Στην Κρήτη, στο χωριό Λιθίνες της επαρχίας Σητείας, υπάρχει ένας αρχαίος Ναός της Παναγίας, ό οποίος πανηγυρίζει στίς 8 Σεπτεμβρίου.
Στο τέμπλο του ξεχωρίζει ή Ιερά Εικόνα της «Παναγίας των Λιθινών», πλαισιωμένη με αναρίθμητα αφιερώματα, διότι είναι πολυ θαυματουργή.
Ή Εκκλησία έχει μεγάλη αυλή καί ξενώνα. Συχνά οί κάτοικοι περνούν άπό τό προαύλιο της Εκκλησίας, γιά νά κερδίσουν δρόμο καί νά φθάσουν συντομώτερα στό σπίτι τους.
Άν όμως σε περίοδο Τεσσαρακοστης αγοράσουν κρέας καί περάσουν άπό εκεί, τό κρέας βγάζει σκουλήκια, τά όποία εύκολα διακρίνονται!
Τό θαύμα αυτό δεν συνέβαινε σε παλαιότερες μόνο εποχές. Μερικοί σύγχρονοι, που ήσαν δύσπιστοι, έκαναν μιά δοκιμή: αγόρασαν φρέσκο κρέας σε περίοδο Νηστείας καί πέρασαν μέσα άπό τό προαύλιο του Ναου· διαπίστωσαν όμως καί αυτοί, ότι κρέας είχε σκουληκιάσει!
Κάποτε, ένας κρεοπώλης δοκίμασε νά περάση κρατώντας μισό άρνί· στήν μέση όμως της αυλης παρέλυσαν τά πόδια του καί έπεσε κάτω, φωνάζοντας τρομαγμένος!…
Με τόν τρόπο αυτό ή Θεοτόκος ενισχύει στήν συνείδησι τών πιστών τόν ίερό θεσμό της Νηστείας.
Κάποιες τοπικές παραδόσεις κάνουν ακόμα αυστηρότερη την εκδοχή ….
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΩΝ ΛΙΘΙΝΩΝ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
Ο Ναός της Παναγίας των Λιθινών ανάγεται στην εποχή μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961 από το ζυγό των Σαρακηνών, ενώ οι τοιχογραφίες στον 13-14ο αιώνα καί αντιπροσωπεύουν τη μέση καλλιτεχνική στάθμη της Κρητικής Τέχνης της περιόδου. Ο οικισμός κατοικήθηκε από την οικογένεια των Λίτινων (=Λιθίνες) που εγκατέστησε ο Νικηφόρος Φωκάς καί τους μοίρασε την εύφορη γη της περιοχής, ως αντάλλαγμα για τις στρατιωτικές υπηρεσίες τους.
Κατόπιν ενεργειών της Ιεράς Μητροπόλεως Ιεραπύτνης καί Σητείας και της Ενορίας Λιθινών, ο ναός αποκαταστάθηκε εξωτερικά με επικεράμωση και αποκάλυψη των σοβάδων, ενώ καθαρίστηκαν και συντηρήθηκαν οι τοιχογραφίες από ειδικό συνεργείο. Όλες οι εργασίες έγιναν με επίβλεψη της αρμόδιας 13ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Στον Ναό φυλάσσονται σημαντικές φορητές εικόνες, μεταξύ των οποίων και η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας διαστάσεων 103 Χ 67 εκ. η οποία χρονολογείται το δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και συντηρήθηκε το 1995 και αποκαλύφθηκε κάτω από νεότερη επιζωγράφιση του 1714.
Θαύματα της Παναγίας
Ο μακαριστός Ιερέας Ελευθέριος Τσαγκαράκης, Εφημέριος της Ενορίας Λιθινών από το 1946 έως το 1970 και πατέρας του σημερινού Εφημερίου της Ενορίας Πρωτ. π. Αντωνίου Τσαγκαράκη, αναφέρει σε χειρόγραφες σημειώσεις του -τις οποίες κατέγραψε από την προσωπική του ιερατική διακονία στο Ναό της Παναγίας των Λιθινών αλλά και από προφορικές μαρτυρίες και παραδόσεις αυτοπτών και αυτήκοοων μαρτύρων- τα παρακάτω:
Παρά το ότι ο Ναός είναι αφιερωμένος στη Κοίμηση της Θεοτόκου, δεν γνωρίζει κανείς πως επεκράτησε από παλιά να πανηγυρίζει στην εορτή του Γενεσίου της Θεοτόκου, κατά την οποία εορτή προσέρχονται χιλιάδες πιστών. Η φήμη του Ναού και της εικόνας έχει φθάσει και έξω από τα όρια της Κρήτης, ακόμα και της ηπειρωτικής Ελλάδος, αποκαλώντας την μάλιστα «Μαύρη Παναγία των Λιθινών», αφού η παράδοση και η λαϊκή ευσέβεια των κατοίκων της περιοχής έχουν διασώσει αρκετά θαύματά της.
