ΟΠΕΚΕΠΕ: Απρόβλεπτος καιρός και καθυστερήσεις στις σπορές-Η φετινή άνοιξη ξεκίνησε με σημαντικά εμπόδια για τους βαμβακοκαλλιεργητές.
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Οι έντονες βροχοπτώσεις και οι χαμηλές θερμοκρασίες των τελευταίων εβδομάδων έχουν μεταθέσει την έναρξη της σποράς, με τους παραγωγούς να αναβάλλουν τις πρώτες κινήσεις στα χωράφια.
Η ιδιαιτερότητα του βαμβακιού απαιτεί θερμική επάρκεια στο έδαφος για επιτυχημένη φυτρωτικότητα, και οι υφιστάμενες καιρικές συνθήκες λειτουργούν αποτρεπτικά.
Αναταραχή στις διεθνείς τιμές λόγω των δασμών Τραμπ
Την ίδια ώρα, αναστάτωση προκαλούν οι νέες εξαγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ για επιβολή υψηλών δασμών στις εισαγωγές βαμβακιού στις ΗΠΑ. Οι διεθνείς τιμές υπέστησαν σοβαρό πλήγμα, με τα συμβόλαια Μαΐου να υποχωρούν κάτω από τα 63 σεντς/λίμπρα.
Αν και τη Δευτέρα 7 Απριλίου καταγράφηκε μικρή ανάκαμψη στα επίπεδα των 66,5–67,5 σεντς, η αβεβαιότητα παραμένει. Οι δασμοί 54% στην Κίνα και 29% στο Πακιστάν καθιστούν το εκκοκκισμένο βαμβάκι μη ανταγωνιστικό, συμπαρασύροντας όλη την αγορά σε αστάθεια.
Αίτημα για αύξηση της στρεμματικής ενίσχυσης στα 85 ευρώ
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι θεσμικοί φορείς του κλάδου επαναφέρουν δυναμικά το αίτημα για αύξηση της ενδεικτικής τιμής ενίσχυσης βάμβακος από τα 73,398 ευρώ στα 85 ευρώ ανά στρέμμα. Η πρόταση αυτή αποκτά νέο νόημα φέτος, καθώς η συνολική καλλιεργούμενη έκταση δεν ξεπέρασε τα 2,2 εκατ. στρέμματα, με αποτέλεσμα να μην αξιοποιηθεί το σύνολο του προϋπολογισμού των 189 εκατ. ευρώ και να επιστραφούν στα κοινοτικά ταμεία περίπου 30 εκατ. ευρώ.
Η θέση του Υπουργείου και η ευρωπαϊκή πρόκληση
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Τσιάρας, εξετάζει θετικά τη δυνατότητα αποστολής αιτήματος προς τις ευρωπαϊκές αρχές. Στόχος είναι να επιτραπεί η κατανομή του συνόλου της προβλεπόμενης ενίσχυσης, ακόμη και με χαμηλότερη καλλιεργούμενη έκταση. Το Υπουργείο φαίνεται διατεθειμένο να αξιοποιήσει το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για τη στήριξη καλλιεργειών στρατηγικής σημασίας στο νέο διεθνές περιβάλλον. Η σχετική συζήτηση ενδέχεται να ανοίξει σε επόμενο κύκλο διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τι προβλέπει το ιστορικό πλαίσιο της ενίσχυσης
Το καθεστώς ειδικής ενίσχυσης βάμβακος στην Ελλάδα έχει περάσει από διάφορες φάσεις. Από το 2003 ως σήμερα, η επιλέξιμη έκταση μειώθηκε από τα 3,7 εκατ. στρέμματα στα 2,5 εκατ. στρέμματα και η τιμή αναφοράς κυμάνθηκε από 59 έως 80 ευρώ ανά στρέμμα. Η τελευταία προγραμματική περίοδος (2023–2027) ορίζει την τιμή στα 73,398 ευρώ, με ρητή πρόβλεψη επιστροφής ποσού σε περίπτωση μη κάλυψης της έκτασης. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι νέες καλλιεργητικές συνθήκες και οι μειωμένες δυνατότητες των παραγωγών δεν επιτρέπουν την επιστροφή σε εκτάσεις του παρελθόντος.
