Στον απόηχο της Ιεραρχίας για το Ουκρανικό

Του Γιώργου Παπαθανασόπουλου – Α΄ Μέρος
Κρυψίνοια και άγνοια εντός και εκτός της Ιεραρχίας
Για λόγους ιστορικούς και κοινοποίησης στον πιστό λαό των όσων διημείφθησαν στην έκτακτη σύγκληση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος το Σάββατο, 12 Οκτωβρίου 2019, δημοσιεύονται έγκυρα στοιχεία, που συνελέγησαν από τον υπογράφοντα.

Όπου υπάρχουν εισαγωγικά είναι αυτούσιοι οι λόγοι που ελέχθησαν, ή αποσπάσματα κειμένων που εγράφησαν. Το παρόν είναι το πρώτο μιας σειράς κειμένων. Το πρώτο αφορά στα αισθήματα κρυψίνοιας και στην άγνοια του Ουκρανικού θέματος που κυριάρχησαν μεταξύ των περισσοτέρων Μητροπολιτών.

Στη συνεδρίαση για το Ουκρανικό διάχυτο ήταν το αίσθημα κρυψίνοιας και ο φόβος μη μαθευτεί κάτι εκτός της αιθούσης, πέρα από το σχετικό δελτίο Τύπου. Η δικαιολογία ήταν πως διαστρεβλώνονται τα όσα λέγονται ή συμβαίνουν στην Ιεραρχία. Ο Σεβ. Δημητριάδος κ. Ιγνάτιος χαρακτήρισε «πολύ σημαντική επιτυχία» το ότι δεν διέρρευσε στα ΜΜΕ το περιεχόμενο της πρότασης των δύο Συνοδικών Επιτροπών για το Ουκρανικό. Ο υπογράφων σημειώνει ότι ο ίδιος αμέσως μετά την συνεδρίαση του Μαΐου 2019 έγραψε στον ημερήσιο και στον ηλεκτρονικό Τύπο το τι συζητήθηκε, το ότι επικράτησε η αντίληψη να μην πικραθεί το Φανάρι και πως τα μέλη τους κατέληξαν ότι το θέμα είναι ουσιαστικά πολιτικό και επομένως θα έπρεπε να ικανοποιηθούν οι σύμμαχοι της χώρας, που για λόγους γεωπολιτικούς υποστηρίζουν την αποκοπή της Εκκλησίας της Ουκρανίας από το Πατριαρχείο της Μόσχας.

Ως προς την κρυψίνοια, ο Μητροπολίτης Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνος σημείωσε στην Ιεραρχία ότι πρέπει θέματα όπως το Ουκρανικό να μην βγαίνουν προς τα έξω και να μην πληροφορείται ο λαός για το τι διημείφθη σε Αυτήν, «για να μην γίνεται στους Μητροπολίτες εσωτερικό και εξωτερικό bullying». Για την περίπτωση επικαλέστηκε τον μακαριστό Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνο και είπε ότι έλεγε «Παίρνουμε τα λεξίδια και τα κάνουμε ξιφίδια».

Ο φόβος της κριτικής, που απέπνευσε ο λόγος του Μητρ. Νέας Κρήνης, προβάλλει το κοινό αίσθημα των περισσοτέρων Μητροπολιτών, ακόμη και των νέων στην ηλικία και στην αρχιεροσύνη. Δεν ανέχονται, δεν αντέχουν την κριτική. Από την ώρα που ανυψώθηκαν στο ύπατο εκκλησιαστικό αξίωμα του Επισκόπου δέχονται μόνο κολακείες και επαίνους. Η αλήθεια τους ενοχλεί. Η παντογνωσία τους διακρίνει. Η αποκοπή από το λαό και η κρυψίνοια τους κάνει απόκοσμους. Αγνοούν τα λόγια του Ιησού ότι αποτελεί ο καθένας τους «πόλη επάνω όρους κειμένη», και πώς οφείλουν να δώσουν λόγο στο λαό για την αναταραχή που προκαλούν. (Πρ. ιθ΄ 40).