Από παλαιά επικρατούν παραδόσεις για την απαγόρευση διέλευσης ατόμου που διέρχεται από τον περίβολο της Εκκλησίας, μεταφέροντας κρέας ή ψάρι ωμό. Όσοι το επεχείρησαν από δυσπιστία η παράλλειψη (π. χ. τυχαία μεταφορά κρεάτων για βάπτιση), αφ’ ενός το μεταφερόμενο κρέας ή ψάρι αποσυντίθεται και σκουληκιάζει αμέσως, αφ εταίρου μάλιστα τιμωρούνται με θάνατο, τα αίτια του οποίου αδυνατούν οι γιατροί να διαπιστώσουν. Υπάρχει μάλιστα βιβλίον, στο οποίο, πριν από εκατό (100) και πλέον ετών ο τότε Ιερεύς κράτησε σημειώσεις για ένα τέτοιο γεγονός που συνέβη από την απιστία κάποιου προσώπου που επιχείρησε κάτι ανάλογο. Εκτός αυτού πέθαναν σε 19 ημέρες 42 άνθρωποι που είχαν συγγένεια η ιδιαίτερη σχέση μαζί του και ύστερα από συνεχείς Παρακλήσεις σταμάτησαν οι θανάτοι.
Μάλιστα επικρατεί και άλλη παράδοση, κατά την οποία απαγορεύται η εισοδος στο Ναό που βρίσκεται η εικόνα της Θεοτόκου, αλλά και η διέλευση έξω απ αὐτόν, του Ιερέως η όποιου άλλου μετείχε στην εξόδιο ακολουθία του νεκρού κατά την ημέρα αυτή.
Επί Τουρκοκρατίας ενώ διερχόταν έξω από την Εκκλησία Οθωμανός άπιστος κτύπησε με το όπλο του όταν πυροβόλησε πάνω σε εντοιχισμένη λεκάνη, πολλές των οποίων έχουν εντοιχισθεί από την εξωτερική νότια πλευρά της Εκκλησίας με διαφόρους εγχρώμους παραστάσεις εντός και μεγάλης αρχαιολογικής αξίας από τότε που κτίσθηκε. Και ενώ η σφαίρα κτύπησε το εσωτερικό της λεκάνης, όπου είναι εμφανής και σήμερα ακόμα η ζημία την οποία προκάλεσε, γύρισε με εξοστρακισμό και κτύπησε τον ίδιο στο μάτι του με αποτέλεσμα να καταστραφεί τελείως ο οφθαλμός του. Αμέσως μετανόησε και βαπτίσθηκε Χριστιανός αλλά και ολόκληρη η οικογένεια του έγιναν καλοί Χριστιανοί. Μάλιστα ήταν ο κύριος εορταστής κατά την ημέρα της πανηγύρεως, έως ότου απέθανε.
Το έτος 1945 ο Νικόλαος Τσαγκαράκης από τον Χανδρά, σε ηλικία μόλις 3 ετών, αρρώστησε από τη φοβερά αρρώστεια της πολυμυελίτιδος. Μάλιστα ήταν σοβαρότατης μορφής, σε τέτοιο βαθμό ώστε όλοι οι Ιατροί της επαρχίας τον είχαν ξεγραμμένο από την ζωή. Ύστερα από παντελή παραλυσία 40 ημερών και κατόπιν μεταβάσεως του παιδιού από τους γονείς του στο Ναό, με το πέρας της Θείας Λειτουργίας και της Παράκλησης ιατρεύθηκε επιτόπου μπροστά στην εικόνα και σήμερα χαίρει άκρας υγείας και μάλιστα είναι Πλοίαρχος. Στο ίδιο πρόσωπο συνέβη και δεύτερο θαύμα περίπου το έτος 1967, ενώ ταξίδευε από Ιαπωνία προς Αμερική. Ύστερα από σφοδρή θαλασσοταραχή στο μέσο του ειρηνικού ωκεανού το πλοίο κόπηκε στα δύο και μοιράστηκε. Ο Νικ. Τσαγκαράκης για δεκατέσσερα (14) ολόκληρα μερόνυκτα ναυαγός επέδειξε θαυμαστή ψυχραιμία –μάλιστα ήταν ο μοναδικός που κατάφερε να κοιμηθεί τη διάρκεια του ναυαγίου- και ενίσχυε τα υπόλοιπα μέλη του πλοίου, γιατί όπως ο ίδιος διηγήθηκε αργότερα στους συγχωριανούς του, είχε τη σιγουριά ότι τον προστάτευε η Παναγία του χωριού του, αφού είχε μαζί του μαζί του φυλακτό από την Παναγία τη «Λιθινιώτισσα». Δεν πτοήθηκε καθόλου και μετά από δύο εβδομάδες πάλης με τα κύμματα και τα στοιχεία της φύσεως ανασύρθηκε ζωντανός, φθάνοντας μάλιστα και στον προρισμό του.
