ΦΑΝΑΡΙΟΝ: Σε πανηγυρική ατμόσφαιρα το Οικουμενικό Πατριαρχείο τίμησε τη μνήμη του ιδρυτού του, Αγίου Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου. Σήμερα, Δευτέρα, 30 Νοεμβρίου 2020, τελέστηκε Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, με την συμμετοχή των Σεβ. Μητροπολιτών Ικονίου κ. Θεολήπτου και Σηλυβρίας κ. Μαξίμου.
Συμπροσευχήθηκαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Γέρων Δέρκων κ. Απόστολος, Γέρων Πριγκηποννήσων κ. Δημήτριος, Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, Μυριοφύτου και Περιστάσεως κ. Ειρηναίος, Μύρων κ. Χρυσόστομος, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στέφανος, Κυδωνιών κ. Αθηναγόρας, ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος Νεκτάριος, Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, οι Θεοφιλ. Επίσκοποι Αλικαρνασσού κ. Αδριανός, Τράλλεων κ. Βενιαμίν και Δαφνουσίας κ. Σμάραγδος, η Αντιπροσωπεία της Αυτονόμου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Φιλλανδίας, αποτελούμενη από τον Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου κ. Σέργιο, Ηγούμενο της Ι. Μονής Νέου Βάλαμου, και τον Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερο κ. Timo Tynkkynen, ο Εξοχ. Πρωθυπουργός της Ουκρανίας κ. Denys Shmyhal, συνοδευόμενος από Υπουργούς και υψηλόβαθμα στελέχη της Κυβερνήσεώς του, Άρχοντες Οφφικιάλιοι της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, η Ευγεν. Γενική Πρόξενος της Ελλάδος στην Πόλη κ. Γεωργία Σουλτανοπούλου, καθηγητές των Ομογενειακών Σχολείων, και πιστοί από την Πόλη, τηρουμένων των υγειονομικών μέτρων για την αποτροπή της εξάπλωσης της πανδημίας.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο Πανοσιολ. Αρχιμ. Ιωάκειμ, Αρχιγραμματέας της Αγίας και Ιεράς Συνόδου.
Στο τέλος της Θ. Λειτουργίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης προσφώνησε την επίσημη Αντιπροσωπεία της Εκκλησίας της Ρώμης, εκφράζοντας τις ευχαριστίες της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και του ιδίου προσωπικώς προς τον Αγιώτατο Πάπα Ρώμης, για την παρουσία των εκπροσώπων του στην Θρονική Εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, παρά τις δυσχέρειες, τις οποίες εξακολουθεί να δημιουργεί η πανδημία του κορωνοϊού Covid – 19.
«Λόγω αυτής της υγειονομικής κρίσεως, διά πρώτην φοράν μετά από πέντε και πλέον δεκαετίας, δεν κατέστη δυνατή η αποστολή της επισήμου Αντιπροσωπείας του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά την Θρονικήν εορτήν της αδελφής Εκκλησίας της Ρώμης τον μήνα Ιούνιον. Διά τον αυτόν λόγον δεν επραγματοποιήθη και η προγραμματισθείσα διά τον παρελθόντα Σεπτέμβριον σύσκεψις της Συντονιστικής Επιτροπής της Μεικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Παρά ταύτα, ως επληροφορήθημεν εκ των αρμοδίων, η επεξεργασία του σχετικού κειμένου προχωρεί, και ελπίζομεν ότι, ευδοκία και χάριτι Θεού, θα συνέλθη η Συντονιστική Επιτροπή κατά το επερχόμενον 2021, ώστε να πορευθώμεν ταχέως προς την σύγκλησιν της ολομελείας της Επιτροπής Διαλόγου».
Στη συνέχεια ο Παναγιώτατος επισήμανε ότι οι δυσκολίες που εμφανίζονται περιοδικώς στον υπό εξέλιξη θεολογικό διάλογο Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων συνδέονται με την πολυπλοκότητα των συζητουμένων θεμάτων, «τα οποία επί πολλούς αιώνας απησχόλουν και εδίχαζον τας δύο Εκκλησίας και την θεολογίαν».