Η επιβίωση της καλλιέργειας και οι αγροτικές επενδύσεις
Η καλλιέργεια βαμβακιού εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πυλώνα στις ανοιχτές καλλιέργειες της χώρας. Οι παραγωγοί έχουν επενδύσει σημαντικά σε εξοπλισμό, υποδομές και μηχανήματα. Η εγκατάλειψη του προϊόντος, σε αυτή τη φάση, θα ισοδυναμούσε με πλήγμα στο αγροτικό εισόδημα και στη βιωσιμότητα ολόκληρων περιοχών. Ενδεικτικό είναι ότι οι περισσότεροι καλλιεργητές εκφράζουν την ανησυχία τους όχι μόνο για τις τιμές, αλλά και για το μέλλον του προϊόντος μέσα στην ΚΑΠ 2023–2027.
Προσωρινή ανάκαμψη και γεωπολιτική ρευστότητα
Αν και η εικόνα της Δευτέρας έδειξε σημάδια ανάκαμψης, με τα συμβόλαια Μαΐου να αγγίζουν τα 68,5 σεντς και της νέας σοδειάς τα 71 σεντς, οι διεθνείς πιέσεις παραμένουν. Η ελπίδα για εμπορική συμφωνία ΗΠΑ–Βιετνάμ λειτουργεί προς το παρόν σταθεροποιητικά, ωστόσο το σοκ της ανακοίνωσης των δασμών δεν έχει απορροφηθεί πλήρως. Η αγορά είναι σε φάση προσαρμογής, με τους εκκοκκιστές να κρατούν στάση αναμονής και τους παραγωγούς να μη ρισκάρουν προπωλήσεις σύσπορου.
Οι επερχόμενες πληρωμές ΟΠΕΚΕΠΕ
Οι επόμενες πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ προς αγρότες και κτηνοτρόφους αναμένονται εντός της εβδομάδας 8–12 Απριλίου και αφορούν εκκαθαρίσεις για το οικολογικό σχήμα 11.1 «Αγρανάπαυση», την ενίσχυση για βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία, καθώς και πληρωμές που συνδέονται με το καθεστώς ειδικών ενισχύσεων σε νησιωτικές περιοχές. Παράλληλα, αναμένεται να ολοκληρωθεί η πληρωμή αιτήσεων από το πρόγραμμα νέων γεωργών, καθώς και εκκρεμότητες από τη βασική ενίσχυση 2023 για δικαιούχους που είχαν προσωρινές ενστάσεις. Όσοι παραγωγοί έχουν ενταχθεί στο οικολογικό σχήμα 10.1 για την εδαφοκάλυψη με φυτά, θα δουν επίσης πίστωση στους λογαριασμούς τους, μέσω των στοιχείων που έχει διαβιβάσει ο Οργανισμός. Περισσότερες λεπτομέρειες για τις επόμενες δόσεις είναι διαθέσιμες στην επίσημη ιστοσελίδα του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Το κρίσιμο σταυροδρόμι της ελληνικής βαμβακοπαραγωγής
Το βαμβάκι βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Από τη μία πλευρά, η αβεβαιότητα από τον καιρό και τις διεθνείς τιμές, από την άλλη η ανάγκη για θεσμική ενίσχυση και αναδιάρθρωση της σχέσης καλλιέργειας–ενίσχυσης. Αν υπάρξει ευρωπαϊκή ευελιξία στην τιμή αναφοράς, τότε η χώρα μπορεί να διατηρήσει ένα στρατηγικό προϊόν εντός της αγροτικής οικονομίας της. Σε αντίθετη περίπτωση, οι απώλειες ενδέχεται να πολλαπλασιαστούν όχι μόνο σε χρήματα, αλλά και σε γη και ανθρώπους.
Το στοίχημα τώρα είναι πολιτικό: αν θα υπάρξει η βούληση να κρατηθεί η καλλιέργεια ζωντανή, με μέσα που δεν θα παραπέμπουν σε λύσεις του χθες. Αν αυτή η πίεση περάσει στις Βρυξέλλες, τότε υπάρχει ελπίδα για προσαρμογή του συστήματος ώστε να ανταποκρίνεται στα σημερινά δεδομένα. Μέχρι τότε, οι παραγωγοί στηρίζονται σε καιρό, συγκυρίες και αποφάσεις — αναμένοντας το επόμενο βήμα από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
-250x180.jpg)