Πλην της κρυψίνοιας φανερή στη συνεδρίαση της Ιεραρχίας για το Ουκρανικό ήταν η άγνοια του θέματος από τους περισσότερους Μητροπολίτες. Την άγνοια τους αποκάλυψε με γλαφυρότητα ο Μητροπολίτης Ηλείας Γερμανός στην ομιλία του. Η διαπίστωσή του ήταν ότι ο ίδιος και τα άλλα μέλη της Ιεραρχίας δεν ενημερώθηκαν επί του Ουκρανικού στον βαθμό που απαιτούσε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, με το οποίο τίθεται σε κίνδυνο η ενότητα όλης της Ορθοδοξίας. Ο Μητροπολίτης Ηλείας διερωτήθηκε εξάλλου ποιο ήταν το έργο της Επιτροπής Διορθοδόξων, αφού δεν κατέθεσε δική της πρόταση, ούτε ο Πρόεδρός της υπέγραψε το κείμενο της Επιτροπής Νομοκανονικών.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Διορθοδόξων Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος απάντησε στον Σεβ, Ηλείας ότι δεν κατέθεσε πρόταση, διότι εζητήθη από τη Σύνοδο το Ουκρανικό να εξετασθεί μόνο από νομοκανονικής πλευράς. Γι’ αυτό και το υπέγραψε μόνο ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομοκανονικών, Μητροπολίτης Διδυμοτείχου Δαμασκηνός, που έχει και τα πρεσβεία Αρχιεροσύνης. Ο Σεβ. Πειραιώς Σεραφείμ του παρατήρησε ότι η Επιτροπή Διορθοδόξων είχε σημαντικό έργο να επιτελέσει και δεν το επιτέλεσε. Συγκεκριμένα θα έπρεπε να πληροφορηθεί από τα Πατριαρχεία και τις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες τους λόγους για τους οποίους δεν αναγνωρίζουν τους σχισματικούς και αχειροτόνητους κληρικούς της Ουκρανίας και να ενημερώσει σχετικά τα μέλη της Ιεραρχίας, για να έχουν αυτά πλήρη εικόνα της κατάστασης στην Ορθόδοξη Εκκλησία και να αποφασίσουν με γνώση όλων των στοιχείων. Σημειώνεται ότι οι λόγοι άρνησης της αναγνώρισης, που αναφέρονται σε αποφάσεις, επιστολές και δηλώσεις Προκαθημένων και Συνόδων έχουν εκκλησιολογική και νομοκανονική βάση. Η Επιτροπή Διορθοδόξων, με την αδράνειά της, δεν κράτησε ούτε τα προσχήματα στην υποστήριξη της ειλημμένης, μετά τη συνάντηση Βαρθολομαίου – Ιερωνύμου στα Οινόφυτα και στην Αθήνα, απόφασης για το Ουκρανικό.

Ο Μητροπολίτης Ηλείας έθεσε και ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα. Όπως είπε δεν εδόθησαν στα μέλη της Ιεραρχίας, προς ενημέρωσή τους, τα πρακτικά της συζήτησης στη ΔΙΣ για το Ουκρανικό. Επίσης δεν εδόθησαν στους Μητροπολίτες τα Πρακτικά των δύο κοινών συνεδριάσεων των δύο Επιτροπών. Άφησε μάλιστα ένα ερωτηματικό αν στα εν λόγω Πρακτικά περιελήφθησαν όλα όσα συζητήθηκαν στις δύο αυτές συνεδριάσεις, όπως επίσης αν το υπόμνημα – πρόταση, που κατέθεσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομοκανονικών στη Σύνοδο, συζητήθηκε και εγκρίθηκε από τα μέλη των δύο Επιτροπών. Αυτά ο κ. Γερμανός τα ανέφερε, όπως είπε, γιατί από την πείρα του γνωρίζει ότι στις Επιτροπές άλλα συζητούνται και άλλα γράφονται στα Πρακτικά, όπως επίσης άλλα ο εκάστοτε Πρόεδρος αναφέρει στην Ιερά Σύνοδο, από αυτά που αποφασίστηκαν στην Επιτροπή. Ο Μητροπολίτης Ηλείας με το δεδομένο ότι τα μέλη της Ιεραρχίας εκαλούντο να αποφασίσουν για ένα θέμα που δεν εγνώριζαν πρότεινε η Ιεραρχία της 12ης Οκτωβρίου να θεωρηθεί μόνο ενημερωτική και να συγκληθεί μια νέα, στην οποία οι Μητροπολίτες ενημερωμένοι να αποφασίσουν για το πρακτέο. Η πρόταση του Σεβ. δεν συζητήθηκε στην Ιεραρχία και δεν ελήφθη δια ψηφοφορίας απόφαση επ΄ αυτής.

