεούς κατά χάριν, ώστε νά ενεργούν υπερφυσικώς, διά προοράσεων, διοράσεων καί θαυματουργικών ιάσεων τών ψυχικών καί σωματικών παθών, νά στηρίζουν τούς συνανθρώπους εις τήν εν Χριστώ ζωήν καί νά τούς θωρακίζουν απέναντι εις τάς δοκιμασίας, δυσχερείας καί συμφοράς τού βίου.

Τοιαύτη υπήρξε καί η οσία Σοφία. Ήδη, ζώσα εις τόν αγιοτόκον Πόντον, μετά τόν θάνατον υιού καί συζύγου, αφιέρωσεν όλην εαυτήν εις τόν Θεόν, διάγουσα ασκητικώς εις τά όρη καί συνδιαιτωμένη μετά των Αγίων. Δι᾿ εμφανίσεως τού αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου πληροφορείται τόν επικείμενον κίνδυνον καί ειδοποιεί τούς συγχωριανούς της περί τής επικειμένης επιδρομής, ώστε νά σωθούν. Κατά τόν πλούν πρός τήν νέαν της πατρίδα, μετά τήν ανταλλαγήν τών πληθυσμών, βλέπει Αγγέλους Θεού καί τήν Υπεραγίαν Θεοτόκον καί μεσιτεύει ώστε νά μή καταποντισθή τό πλοίον καί οι συμπλέοντες. Η Κυρία Θεοτόκος τήν αποστέλλει εις τήν ιεράν παρά τήν Κλεισούραν Μονήν της, διά νά συνεχίση τήν άσκησιν εκεί, μαθητευομένη παρά τούς πόδας τού εναρέτου ιερομονάχου Γρηγορίου καί νά συντηρήση τό ιερόν καθίδρυμα, όταν αυτό θά παραμείνη έρημον μοναχών.

Υπό λαϊκήν μέλανα περιβολήν θά ασκηθή εις τήν Ιεράν Μονήν τής Θεοτόκου, ως ευάρεστος θυγάτηρ καί θεραπαινίς αυτής, περί τόν ήμισυν αιώνα καί δέν θά τήν εγκαταλείψη έως τέλους τού οσιακού βίου της. Κύριος καί επίμονος στόχος της ήτο νά αρέση εις Θεόν καί όχι εις ανθρώπους. Διά τούτο, μετεχειρίζετο σχήματα σαλότητος, ώστε νά αγνοήται ή νά επικρίνηται υφ᾿ όσων έχουν σχήμα ευσεβείας αλλ᾿ αρνούνται τήν δύναμίν της καί υπό τών φιλοπεριέργων καί νά αποφεύγη τήν δόξαν τών ανθρώπων. Ανεγνωρίζετο όμως υπό τών απλών, γνησίως ευλαβών καί ταπεινών. Προσηύχετο αλλά καί θά προσεύχεται στεναγμοίς αλαλήτοις διά τόν κόσμον, διέβλεπε τά εσώτερα τής καρδίας καί προέβλεπε τά μέλλοντα. Ουδένα επλήγωσεν, ουδένα εστενοχώρησε. Δέν εκράτησε χρήματα εις τάς χείρας της, έως οβολού, αλλά διεσκόρπιζεν εις τούς πένητας όσα οι άλλοι έδιδον εις αυτήν. Εστήριζε τούς πίπτοντας, οδηγούσα εις μετάνοιαν καί εναποθέτουσα αυτούς εις τήν στοργικήν φροντίδα τής Θεομήτορος. «Η Παναΐα κί θά χάντ᾿ σας» (δέν θά σάς χάση η Παναγία) καί «Πολλάν υπομονήν νά κάμνετε», τούς έλεγε.

