Οι ασθένειες της ευδαιμονίας

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ζωή – Άνθρωπος: Δεν είναι μόνο η Ελλάδα, που δείχνει συμπτώματα κοινωνικής αποσύνθεσης, όπως τα ζούμε στην καθημερινότητά μας και όπως τα προβάλλουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ) και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ). Είναι όλη η λεγόμενη πολιτισμένη Δύση.

Μπορεί οι χώρες Της και μόνον αυτές, ως επί το πλείστον να έχουν δημοκρατικά καθεστώτα, όμως στην πραγματικότητα είναι ένα πολυτελές και με πολύτιμους εντός του θησαυρούς οικοδόμημα, που είναι υπό κατάρρευση. Το λυπηρό είναι ότι ουδείς εκ των σημερινών ηγητόρων των χωρών της Δύσης δεν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Όλοι είναι διαχειριστές της παρακμής… Και αν κάποιος τολμήσει να πει την αλήθεια για την ηθική υπόσταση της νεωτερικής Δύσης και να αντιδράσει δέχεται τα πυρά των οπαδών Της.

Τον Μάρτιο του 2020 οι γαλλικές εκδόσεις PUF εξέδωσαν το πόνημα του Hugues Lagrange, επ. διευθυντού ερευνών του CNRS (Εθνικού Γαλλικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών) «Οι ασθένειες της ευδαιμονίας» (Les maladies du Bonheur). Σε αυτό ο συγγραφέας περιγράφει την κατάσταση της νεωτερικής πραγματικότητας στη Δύση. Η κύρια διαπίστωσή του είναι πως η κοινωνική – συλλογική ζωή σβήνει στις χώρες Της ως μια «ασθένεια», που ανήκει στο παρελθόν όπως οι άλλοτε θανατηφόρες ασθένειες (φυματίωση, ελονοσία, κ.λ.π.). 

Μέσα στον πολυτελή κλωβό που ζει ο νεωτερικός άνθρωπος βλέπει μόνο τις ασθένειες που έχει αντιμετωπίσει, βλέπει υπερηφάνως πως ο μέσος όρος ζωής έχει αυξηθεί και αγνοεί τις ασθένειες που τον βασανίζουν, όπως είναι ο καρκίνος, τα καρδιοαγγειακά προβλήματα, η παχυσαρκία, με ό, τι αυτό συνεπάγεται, και κυρίως τα ψυχικά νοσήματα – άγχος, κατάθλιψη, πανικός, ανία, αίσθημα μοναξιάς – και η εξάρτιση από τα ναρκωτικά. Σημειώνεται ότι όταν έγραψε το βιβλίο ο Λαγκράνζ  δεν είχε εμφανιστεί η πανδημία του κορονοϊού…

Ως αίτια των ψυχικών νοσημάτων του νεωτερικού ανθρώπου ο γάλλος επιστήμονας εντοπίζει στο πόνημα – μελέτη του την αλλαγή στον τρόπο της ζωής του νεωτερικού ανθρώπου. Συγκεκριμένα  αναφέρει ότι η αστική ανωνυμία, η κοινωνική αδιαφορία, η αποξένωση, η χαλάρωση των οικογενειακών δεσμών, τα διαζύγια, η διάλυση του θρησκευτικού ορίζοντος, είναι συμπτώματα ιδιαίτερα επιβλαβή στην ψυχή του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου.

Παλαιότερα ζούσε στο ασφαλές περιβάλλον μιας μεγάλης και ενωμένης οικογένειας, μιας κοινωνίας με αλληλεγγύη των μελών της, μιας εκκλησιαστικής κοινότητας με αγάπη και ενδιαφέρον του ενός προς τον άλλον. Η έλλειψή τους συμβαίνει για πρώτη φορά στην Ιστορία του ανθρώπου και οι επιπτώσεις φαίνονται ήδη. Τώρα το σύστημα περιορίζει τις ελευθερίες του ανθρώπου, τον απομονώνει, τον βγάζει από την ασφάλεια του κοινωνικού περιγύρου,  κωδικοποιεί τη ζωή του και τον αυτονομεί από τον Θεό. Η αποξένωση από τον συνάνθρωπο, η υποβάθμιση της ζωής  και η αυτονόμηση από τον Θεό οδηγούν τη Δύση στην κατάρρευση. Η Κίνα και το Ισλάμ περιμένουν.

Σημειώνεται ότι ο Λαγκράνζ έχει αριστερή ιδεολογική προέλευση και το βιβλίο του έτυχε ευρείας παρουσίασης και βιβλιοκρισίας στη Γαλλία από έγκυρα έντυπα (Le Monde, Le Monde Diplomatique, L’ Observateur).-