«Κινούμεθα πέραν κάθε θεολογικού μινιμαλισμού και οικουμενιστικού ουτοπισμού, με ρεαλισμόν και εμπιστοσύνην εις την πρόνοιαν του Θεού. Η βούλησις σταθεράς πορείας προς την ποθεινήν ενότητα παραμένει ακεραία, κατά την εντολήν του αρχηγού της πίστεως ημών. Διά την ημετέραν πλευράν, επεβεβαιώθη τούτο και υπό της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, συμφώνως προς την οποίαν, κοινός πάντων σκοπός εις τους θεολογικούς διαλόγους είναι «η τελική αποκατάστασις της εν τη ορθή πίστει και τη αγάπη ενότητος». Επιτρέπεται διαφοροποίησις μόνον της τηρηθησομένης μεθοδολογίας, εφ᾿ όσον τούτο επιβάλλεται εκ του ιδιαιτέρου χαρακτήρος των προβλημάτων ενός διμερούς διαλόγου, ενώ «ο σκοπός είναι ενιαίος εις πάντας τους διαλόγους» (Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον, § 12).
Δι᾿ ημάς έχει ιδιαιτέραν σημασίαν το γεγονός ότι ο «διάλογος της αληθείας» εν αγάπη, ο οποίος συνεπλήρωσεν εφέτος τεσσαράκοντα έτη ζωής και καρποφορίας, συνοδεύεται υπό πρωτοβουλιών προς κοινήν μαρτυρίαν εν τω κόσμω έναντι των συγχρόνων ακανθωδών προβλημάτων, δράσεων, εμπνεομένων υπό των θεμελιωδών αρχών του Ευαγγελίου, του προτύπου του εν Χριστώ ανακαινισθέντος ανθρώπου, εν αμοιβαία εμπιστοσύνη και αγαστή συνεργασία.»
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι με τον Αγιώτατο Πάπα Φραγκίσκο έχουν κοινούς προβληματισμούς και κοινές ευαισθησίες, αλλά και ταυτόσημες απόψεις για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων της εποχής μας.
«Στηρίζομεν τας πρωτοβουλίας, αι οποίαι προάγουν την ειρήνην και την καταλλαγήν. Εκφράζομεν μετ᾽ εμφάσεως το φιλάνθρωπον μήνυμα της Εκκλησίας διά την προώθησιν της αδελφοσύνης και της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σεβασμού των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Συμμετέχομεν εις την προσπάθειαν αντιμετωπίσεως των αιτίων και των συνεπειών της μεγάλης συγχρόνου προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσεως. Μας συγκλονίζουν τα συχνά τραγικά περιστατικά βίας εν ονόματι του Θεού και της θρησκείας. Ταύτα αποκαλύπτουν εκ νέου την αξίαν του διαθρησκειακού διαλόγου, της ειρήνης και της συνεργασίας των θρησκειών διά την αποφυγήν τοιούτων ακραίων καταστάσεων και συμπεριφορών, διά την υπέρβασιν της δυσπιστίας και διά την εδραίωσιν του αλληλοσεβασμού.
Η πρόσφατος Εγκύκλιος του Αγιωτάτου Πάπα Φραγκίσκου Fratelli Tutti αναδεικνύει με εντυπωσιακόν τρόπον την πολυδιάστατον μέριμναν της Εκκλησίας της Ρώμης έναντι των μεγάλων κοινωνικών προκλήσεων. Η ημετέρα Μετριότης ανέθεσε προ τριετίας εις ομάδα εγκρίτων Ορθοδόξων θεολόγων την κατάρτισιν κειμένου, επί τη βάσει των διατυπωθεισών υπό της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας, τεθεμελιωμένων επί θεολογικών παραδοχών, θέσεων περί του κοινωνικού ήθους εν τη Ορθοδόξω Εκκλησία, κειμένου, το οποίον εκυκλοφορήθη τύποις και διαδικτυακώς κατά τον παρελθόντα Μάρτιον υπό τον τίτλον Υπέρ της του κόσμου ζωής. Το κοινωνικόν ήθος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και έχει ήδη προκαλέσει γόνιμον συζήτησιν.»
Ο Παναγιώτατος, πρόσθεσε στη συνέχεια, ότι σήμερα τα ηθικά και ανθρωπολογικά προβλήματα έχουν αποκτήσει έντονη επικαιρότητα, «ώστε να γίνεται λόγος περί «αλλαγής παραδείγματος» εις τον οικουμενικόν στίβον».
