Γιορτάζοντας τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυσή του, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, στο πλαίσιο των επιστημονικών δράσεων με Μουσεία και Ιδρύματα του εξωτερικού, συνεργάζεται με το Μουσείο Cluny στο Παρίσι και παρουσιάζει την έκθεση «Εκτός ναού… Θησαυρός του 11ου αιώνα από το Μουσείο του Cluny».
Ενταγμένη στο πρόγραμμα «Ελλάς – Γαλλία – Συμμαχία 2014», η έκθεση εγκαινιάζεται σήμερα, Δευτέρα 28 Απριλίου, στις 8 το βράδυ. Κεντρικό πολύτιμο έκθεμά της είναι μια λίθινη φορητή Αγία Τράπεζα δυτικής τέχνης, που χρονολογείται στις αρχές του 11ου αιώνα και προέρχεται από το Μουσείο του Cluny στο Παρίσι, ένα από τα σημαντικότερα Μουσεία της Γαλλίας.
Η αμφιπρόσωπη πλάκα από ξύλο και πορφυρίτη περιέχει στο εσωτερικό της λείψανα τεσσάρων αγίων και έχει αργυρή επένδυση, κατά τόπους επιχρυσωμένη.
Η επένδυση φέρει εγχάρακτο διάκοσμο, που επικεντρώνεται στην ερμηνεία της Θείας Λειτουργίας, ενώ στην εικονογραφία της, εντοπίζονται βυζαντινές επιρροές.
Την έκθεση συμπληρώνουν αντίστοιχα αντικείμενα από τη χριστιανική Ανατολή: υφασμάτινα αντιμήνσια και λειτουργικά σκεύη (άγιο ποτήριο, δίσκος, λόγχη, κοχλιάριο κ.ά.) που χρησιμοποιούνται για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας και προέρχονται από τις συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
Επιβεβλημένη σε περιπτώσεις εκστρατειών ή πολέμων
Η χρήση φορητών Τραπεζών και αντιμηνσίων ήταν επιβεβλημένη σε περιπτώσεις που έπρεπε να τελεστεί η Θεία Λειτουργία σε χώρους εκτός του ναού, κατά τη διάρκεια εκστρατειών ή πολέμων, όταν ηγεμόνες με την αυλή τους ή ιεραπόστολοι ταξίδευαν σε περιοχές χωρίς εκκλησίες, πάνω σε πλοία κ.λ.π..
Στη Δύση, οι φορητές Αγίες Τράπεζες (petrae sacrae) είναι, κατά κανόνα, κατασκευασμένες από λίθο, ενώ τα αντιμήνσια στην Ανατολή είναι από ύφασμα ή ξύλο και φέρουν συμβολικές παραστάσεις και επιγραφές.
Και οι δύο τύποι είναι υποχρεωτικό να περιέχουν λείψανα αγίων. Οι αναλογίες, που παρουσιάζουν ως προς τον συμβολισμό και τη χρήση τους, προσφέρουν την ευκαιρία για την παρουσίαση της παράλληλης εξέλιξής τους στη Δύση και την Ανατολή.
Αφιερωμένη στη μεσαιωνική εποχή
Η έκθεση «Εκτός ναού… Θησαυρός του 11ου αιώνα από το Μουσείο του Cluny» εντάσσεται στον κύκλο εκθέσεων με τον γενικό τίτλο «Βυζάντιο και Δυτικός Μεσαίωνας», που προκύπτει από τη συνεργασία του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου με το Μουσείο Cluny, το οποίο είναι αφιερωμένο στη μεσαιωνική εποχή.
Σκοπός αυτού του κύκλου εκθέσεων είναι η παράλληλη παρουσίαση και σύγκριση καλλιτεχνικών, θεολογικών, κοινωνικών και πολιτιστικών προτύπων Δύσης και Ανατολής, κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους.
Πληροφορίες
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο (ανακαινισμένο Μέγαρο της Δούκισσας της Πλακεντίας): Βασ. Σοφίας 22 – Αθήνα (στάση Μετρό: Ευαγγελισμός). Διάρκεια έκθεσης: 28 Απριλίου έως 3 Αυγούστου. Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Κυριακή: 8:00 – 20:00.
