Οδοιπορικό στα μνημεία της Εορδαίας: Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στη Βλάστη

ΤΟ ΞΩΚΚΛΗΣΙ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΣΤΗ ΒΛΑΣΤΗ

του Θεόδωρου Κ. Πασσαλίδη

Στα νοτιοδυτικά του οικισμού της Βλάστης και κάτω ακριβώς από τη σκιά του Άσκιου όρους εκτείνεται ο κατάφυτος λόφος του Προφήτη Ηλία, ο λόφος του αη – λιά για τους ντόπιους.

Όπως συνηθίζεται σε όλη την επικράτεια έτσι και στη Βλάστη ο ναός του Προφήτη Ηλία κτίστηκε πάνω σε ύψωμα, σε ένα μοναδικού κάλλους ξέφωτο στην κορυφή του λόφου.

Ο ναός είναι κατασκευασμένος από πέτρα. Πρόκειται για μια μονόκλιτη βασιλική άνευ τρούλου η σκεπή της οποίας είναι καλυμμένη από κεραμίδια. Στις δυο πλαϊνές πλευρές υπάρχουν αντίστοίχως από τέσσερα παράθυρα ενώ ημια και μοναδική θύρα είναι αυτή που βρίσκεται στην πρόσοψη, στη δυτική δηλαδή πλευρά του ναού. Δεξιά και αριστερά της εισόδου υπάρχουν δυο πλάκες, μια μεταλλική και άλλη μια μαρμάρινη. Πάνω τους είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:

Στη μεταλλική:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ

ΔΑΠΑΝΙΣ

ΣΥΛΟΓΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ

ALBANY, N.Y.

1917 – 1969

Στη μαρμάρινη

ΑΝΗΓΕΡΘΗ ΔΑΠΑΝΗ

ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΒΛΑΤΣΙΩΤΩΝ

«Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΡΚΟΣ»

ΑΛΜΠΑΝΥ Ν.Υ.

ΕΝ ΈΤΕΙ 1956

Ο Ζήκος Τσίρος στο έργο του αναφέρει πως σε μια μικρή καμάρα υπήρχε με κεφαλαία γράμματα η παρακάτω επιγραφή:

«ΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΗΛΙΑ ΔΙΑ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΕΝΤΙΜΟΛΟΓΙΩΤΑΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΧΑΤΖΗΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ – ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΥ 1802 ΙΟΥΝΙΟΥ 11»

Ο Τσίρος αναφέρει πως και στα χρόνια του αυτή η καμάρα δεν υπήρχε δεν μας λέει όμως από που πληροφορήθηκε την ύπαρξη της. Όπως και να χει, το κτίσμα που συναντούμε στις μέρες μας είναι η ανακαινισμένη μορφή του Προφήτη Ηλία που όπως δηλώνουν και οι εντοιχισμένες πλάκες οικοδομήθηκε από τον Σύλλογο Βλατσιωτών της Νέας Υόρκης – ένα ακόμα τεκμήριο για το μέγεθος της μεταναστευτικής δραστηριότητας των Βλατσιωτών.

Πλάι στο ναό υπάρχει μικρό μεταλλικό καμπαναριό το οποίο σε ύψος δεν ξεπερνάει τατέσσερα μέτρα. Τούτη η κατασκευή όπως μας μαρτυρά η μεταλλική πλάκα που βρίσκεται τοποθετημένη πάνω του είναι μεταγενέσετερη της ανακαίνισης:

ΑΝΗΓΕΡΘΗ

ΔΑΠΑΝΗ

ΚΩΝ/ΤΙΝΟΥ Γ. ΛΑΜΠΑ

1968

Βιβλιογραφία: Ζήκος, Τσίρος (1960), Η Βλάστη: Τετράδια της Πατρίδας μου, Θεσσαλονίκη