Τα όσα είπε ο Σεβ. Ηλείας έχουν βάση. Από τα πράγματα δεν φαίνεται ότι υπήρξε κοινή συνεδρίαση των δύο Επιτροπών για να εγκρίνει το κείμενο, πριν το καταθέσει ο Σεβ. Διδυμοτείχου στην Σύνοδο. Οι δύο Επιτροπές (Νομοκανονικών και Διορθοδόξων) συνεδρίασαν μαζί δύο μόνο φορές, στις 13 Μαρτίου και στις 22 Μαΐου του 2019. Το υπόμνημα φέρεται ότι εγράφη στις 30 Μαΐου, δηλαδή ΜΕΤΑ τις δύο συνεδριάσεις των Επιτροπών. Ο Σεβ. Διδυμοτείχου στο έγγραφό του αναφέρει ότι στις 22 Μαΐου συζητήθηκε και ενεκρίθη το υπόμνημα του κ. Βλ. Φειδά. Όμως το τελικό κείμενο, όπως ο ίδιος το συνέταξε, φαίνεται πως δεν ήταν υπόψη των μελών των δύο Επιτροπών. Εκτός αν ήταν αυτούσιο το κείμενο του κ. Φειδά…

Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι στην πρώτη συνεδρίαση της μικτής Επιτροπής παρουσιάστηκε μια σωρεία εγγράφων, που ήταν ανθρωπίνως αδύνατο στον λίγο χρόνο της συνεδρίασης να μελετηθούν και να σχολιαστούν. Είναι επίσης άξιο απορίας ότι δεν παρουσιάστηκε στα μέλη και επομένως δεν συζητήθηκε η δημοσιευμένη αλληλογραφία μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχου και του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας. Η ανάθεση στον κ. Φειδά της σύνταξης υπομνήματος αποδεικνύει ότι ήταν προειλημμένη η απόφαση να αναγνωριστεί η Εκκλησία των σχισματικών της Ουκρανίας, με συνοπτικές διαδικασίες και με άγνοια των κειμένων τόσο από τα μέλη των Επιτροπών, όσο και από τα μέλη της Ιεραρχίας. Ο κ. Φειδάς δεν έχει το τεκμήριο της αντικειμενικότητας. Κατά τα Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι Κοσμήτωρ του Πατριαρχικού Ινστιτούτου Σπουδών Ορθοδόξου Θεολογίας στο Σαμπεζύ της Γενεύης και Οφφικίαλος, Άρχων Διδάσκαλος της Εκκλησίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Για τον τρόπο της ενημέρωσης, καθώς και για τον τρόπο της απόφασης στο κρίσιμο εκκλησιαστικό Ουκρανικό ζήτημα αποτελεί κυριολεκτικώς βόμβα η ομολογία ενώπιον όλης της Ιεραρχίας του Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως κ. Ιερεμία. Ο εν λόγω Μητροπολίτης ενημέρωσε το Σώμα ότι είχε «προσωπική συνάντηση με τον κ. Φειδά, που τον βοήθησε με δυνατά επιχειρήματα και τον έπεισε με τη σοφή του κουβέντα ότι ο Οικ. Πατριάρχης έχει το δικαίωμα να παραχωρεί Αυτοκέφαλα, ενώ ο ίδιος είχε αμφιβολίες»!!!! Ομολόγησε δηλαδή ότι χρειάστηκε «ιδιαίτερο φροντιστήριο» για να πεισθεί… Είναι αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι Αρχιερεύς υπέπεσε σε τόσο βαρύ εκκλησιαστικό σφάλμα. Κατ’ αυτόν δεν υπάρχει η αντικειμενικότητα, δεν υπάρχουν οι Ιεροί Κανόνες, δεν υπάρχει η επισκοπική κρίση και ευθύνη, δεν υπάρχει η γνώση της αντιθέτου γνώμης για να κριθεί το σωστό και το λάθος, δεν υπάρχει η έρευνα και η αναζήτηση της Αλήθειας. Του άρκεσε μόνο το ιδιαίτερο φροντιστήριο του κ. Φειδά.

Με τη λογική του Σεβ. Γόρτυνος θα μπορούσε κάποιος να σκεφθεί ότι για να εγκριθεί η Αυτοκεφαλία των σχισματικών της Ουκρανίας δεν χρειαζόταν η σύγκληση της Ιεραρχίας. Αρκούσε η γνωμοδότηση του κ. Φειδά. Η νοοτροπία του κ. Ιερεμία επικράτησε τελικά στην Ιεραρχία. Απεδείχθη ότι Αυτή δεν συνεκλήθη για να κρίνει την πράξη του κ. Βαρθολομαίου στο Ουκρανικό και να αναζητήσει την Αλήθεια. Συνεκλήθη για να διακηρύξει την αβλεπτί υποστήριξη Της σε ό,τι Αυτός πράττει και οι Μητροπολίτες, ιδιαίτερα των Νέων Χωρών και όσων καλοβλέπουν τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο, να διακηρύξουν την αφοσίωσή τους, στο πρόσωπο και στον θεσμό του Πατριάρχου