Ιερά Μονή Μουνδών: Ένα από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά μνημεία της Χίου (ΒΙΝΤΕΟ & ΦΩΤΟ)

Στο γαλήνιο τοπίο της βορειοδυτικής Χίου, κοντά στο χωριό Διευχά, βρίσκεται ένα από τα σπουδαιότερα θρησκευτικά μνημεία της Χίου, η Ιερά Μονή Μουνδών.

Είναι αφιερωμένη στον άγιο Ιωάννη Πρόδρομο και η ονομασία της προέρχεται, πιθανότατα, από την τοποθεσία Μουντά, κοντά στη Βολισσό, όπου βρισκόταν αρχικά, πριν μεταφερθεί στη σημερινή της, πιο απομακρυσμένη θέση.

Η παράδοση ανάγει την ίδρυσή της στους βυζαντινούς χρόνους, αλλά η πρώτη αναφορά της στις πηγές είναι το 1574, και σχετίζεται με την ανακαίνιση της από τον ιερομόναχο Ιάκωβο Λαγκαδιώτη. Ήταν σταυροπηγιακή και άκμασε σημαντικά από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα. Εξελίχθηκε μάλιστα στο δεύτερο σπουδαιότερο μοναστικό κέντρο της Χίου μετά την Ιερά Νέα Μονή.

Διέθετε μεγάλη περιουσία και πλούσια βιβλιοθήκη με αξιόλογη μεμβράνη του 1462 μΧ. που μάλλον ήταν η Διαθήκη της Όσιας Ματρόνας της Χιοπολίτιδας. Έγινε πυρήνας θεολογικών μελετών και φιλοξένησε σπουδαίους λόγιους και επιφανείς Χιώτες που ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα για την αγιογράφηση της. Σύμφωνα με τα βιβλία της μονής, στις αρχές του 17ου αιώνα έγιναν δύο αποτυχημένες προσπάθειες διακόσμησης της. Το 1620 ανατέθηκε η διακόσμηση του Καθολικού στο Χιώτη ζωγράφο Μανουήλ Καλαρώνη, ιερέα.

Ο ζωγράφος δεν ολοκλήρωσε την εργασία του γιατί δεν υπήρχαν τα σχετικά χρήματα. Μια δεύτερη προσπάθεια για την αγιογράφησή της το 1622, από το Νεόφιλο Παραδείση, απέτυχε. Τελικά αγιογραφήθηκε το 1730, από τον ζωγράφο ιεροδιάκονο Κωνσταντίνο από τον Καταρράκτη, με τη χρηματοδότηση του μετέπειτα ηγούμενου Ιάκωβου Αργέντη.

Οι τοιχογραφίες αυτές καταστράφηκαν το 1822 και εκείνες που διατηρούνται μέχρι σήμερα έγιναν από ανώνυμο ζωγράφο το 1849, όπως αναφέρει η επιγραφή πάνω από την κύρια είσοδο του Ναού. Η τεχνοτροπία τους συνδυάζει τη λαϊκή μεταβυζαντινή ζωγραφική με τις δυτικές επιδράσεις και ορισμένες από τις παραστάσεις είναι μοναδικές, όπως αυτή του σταυρωμένου μοναχού, με τον τίτλο «ο βίος του αληθούς μοναχού»

. Ο σταυρωμένος μοναχός πλαισιώνεται από την απεικόνιση του Άδη στα αριστερά και σε δύο διαφορετικά επίπεδα από το κόσμο και το θάνατο. Η όλη εικονιστική σύνθεση διακατέχεται από έντονο λαϊκό φως.

Αρχιτεκτονικά ο ναός ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης καμαροσκέπαστης βασιλικής και στην είσοδό του έχει προστεθεί μεταγενέστερο προστώο. Από το συγκρότημα της μονής διατηρείται σε καλή κατάσταση το καθολικό. Γύρω του, μικρά παρεκκλήσια, κελιά και βοηθητικά κτίσματα, που σχηματίζουν περίβολο, είναι στο μεγαλύτερο μέρος τους ερειπωμένα.

Η Μονή Καταστράφηκε το 1822 από τους Τούρκους, ανακαινίστηκε και ξανακαταστράφηκε από τον ισχυρό σεισμό του 1881, γεγονός που σήμανε και την αρχή της παρακμής και σταδιακής εγκατάλειψης της.

Η Μονή σήμερα δεν έχει μοναχούς και εορτάζει στις 29 Αυγούστου.

Konstantinos Mil. Anagnostou/ chiosphotos.gr