Το 1958 η Κωνσταντίνα Μαυρίδου από τη Ζάκυνθο, ενώ η επιστήμη της Ιατρικής είχε διαγράψει κάθε πιθανότητα αποκαταστάσεώς της από την ανίατη ασθένειά της είδε σε όραμα μία μαυροφορεμένη γυναίκα που την κάλεσε στο «σπίτι» της για να την κάνει καλά. Και ενώ δεν είχε βγει ποτέ από το νησί της, ξεκίνησε με βεβαιότητα ότι η «μαυροφερεμένη» θα την οδηγούσε να ακολουθήσει τη διαδρομή Ζάκυνθος-Πάτρα-Αθήνα-Κρήτη. Πράγματι η Θεοτόκος καθοδήγησε τα βήματά της και ήλθε στο Ναό της Παναγίας Λιθινών και αμέσως ιάθηκε και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, χαίροντας άκρας υγείας.
Στις 2 Οκτωβρίου 1958, ενώ τελούνταν Παράκληση υπέρ ξένων προσκυνητών η εικόνα της Θεοτόκου άρχισε να δακρύζει συνεχώς και στο τέλος από το στόμα και τη μύτη έβγαινε αίμα, που για αρκετό χρόνο τα ίχνη του ήταν εμφανή σε σημείο που καθημερινά προσερχόταν εκατοντάδες πιστοί για να δουν και να δοξολογήσουν το όνομα της Θεοτόκου. Μάλιστα, το παραπάνω θαύμα περίτρανα επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι όταν η θαυματουργή εικόνα συντηρήθηκε και καθαρίστηκε από την αρμόδια αρχαιολογική υπηρεσία της 13ης Ε.Β.Α. το έτος 1995 -και παρότι ήταν επιζωγραφισμένη και αφαιρέθηκε όλος ο μπογιάς- το αίμα παρέμενε πάνω στο ξύλο της εικόνας.
Ακόμα, το 1962, την παραμονή της εορτής (7 Σεπτεμβρίου), κατά την ώρα της Παρακλήσεως. παιδί που ήταν εκ γενετής παράλυτο που το είχαν φέρει από άλλο χωριό ιάθηκε και περπάτησε μπροστά στην ιστορική εικόνα της Παναγίας και σήμερα χαίρει άκρας υγείας.
Αξίζει επίσης να αναφερθεί και το θαύμα που επιτελέσθηκε στον μακαριστό Αρχιμανδρίτη Εμμανουήλ Μυλωνάκη το έτος 1913-1914, το οποίο μαρτυρεί ο Γεώργιος Περάκης του Ιωάννου, κάτοικος Ποταμιών Δράμας, και επιβεβαίωσε ο αείμνηστος Αρχιερατικός Επίτροπος Σητείας με γραπτή επιστολή του στις 25.1.1980 προς τον νυν Εφημέριο Λιθινών, βάσει και της μαρτυρίας της μητέρας του και άλλων συγγενών.
Σε βρεφική ηλικία 9 έως 10 μηνών προσεβλήθη από βαρειά τυφοειδή ασθένεια, για την οποία ο Ιατρός Καραβελάκης δεν έδωσε ελπίδα ζωής, όταν επισκέφθηκε το άρρωστο τότε παιδί και του έκανε μία ένεση. Όσο περνούσε η ώρα η κατάσταση χειροτέρευε και όλοι οι συγγενείς με δάκρυα περιμέναμε το μοιραίο μέσα στη νύκτα. Του έβρεχαν τα χείλη με βαμβάκι, αλλά το στόμα δεν άνοιγε πια. Πλησιάζε η χαραυγή όταν ακούστηκε το κτύπημα της καμπάνας της θαυματουργού Παναγίας. Όλοι γονάτισαν και έκαναν Παράκληση στην Παναγία και το παιδί παρέμενε σε αφασία. Μετά του έριξαν νερό κρύο από το σταμνί στο κεφάλι και δεν πέρασε ένα λεπτό και το βρέφος άνοιξε τα μάτιά του. Το πήραν αγκαλιά και το πήγαν δίπλα στην κατσίκα. Μόλις την είδε άρχισε να γελά και όλοι συνειδητοποίησαν ότι είχε συμβεί θαύμα της μεγαλόχαρης και το ετοιμοθάνατο παιδί αναστήθηκε.
Βέβαια, μέχρι τις μέρες μας συμβαίνουν αναρίθμητα θαύματα, πολλά από τα οποία αγνοούμε, αφού όποιος με πραγματική πίστη επικαλεσθεί τη χάρη και τη μεσιτεία της Υπεραγίας Θεοτόκου θα λάβει την ίαση και την βοήθειά της.
