ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ: Η πρώτη ειρηνική επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας κ.κ. Ιωάννη στο Φανάρι, μόλις τρεις μήνες μετά την ενθρόνισή του, αποτέλεσε τεστ για το κατά πόσον ο νέος Προκαθήμενος θα βαδίσει πραγματικά στα χνάρια του μακαριστού Αναστασίου. Θα είναι πράγματι «ο συνεχιστής» ή θα βάλει το δικό του στίγμα;
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
«Εδώ κρίνεται η Ορθόδοξη συνοχή»
Στην επίσημη υποδοχή στην Αίθουσα του Θρόνου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος χαρακτήρισε την παρουσία του νέου Αρχιεπισκόπου «μαρτυρία Ορθοδοξίας». Ο κ. Ιωάννης, από την πλευρά του, μίλησε για «πράξη ανυπόκριτης αγάπης» προς τον Πρώτο της Ορθοδοξίας και ευχαρίστησε το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τη στήριξη στις σκοτεινές δεκαετίες του αθεϊσμού. Όμως πόσο εύκολο είναι να διατηρηθεί αυτή η συνοχή, όταν άλλες Εκκλησίες τηρούν… αποστάσεις;
Τα ανοιχτά μέτωπα
Ο Σερβίας Πορφύριος, τέσσερα χρόνια μετά την ανάρρησή του, δεν έχει ακόμη επισκεφθεί το Φανάρι. Το ίδιο και ο νέος Πατριάρχης Βουλγαρίας Δανιήλ. Θα ακολουθήσουν το παράδειγμα του Ιωάννη ή θα παγώσουν οι σχέσεις; Οι πηγές μας στο Υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνουν ότι η γεωπολιτική ένταση στα Βαλκάνια δυσκολεύει τις εκκλησιαστικές αβρότητες. Κι όμως, ο κοινός εορτασμός στον Πατριαρχικό Ναό των Αγίων Πάντων έστειλε μήνυμα: «Το Φανάρι παραμένει συντονιστής».
«Συγκυρηναίοι» σε δύσκολες αποστολές
Ο Πατριάρχης θύμισε το «θαύμα» του Αναστασίου: την ανόρθωση μιας Εκκλησίας που βγήκε σχεδόν νεκρή από τα στρατόπεδα εργασίας του Χότζα. Ο Ιωάννης στάθηκε δίπλα του επί δεκαετίες· τώρα καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί μόνος του τις προκλήσεις: τη μαζική μετανάστευση των νέων, τις διαθρησκειακές ισορροπίες, ακόμη και τις εθνικιστικές φωνές που ενίοτε πυροδοτούνται από τα Τίρανα. Θα τα καταφέρει;
Τι συζήτησε με τον «Ρωμαίο»
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τετ-α-τετ με τον Πατριάρχη—τον οποίο κύκλοι στα Βαλκάνια αποκαλούν «Ρωμαίο» λόγω της ιστορικής ρωμαίικης κληρονομιάς—ο Αρχιεπίσκοπος έθεσε τρία αιτήματα:
- Στήριξη σε νεανικά προγράμματα κατά της φυγής εγκεφάλων.
- Συντονισμό για τα μειονοτικά ζητήματα στη Βόρειο Ήπειρο.
- Κοινή φωνή για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.
Σύμφωνα με πηγή στην Αυτοκέφαλη Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας, ο Πατριάρχης δεσμεύθηκε για «πρόθυμη χείρα βοηθείας». Ωστόσο το ερώτημα παραμένει: πόσο μπορεί το Φανάρι να πιέσει πολιτικές ηγεσίες σε Τίρανα και Άγκυρα;
Το πολιτικό αποτύπωμα
Η αλβανική κυβέρνηση, που επενδύει σε πολυθρησκευτική εικόνα, βλέπει θετικά έναν ιεράρχη «γέφυρα». Όμως ορισμένοι διπλωμάτες παρατηρούν ότι η προσήλωσή του στο Πατριαρχείο μπορεί να ενοχλήσει κύκλους που προωθούν σκληρότερη «εθνική γραμμή». Θα διατηρήσει ο Ιωάννης την ευρυμάθεια και το οικοδομητικό πνεύμα του Αναστασίου χωρίς να κατηγορηθεί για «ελληνόφιλες ευαισθησίες»;
Μένει να το δούμε…
Στο κλείσιμο της επίσκεψης, ο Αρχιεπίσκοπος προσευχήθηκε στην Αγία Σοφία, μίλησε για «φως εκ του ουρανού» και αναχώρησε για Τίρανα αφήνοντας πίσω του ερωτηματικά:
- Θα επισκεφθεί πρώτα Σερβία ή Βουλγαρία;
- Πώς θα χειριστεί τις πιέσεις για μεγαλύτερη αλβανική αυτονομία;
- Θα συγκληθεί σύντομα διαβαλκανική σύναξη;
- Η συνέχεια θα δείξει αν η πορεία του θα δικαιώσει το «αναστάσιμο» έργο του προκατόχου του ή αν θα γράψει νέο κεφάλαιο—με ενότητα ή ρήξεις? Οι επόμενοι μήνες, με ορατό το ενδεχόμενο νέων γεωπολιτικών κλυδωνισμών, θα αποκαλύψουν εάν το βήμα στο Φανάρι ήταν απλώς τελετουργία ή το πρώτο λιθαράκι μιας ανανεωμένης ορθόδοξης συνεργασίας. Μένει να το δούμε…
Φωτο: Εκκλησία της Αλβανίας & ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ
