ΑΘΗΝΑ: Η Αθήνα ξαναβρίσκει το φως της-Σαν σήμερα, 12 Οκτωβρίου 1944, η Αθήνα ξημέρωνε ελεύθερη.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Ύστερα από 1.624 ημέρες Κατοχής, η γερμανική φρουρά αποχωρούσε και η πόλη ανάσαινε για πρώτη φορά μετά από τριάμισι χρόνια σκοταδιού. Οι καμπάνες ήχησαν, οι δρόμοι πλημμύρισαν από κόσμο, και το πλήθος ξέσπασε σε πανηγυρισμούς. Ήταν η μέρα που το σύμβολο της σκλαβιάς, η ναζιστική σημαία, υποστελλόταν από τον Ιερό Βράχο, και στη θέση της ανέβαινε το γαλανόλευκο χρώμα της ελευθερίας.
Σήμερα, 81 χρόνια μετά, η Ελλάδα τίμησε την ιστορική αυτή ημέρα με την έπαρση της σημαίας στην Ακρόπολη, παρουσία του Προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα, του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια, του υφυπουργού Εσωτερικών Βασίλη Σπανάκη και του δημάρχου Αθηναίων Χάρη Δούκα.
81 χρόνια από την Απελευθέρωση της Αθήνας και το τέλος της μακράς νύχτας της Γερμανικής Κατοχής.
«Και βλέπομε τη γερμανική σημαία σιγά – σιγά να υποστέλλεται, να εξαφανίζεται σαν να την κατάπιε ο Ιερός Βράχος. Και να αρχίζει να ανεβαίνει στον ιστό το αγαπημένο χρώμα του ουρανού… pic.twitter.com/VEbxOlJ8c2
— Nikos Dendias (@NikosDendias) October 12, 2025
Ο Δένδιας, σε ανάρτησή του, ανέφερε:
«Ογδόντα ένα χρόνια από την Απελευθέρωση της Αθήνας και το τέλος της μακράς νύχτας της Γερμανικής Κατοχής».
Και παρέθεσε τη συγκλονιστική φράση της Ιωάννας Τσάτσου από τα Φύλλα Κατοχής:
«Και βλέπομε τη γερμανική σημαία να υποστέλλεται, να εξαφανίζεται σαν να την κατάπιε ο Ιερός Βράχος. Και να ανεβαίνει στον ιστό το αγαπημένο χρώμα του ουρανού μας».
Η τελετή στον Ιερό Βράχο
Η φετινή τελετή πραγματοποιήθηκε με πλήρη στρατιωτικές τιμές. Η Προεδρική Φρουρά απέδωσε τιμές και η μπάντα των Ενόπλων Δυνάμεων παιάνισε τον εθνικό ύμνο, καθώς η ελληνική σημαία υψώθηκε και πάλι πάνω από την Ακρόπολη.
Ο υφυπουργός Εσωτερικών Βασίλης Σπανάκης, εκπροσωπώντας τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, δήλωσε:
«Η ελευθερία δεν χαρίζεται· κερδίζεται. Ο Ιερός Βράχος της Ακρόπολης είναι φάρος του πνεύματος και της ελευθερίας, προπύργιο της δημοκρατίας και παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς».
Παράλληλα, αναφέρθηκε στις γεωπολιτικές εξελίξεις, τονίζοντας ότι η Ελλάδα είναι «πυλώνας σταθερότητας, ειρήνης και δημοκρατίας στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο».
Η διοργάνωση της τελετής έγινε σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, την Αρχιεπισκοπή Αθηνών και τον Δήμο Αθηναίων, επιβεβαιώνοντας ότι η εθνική μνήμη ενώνει θεσμούς, στρατό και κοινωνία.
Το χρονικό της 12ης Οκτωβρίου 1944
Το πρωί εκείνης της Πέμπτης, στις 8:00, ο στρατηγός Φέλμι, επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων, συνοδευόμενος από τον κατοχικό δήμαρχο Άγγελο Γεωργάτο, κατέθεσε στεφάνι στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Ήταν η ύστατη επίσημη πράξη της κατοχής. Όταν οι Γερμανοί εγκατέλειψαν την πλατεία Συντάγματος, το πλήθος ποδοπάτησε το στεφάνι και ξέσπασε σε χειροκροτήματα.
Λίγο αργότερα, η φρουρά της Ακρόπολης υποστέλλει τη ναζιστική σημαία. Η σκηνή αυτή, με τη γαλανόλευκη να ανεμίζει ξανά πάνω από την Αθήνα, έγινε το εμβληματικότερο σύμβολο της λευτεριάς.
Στους δρόμους, εκατοντάδες χιλιάδες Αθηναίοι ξεχύθηκαν με δάκρυα στα μάτια. Στην Ομόνοια, στο Μοναστηράκι, στην Πλάκα, άνθρωποι αγκαλιάζονταν, έκλαιγαν και τραγουδούσαν. Το ΕΑΜ, η ΠΕΕΑ και οι βρετανικές δυνάμεις που είχαν ήδη φτάσει μυστικά στην πρωτεύουσα αποδέχθηκαν σιωπηρά τη συμφωνία αποχώρησης, προτάσσοντας την εθνική ενότητα.
Οι πρώτες ώρες της ελευθερίας
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, ο στρατηγός Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος, διορισμένος στρατιωτικός διοικητής Αθηνών από την κυβέρνηση της Μέσης Ανατολής, ανέλαβε τη διοίκηση της πόλης. Στην Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών, πλήθος συγκεντρώθηκε για να τον υποδεχθεί, ενώ από τα παράθυρα των σπιτιών κυμάτιζαν αυτοσχέδιες ελληνικές σημαίες.
Στο λιμάνι του Πειραιά, οι αποχωρούντες Γερμανοί ανατίναξαν τμήμα του λιμανιού, αλλά οι εργάτες και οι άνδρες του ΕΛΑΣ πρόλαβαν να αποτρέψουν τη συνολική καταστροφή των υποδομών. Ήταν η πρώτη πράξη μιας Ελλάδας που ξαναγεννιόταν μέσα από τις στάχτες της.
Η απελευθέρωση, όμως, δεν έφερε αμέσως ειρήνη. Λίγους μήνες αργότερα, οι πληγές του πολέμου και οι πολιτικές αντιθέσεις οδήγησαν στα Δεκεμβριανά και στον Εμφύλιο. Όμως η 12η Οκτωβρίου έμεινε στην ιστορία ως η μέρα που ο ελληνικός λαός ένιωσε ξανά ότι η μοίρα του του ανήκει.
Γιατί δεν εορτάζεται επίσημα η Απελευθέρωση
Παρότι πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας, η Απελευθέρωση της Αθήνας δεν έχει καθιερωθεί ως εθνική εορτή. Η Ελλάδα τιμά επισήμως την 28η Οκτωβρίου 1940, την ημέρα του «Όχι». Η πρώτη, όμως, είναι η μέρα της αντίστασης· η δεύτερη, της λύτρωσης.
Ο ιστορικός Δρ. Γιώργος Παπαδάτος εξηγεί στο tilegrafimanews.gr:
«Η Απελευθέρωση δεν καθιερώθηκε γιατί ο Εμφύλιος ακολούθησε σχεδόν αμέσως. Δεν υπήρξε χρόνος για συλλογική μνήμη, μόνο για διχασμό. Όμως σήμερα, 81 χρόνια μετά, το μήνυμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: ελευθερία, ενότητα, αξιοπρέπεια».
Το μήνυμα της ημέρας
Ο υπουργός Άμυνας Νίκος Δένδιας επεσήμανε πως «η ελευθερία δεν είναι δεδομένη, χρειάζεται εγρήγορση». Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας υπογραμμίζει ότι η Απελευθέρωση της Αθήνας αποτελεί σημείο αναφοράς για τις Ένοπλες Δυνάμεις και τη σύγχρονη δημοκρατία.
Ο Πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας ανέφερε από την Ακρόπολη ότι «η ιστορική μνήμη δεν είναι επετειακή πολυτέλεια, είναι υποχρέωση απέναντι στους επόμενους».
Ο δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας σημείωσε πως η πόλη θα προτείνει τη θέσπιση της 12ης Οκτωβρίου ως «Ημέρας Ελευθερίας της Αθήνας», με θεματικές δράσεις και φωταγώγηση της Ακρόπολης κάθε χρόνο.
Μνήμη και προοπτική
Η φετινή τελετή δεν ήταν απλώς μια αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά υπενθύμιση του διαρκούς χρέους της δημοκρατίας. Σε μια εποχή που οι προκλήσεις είναι διαφορετικές – υβριδικές απειλές, παραπληροφόρηση, γεωπολιτικές εντάσεις – το πνεύμα της Απελευθέρωσης εμπνέει ακόμη.
Η γαλανόλευκη που κυμάτισε στην Ακρόπολη στις 12 Οκτωβρίου 1944 συμβολίζει όχι μόνο το τέλος μιας κατοχής, αλλά και την αρχή μιας πίστης: ότι η ελευθερία φυλάσσεται με ευθύνη, ενότητα και μνήμη.
ΦΩΤΟ : ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ – ΕΥΡΩΚΙΝΗΣΗ
-120x86.jpg)
