Άγιος Λουκάς ο Ιατρός: Η Βυζαντινής αρχιτεκτονικής Μονή Σαγματά, με τις πολλές αγιογραφίες, είναι κτισμένη σ’ ένα πανέμορφο περιβάλλον και από εκεί μπορεί να δει κανείς τόσο την πεδιάδα της Θήβας όσο και τον Ευβοϊκό κόλπο.
Η Μονή Σαγματά Υπάτου Θηβών ιδρύθηκε από τον μοναχό Οσιο Κλήμη τον Αθηναίο πάνω στα ερείπια ναού του Υπάτου Διός. Βρίσκεται πάνω στο βουνό που ονομάστηκε και αυτό Υπατο.
Από τον 7ο αιώνα υπήρχε ναός στον τόπο της μονής, ερείπια του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα.
Ονομάζεται Σαγματά ίσως από το σχήμα του όρους, που μοιάζει με σαμάρι, ή από την κατασκευή σαγμάτων (σαμαριών) από μοναχό της μονής. Στη μονή υπάρχει τμήμα τιμίου ξύλου, δώρο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ του Κομνηνού επίσης, και η τίμια κάρα του Οσίου Κλήμεντος.
Ο περιβάλλον χώρος αποτελεί μια όαση βλάστησης που εντυπωσιάζει καθώς ειναι ιδανικό το μέρος για εκδρομές.
Στην Μονή υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου υπάρχουν λείψανα του Αγίου Λουκά, και μεγάλη συλλογή προσωπικών αντικειμένων του Αγίου καθώς και λαδάκι του.
Τα τελευταία χρόνια έγινε πολύ γνωστός στον Ελλαδικό χώρο ο σύγχρονός μας Ρώσος Άγιος Λουκάς ο ιατρός, αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας (1877-1961).
Από αυτό το παρεκκλήσι , πήρε και τήν ονομασία ο ιερός αυτός χώρος , ως το Σπίτι Του Αγίου Λουκά στην Ελλάδα .
Η ιστορική Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Σαγματά , ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια, είναι χτισμένη σε υψόμετρο 747 μέτρων στην κορυφή του Σαγματίου όρους. Μισή ώρα περίπου μακριά από τη Θήβα και 8 χιλιόμετρα από την Εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας (80ο χλμ.)