«Προφανέστατα, δεν επιτρέπεται η έκπτωσις του πλουραλισμού εις αξιολογικόν μηδενισμόν, ο οποίος απειλεί μεγάλως την κοινωνικήν συνοχήν, να οδηγήση και εις διάσπασιν της χριστιανικής ταυτότητος και διάστασιν εις την εκκλησιαστικήν ζωήν. Δεν είναι δυνατόν να αποδεχθή η Εκκλησία του Χριστού «παραλλήλους μονολόγους» και «συγκατοίκησιν των αντιθέτων» εις τους κόλπους της, ούτε να προσαρμόση τας θεοπνεύστους ηθικάς και ανθρωπολογικάς αρχάς της εις τας «εναλλακτικάς επιλογάς» του συγχρόνου εκκοσμικευμένου πολιτισμού. Η ιδία η ζωή της Εκκλησίας αποτελεί ακατάλυτον απάντησιν εις τα ερωτήματα της ανθρωπολογίας και του ήθους. Το χάσμα, το οποίον δημιουργείται εις το οικουμενικόν πεδίον, και συνεχώς βαθαίνει εις τα θέματα αυτά, δυσχεραίνει την πρόοδον των διαχριστιανικών διαλόγων. Εν τω πνεύματι τούτω, θεωρούμεν ότι η διατύπωσις μιάς κοινώς αποδεκτής χριστιανικής ανθρωπολογίας και ο έμπρακτος σεβασμός των αρχών της, θα αποτελέση σημαντικόν στήριγμα διά την πορείαν των σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών μας. Τότε, θα πορευώμεθα εν διαλόγω αγάπης και αληθείας, αλλά και εν «διαλόγω ζωής», βιούντες την εν Χριστώ καινοποίησιν και ελευθερίαν και δίδοντες αξιόπιστον κοινήν μαρτυρίαν εν τω κόσμω περί της εν ημίν ελπίδος».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αναφέρθηκε και στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Πάπα Φραγκίσκο, τον περασμένο μήνα στην Ρώμη, επισημαίνοντας ότι «κάθε συνάντησις πρόσωπον προς πρόσωπον μετά του αδελφού Πάπα Φραγκίσκου αποτελεί ιδιαίτερον βίωμα αδελφοσύνης, το οποίον ενισχύει τον πόθον και τον αγώνα αμφοτέρων διά την πρόοδον της πορείας προς το κοινόν Ποτήριον της Ευχαριστίας».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης σημείωσε ότι η Θρονική Εορτή της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως είναι κοινή εόρτιος ημέρα και της Εκκλησίας της Ρώμης, εφ᾿ όσον οι θεμελιωτες αυτών, κατά σάρκα αδελφοί Ανδρέας και Πέτρος, συνάντησαν από κοινού τον Ιησού και αναγνώρισαν στο πρόσωπό Του τον Μεσσία και Σωτήρα του κόσμου.
«Μετά των σκέψεων τούτων και εν εορτίοις αισθήμασιν, απευθύνομεν προς υμάς εγκαρδίως το «Ως ευ παρέστητε» κατά την εύσημον ταύτην ημέραν παρ᾿ ημίν, ευχόμενοι δε ταχείαν υπέρβασιν της επικινδύνου πανδημίας και αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών της, δεόμεθα του αγαθοδότου Θεού, όπως, πρεσβείαις των Αγίων Αυτού Αποστόλων, των αυταδέλφων και μιμητών του διά σταυρού πάθους Αυτού και ιδρυτών των Εκκλησιών ημών Ανδρέου και Πέτρου, ευλογή τον λαόν Αυτού και κρατύνη πάντας ημάς εν τη μαρτυρία και διακονία του Ευαγγελίου της σωτηρίας, ίνα δοξάζηται το πανίερον όνομα Αυτού. Αμήν».
Στη συνέχεια ο Καρδινάλιος Kurt Koch ανέγνωσε μήνυμα του Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου, στην αγγλική γλώσσα, με το οποίο εξέφρασε τις θερμές ευχές του προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την εορτή του προστάτη του, Αγίου Αποστόλου Ανδρέα.
«Ενθυμούμαι με μεγάλη χαρά την παρουσία της Παναγιότητός Σας στην Διεθνή Συνάντηση για την ειρήνη που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη στις 20 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή εκπροσώπων διαφόρων Εκκλησιών και άλλων θρησκευτικών παραδόσεων. Μαζί με τις προκλήσεις που θέτει η τρέχουσα πανδημία, ο πόλεμος συνεχίζει να πλήττει πολλά μέρη του κόσμου, ενώ νέες ένοπλες συγκρούσεις εμφανίζονται, αφαιρώντας τις ζωές αμέτρητων ανδρών και γυναικών. Αναμφίβολα, όλες οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από εθνικές και διεθνείς οντότητες και αποσκοπούν στην προώθηση της ειρήνης, είναι χρήσιμες και απαραίτητες, ωστόσο οι συγκρούσεις και η βία δεν θα σταματήσουν έως ότου όλοι οι άνθρωποι συνειδητοποιήσουν σε βάθος ότι έχουν αμοιβαία ευθύνη ως αδελφοί και αδελφές. Υπό το πρίσμα αυτό, οι Χριστιανικές Εκκλησίες, μαζί με άλλες θρησκευτικές παραδόσεις, έχουν πρωταρχικό καθήκον να προσφέρουν ένα παράδειγμα διαλόγου, αμοιβαίου σεβασμού και πρακτικής συνεργασίας».