Έζησεν επί δεκαετίας μόνη καί ολίγοι εκ τών ασκητικών αγώνων καί κατορθωμάτων της θά γίνουν φανερά εις τούς άλλους: Η έντονος νηστεία, η χαμαικοιτία, η ρακενδυσία, η αποφυγή τής ανθρωπαρεσκείας, η αλουσία, η εγκαρτέρησις εις τό ψύχος καί τήν μεγάλην υγρασίαν τής περιοχής, κλπ. Όμως, τό πλείστον τής κατά Χριστόν πολιτείας της θά παραμείνη κεκρυμμένον. Όπως έλεγεν ο οσιακής μνήμης μακαριστός π. Παΐσιος, ο Αγιορείτης, οι Άγιοι πράττουν εκατό, καί ημείς γνωρίζομεν εξ αυτών τά πέντε. Ποίος γνωρίζει τάς αγρυπνίας καί διαπύρους προσευχάς, τούς αγώνας καί τάς αντιπαρατάξεις πρός τόν πολέμιον τής ημετέρας φύσεως, πρός τάς εξεγέρσεις τών παθών καί τάς προσβολάς τών εμπαθών λογισμών εις τά βάθη τής καρδίας τής Οσίας; Ποίος γνωρίζει πόσον αίμα έχυσε μέσα της, εκκόπτουσα τό ίδιον θέλημα καί ασπαζομένη τό θέλημα τού Κυρίου, διά νά λάβη τό Άγιον Πνεύμα; Μόνον ο Θεός.

Διά τών εμφανών καί αφανών αγώνων της η οσία Σοφία είλκυσε τήν χάριν τού Κυρίου καί εδοξάσθη υπ᾿ Αυτού, αυτή η οποία παντοιοτρόπως απέφευγε τήν δόξαν τών ανθρώπων. Καί τοιουτρόπως σήμερον η χάρις καί η ευλογία της, δηλαδή αυτή η χάρις καί η ευλογία τού Τριαδικού Θεού μας τόν Οποίον ατενίζει πρόσωπον πρός πρόσωπον, υπερβαίνει τά όρια τής Κλεισούρας καί τής θεοσώστου επαρχίας τής Καστορίας καί εξαπλούται έως περάτων τής γής. Η Οσία επισκέπτεται όσους τήν επικαλούνται καί γίνεται αρωγός εις τάς θλίψεις καί ασθενείας των, σύμβουλος καί φωτιστής εις τόν βίον των. Όσον η ιδία εκρύπτετο από τού κόσμου εν ζωή, τόσον τήν φανερώνει ο Κύριος μετά τήν οσιακήν κοίμησίν της. Καί ούτως, η Ορθόδοξος Εκκλησία μαρτυρείται καί αποδεικνύεται ζώσα, εφ᾿ όσον αναδεικνύει Αγίους μέ υπέρ άνθρωπον ζωήν καί μέ υπέρ φύσιν χαρίσματα κατά τούς εσχάτους καιρούς, ότε εψύγη η αγάπη καί επλήθυναν η ανομία καί η απιστία τών πολλών.
Είναι πλήρες ελπίδων τό υπόδειγμα τής οσίας Σοφίας. Δείχνει καί εις ημάς σήμερον, κληρικούς, μοναχούς καί λαϊκούς, πώς είναι δυνατόν νά προσεγγίσωμεν τόν Κύριον καί νά Τόν λάβωμεν εγκάτοικον μέσα μας, νά αγιασθώμεν. Δείχνει πώς η μετάνοια, η εγκράτεια, η ταπεινοφροσύνη, η αγάπη καί η εγκαρτέρησις εις τάς αυλάς τού Κυρίου οδηγούν πρός τήν θέωσιν. Δείχνει πώς καί εις τήν εποχήν μας είναι εφικτή η αγιότης, εφ᾿ όσον τήν θελήσωμεν καί εμπράκτως τήν ζητήσωμεν από τόν ένα Άγιον, ένα Κύριον Ιησούν Χριστόν.

Αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,
Η ζωή τών αγίων είναι δι’ ημάς πρότυπον καί παρηγορία. Πρότυπον διά νά έλθωμεν καί ημείς εις τήν υιοθεσίαν, εις τήν οποίαν μάς εκάλεσεν ο Κύριος καί νά εισέλθωμεν εις πόλιν αγίαν, ειρηνευομένην, ζώσαν καί μηδέποτε αποθνήσκουσαν, κεκοσμημένην μέ δόξαν άφθαρτον. Παρηγορία διά νά μή εκλυώμεθα εις τήν οδόν, αναλογιζόμενοι τάς δυσκολίας, τάς βασάνους, τούς κινδύνους, τά οποία υπέμειναν εκουσίως υπέρ τού ηγαπημένου αυτών Χριστού οι άγιοι.
Αυτάς τάς δυσκολίας έχοντες υπ’ όψει, αγαπητοί, παραμυθούμεθα, διότι διαπιστούμεν ότι αυτός είναι ο κλήρος ημών τών χριστιανών• ο σταυρός καί όχι η άνεσις, ο κόπος καί όχι η ανάπαυσις, η στενή καί τεθλιμμένη οδός η απάγουσα εις τήν ζωήν καί όχι η ευρεία η απάγουσα εις τήν απώλειαν. Διά τούτο, δέν πρέπει νά μάς τρομάζουν αι εξωτερικαί δυσκολίαι καί αι ελλείψεις. Άς μή έχωμεν φόβον διά τό μέλλον μας. Άς αγαπήσωμεν τήν δυσκολίαν μας, άς υπομείνωμεν τήν όποιαν πτωχείαν, στέρησιν, ασθένειαν ή αδυναμίαν.
Αυτοί οι άγιοι, αδελφοί καί τέκνα, ζήσαντες όπως καί ημείς μέ σάρκα καί ανάγκας επιγείους καί μέ προβλήματα παρόμοια τών ιδικών μας, κατώρθωσαν διά τής απολύτου υπακοής των εις τό θέλημα τού Κυρίου νά αποκτήσουν τήν χάριν τού Αγίου Πνεύματος. Πλέοντες καί ημείς τού παρόντος βίου τήν πολυκυμαινομένην θάλασσαν, έχομεν τούς αγίους μονίμους φύλακας καί προστάτας μας καί ούτω, όπου καί άν ευρισκώμεθα, δέν είμεθα μόνοι.

Αγαπητοί καί φιλόθεοι Καστοριείς,
Έχοντες τήν ευλογίαν νά ποιμαίνεσθε από ένα εκλεκτόν Αρχιερέα τού Θεού, τόν λίαν αγαπητόν αδελφόν καί συλλειτουργόν ημών κύριον Σεραφείμ, αλλά καί από καλούς καί ευλαβείς κληρικούς, ως επληροφορήθημεν, μετά πολλής χαράς, αγωνίζεσθε, παρακαλούμεν καί προτρεπόμεθα, ώστε νά πλουτήτε καθημερινώς μέ ευαγγελικάς αρετάς καί χαρίσματα, αυξάνοντες συνεχώς εις τήν καρδίαν σας ως καύσιμον ύλην τήν αγάπην σας πρός τόν Τριαδικόν Θεόν, τήν Μητέρα Εκκλησίαν καί τούς Αγίους μας. Τοιουτοτρόπως θά επιτρέπετε εις τόν Θεόν νά εισέρχεται εις τήν καρδίαν σας καί νά τήν απομακρύνη από τήν αγάπην πρός τά πράγματα τού αιώνος τούτου.
Εσείς οι σημερινοί κάτοικοι τής πόλεως ταύτης αποτελείτε τόν έμψυχον θησαυρόν τής Ιεράς Μητροπόλεως, τά εκλεκτά καί ηγαπημένα τέκνα της, τέκνα συγχρόνως ευλογημένα καί τής πνευματικής Μητρός όλων μας, τής Αγίας Εκκλησίας. Προσπαθήσατε νά βοηθήτε τό έργον αυτής καί νά μετέχετε αδιαλείπτως εις τήν αγιαστικήν ζωήν της, παραμένοντες πάντοτε κύκλω τού αγίου Θυσιαστηρίου, ηγαπημένοι καί ηνωμένοι καί ομονοούντες, ως σήμερον, έχοντες τόν νούν καί τάς καρδίας σας εστραμμένας πρός τήν μόνιμον πατρίδα όλων μας, τήν Βασιλείαν τού Θεού.

Ευχόμεθα, όθεν, πατρικώς, εκ βάθους καρδίας, ο Κύριος ημών, διά πρεσβειών τής παναχράντου Μητρός Του καί τής δούλης Αυτού καί θεραπαινίδος τής Θεοτόκου οσίας Σοφίας, τής εν Κλεισούρα τής Καστορίας ασκητικώς διαλαμψάσης, νά ευλογή πλουσίως τόν ιερόν κλήρον καί τόν φιλόχριστον λαόν τής θεοσώστου επαρχίας ταύτης, τής Ελλάδος καί σύμπαντος τού κόσμου, νά αγιάζη όλους ημάς ολοτελείς καί νά παρακινή ημάς εις μίμησιν, κατά τό δυνατόν έκαστος, τής θαυμαστής πολιτείας αυτής, εις δόξαν καί έπαινον τής αγιοτόκου Ορθοδόξου Καθολικής καί Αποστολικής Εκκλησίας.