Η Ιερά Μονή Βατοπαιδίου σύμφωνα με την Παράδοση ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Μέγα Θεοδόσιο και, μετά την καταστροφή και ερήμωσή της στις αρχές του 10ου αιώνα, ανακαινίσθηκε από τους τρεις νέους αριστοκράτες, Αδριανουπολίτες κτήτορες, Νικόλαο, Αθανάσιο και Αντώνιο. Στην μακραίωνη πορεία της αναδείχθηκε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα της Ορθοδοξίας, βιώνοντας τον ησυχασμό, αναδεικνύοντας πλήθος αγίων και παράλληλα επιτελώντας πλούσιο ιεραποστολικό έργο εντός και εκτός του ελλαδικού χώρου.
Εξαιτίας της μεγάλης λειψανδρίας που σημειώθηκε στο Άγιον Όρος μετά τη δεκαετία του 1950 η Μονή περιήλθε σε μεγάλη παρακμή, υλική και πνευματική. Το 1990 με απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους μετατράπηκε από ιδιόρρυθμη σε κοινοβιακή. Εγκαταστάθηκε η συνοδεία του Γέροντoς Ιωσήφ από την Νέα Σκήτη με 18 πατέρες και ενθρονίστηκε πρώτος ηγούμενος, ο ιερομόναχος Εφραίμ. Η Αδελφότητα αριθμεί σήμερα περίπου 110 μοναχούς.
Το Βατοπαίδι αποτελεί το μεγαλύτερο οικοδομικό συγκρότημα του Αγίου Όρους. Το Καθολικό, τιμώμενο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, κτίσθηκε τον 10ο αιώνα και είναι το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα ναού “αγιορείτικου τύπου” και ο μοναδικός αγιορείτικος ναός με εντοίχια βυζαντινά ψηφιδωτά. Στο Καθολικό οι τοιχογραφίες είναι έργα κυρίως του έτους 1312. Η ιδιαιτερότητα όμως του βατοπαιδινού Καθολικού είναι ότι το κτηριακό σύμπλεγμά του περιλαμβάνει ένα σπάνιο σύνολο διαχρονικής παρουσιάσεως των ζωγραφικών τάσεων του Αγίου Όρους για εννέα αιώνες (12ο ως 19ο αι.). Στη Μονή διαφυλάσσονται 3.500 εικόνες, 2.200 χειρόγραφα, 350.000 έγγραφα, 40.000 παλαίτυπα, πλήθος έργων τέχνης της χρυσοκεντητικής και της αργυροχρυσοχοΐας, κειμήλια ανεκτίμητης πολιτιστικής και ιστορικής αξίας. Στο Βατοπαίδι υπάγονται οι Σκήτες του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Ανδρέου.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗ– e-mail: filoxenia@vatopedi.gr