Στο μήνυμά του ο Αγιώτατος Πάπας Φραγκίσκος ανέφερε ότι ο ίδιος έχει βιώσει αυτό το πνεύμα αδελφοσύνης κατά τις διάφορες συναντήσεις που είχε με τον Παναγιώτατο, και υπενθύμισε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πριν από τις άλλες Εκκλησίες, με την Συνοδική Εγκύκλιο του 1920, είχε εκφράσει την επιθυμία για μεγαλύτερη εγγύτητα και κατανόηση μεταξύ των Χριστιανών. Σημείωσε δε ότι οι σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών Ρώμης και Κωνσταντινούπολης έχουν αναπτυχθεί πολύ κατά τον τελευταίο αιώνα, καθώς οι δύο Εκκλησίες κρατούν ζωντανό τον πόθο για την επίτευξη του στόχου της αποκατάστασης της πλήρους κοινωνίας, μέσω της συμμετοχής στο κοινό Ευχαριστιακό θυσιαστήριο. «Αν και παραμένουν εμπόδια, είμαι βέβαιος ότι βαδίζοντας μαζί με αμοιβαία αγάπη και συνεχίζοντας τον θεολογικό διάλογο, θα επιτύχουμε αυτόν τον στόχο», επισήμανε, μεταξύ άλλων, ο Πάπας Φραγκίσκος.
Στην συνέχεια ο Οικουμενικός Πατριάρχης καλωσόρισε θερμά τον Εξοχ. Πρωθυπουργό της Ουκρανίας κ. Denys Shmyhal και την συνοδεία του, επισημαίνοντας ότι η παρουσία του δείχνει τον σεβασμό του λαού της Ουκρανίας προς το Οικουμενικό Πατριαρχείο, από το οποίο έλαβε το βάπτισμα. Ο Παναγιώτατος πρόσθεσε ότι θα ανταποκριθεί στην πρόσκληση που του απηύθυνε ο Eξοχ. Πρόεδρος της Ουκρανίας κ. Volodymyr Zelenskyy, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Φανάρι, και, συν Θεώ, θα επισκεφθεί επισήμως την χώρα την επόμενη χρονιά, κατά την οποία συμπληρώνονται 30 έτη από την ανεξαρτησία της. Επίσης καλωσόρισε εγκαρδίως την Αντιπροσωπεία της Αυτονόμου Ορθοδόξου Εκκλησίας της Φιλλανδίας.
Μετά τις ομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών ο Παναγιώτατος χειροθέτησε σε Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου τον Πρεσβ. κ. Αλέξιο Τorrance, Καθηγητή Πανεπιστημίου, από την Αμερική, τον οποίο προσεφώνησε διά μακρών, επαινώντας την πιστότητα και την αφοσίωσή του προς την Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία και επισημαίνοντας την εγνωσμένη θεολογική προσφορά του, λόγω της οποίας θα συμπεριλαμβάνεται εφεξής μεταξύ των θεολογικών συμβούλων του. Κατά την αντιφώνησή του ο τιμηθείς δήλωσε βαθύτατα συγκινημένος και ευγνώμων.
Στη συνέχεια ο Οικουμενικός Πατριάρχης δέχθηκε σε ιδιαίτερη ακρόαση τον Εξοχ. Πρωθυπουργό της Ουκρανίας κ. Denys Shmyhal, μαζί με την τιμία συνοδεία του. Ο κ. Πρωθυπουργός, σε σύντομη ομιλία του, διαβίβασε τον εγκάρδιο χαιρετισμό του Προέδρου της Ουκρανίας και μίλησε με θερμούς λόγους για το πρόσωπο του Πατριάρχου και για τον θεσμό του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
Αργότερα, το μεσημέρι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ρώμης, και της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας Φιλλανδίας, στο οποίο τον συνόδευσε ο Σεβ. Μητροπολίτης Φιλαδελφείας κ. Μελίτων, εκ μέρους της Συνοδικής Επιτροπής επί του Διαλόγου με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
