Σχόλιο επί των πορισμάτων της ΚΗ’ Πανορθόδοξης Συνδιάσκεψης

Toυ Βασίλειου Ευσταθίου, Δρ. Φυσικού, πτ. ΕΚΠΑ Κ.Θεολογίας
Mελετώντας το κείμενο των πορισμάτων της ΚΗ’ Πανορθόδοξης Συνδιάσκεψης Εντεταλμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και Ιερών Μητροπόλεων για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας, που πραγματοποιήθηκε στο Αγρίνιο από 31 Οκτωβρίου έως 2 Νοεμβρίου 2016…

μπορεί κανείς να διαπιστώσει την σημασία και χρησιμότητά του στην εποχή μας με τα όσα αναφέρει και εξηγεί, τόσο για την Ορθόδοξη ανθρωπολογία και την «κατ᾽ εικόνα και καθ᾽ ομοίωσιν» Του δημιουργία μας από τον Θεό, όσο και για τις φοβερές πλάνες και τους σοβαρούς κινδύνους που εγκυμονούν στις διάφορες αποκρυφιστικές και παραθρησκευτικές ομάδες, που χαρακτηρίζονται από νοσηρές καταστάσεις και βρίσκονται κάτω από την επίρροια δαιμονικών ενεργειών, καταπατώντας βάναυσα με τις πρακτικές και μεθοδεύσεις τους, όπως με τον διανοητικό χειρισμό (ή έλεγχο), τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Ωστόσο τρεις παραγράφους πριν το τέλος του κειμένου, μια φράση μας προβλημάτισε έντονα και αυτό ακριβώς τον προβληματισμό μας μεταφέρουμε στην συνέχεια εδώ. Η σχετική παράγραφος λοιπόν γράφει: «Στις αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις στον χώρο της ανθρωπολογίας, θεμελιώδεις χριστιανικοί όροι (π.χ. πτώση, α­μαρ­τι­α, σωτηρία κ.α.) έχουν νοηματοδότηση ριζικώς διαφορετική και μη αποδεκτή, όχι μόνο από την Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία, αλλά και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο», όπου αναρωτιόμαστε ποια είναι η λειτουργία και ποιο το νόημα στο συγκεκριμένο σημείο του κειμένου της υπογραμμισμένης φράσης: «όχι μόνο…αλλά και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο». Εδώ το κείμενο αναφέρεται στις «αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις» και πολύ σωστά κατά το δέον τονίζει την ριζική διαφοροποίησή τους από «την Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία», ώστε να καταδειχθεί έτσι ότι ολοφάνερα δεν μπορούν να παρέχουν καμιά δυνατότητα που να διασφαλίζει την σωτηρία. Ωστόσο, όλως απροσδόκητα θα λέγαμε, βλέπουμε να εισάγεται στην πρόταση και το «όχι μόνο…αλλά και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο».

[irp posts=”360911″ name=” Πόσο αγαθές είναι οι προθέσεις του παπισμού για την ένωση των Εκκλησιών;””]

Και βέβαια ως «υπόλοιπος χριστιανικός κόσμος» εδώ, εννοείται ο «χριστιανικός» κόσμος που δεν ακολουθεί την «Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία», όπου προφανώς ως τέτοιος είναι δυνατόν να θεωρούνται οι Παπικοί, οι Προτεστάντες και οι Αντιχαλκηδόνιοι. Αυτοί λοιπόν διαφοροποιούνται κατά κάποιο τρόπο «λίγο» από την «Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία», δευτερευόντως, και όχι ριζικά και ουσιαστικά όπως οι «αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις»;

Κατ᾿ αρχήν όμως, όταν μιλάμε για Προτεστάντες, ανάμεσα στις εκατοντάδες διαφορετικές παραφυάδες τους με ουσιαστικές δογματικές αποκλίσεις μεταξύ τους, πολλές από αυτές τις παραφυάδες τους δεν φέρουν γνωρίσματα ίδιου χαρακτήρα με τις «αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις», που τις καθιστούν δυσδιάκριτες από αυτές, και ουσιαστικά θα μπορούσαν αβίαστα να θεωρηθούν ότι συγκαταριθμούνται σε αυτές; Και τελικά έχει σημασία αν διαφοροποιούνται οι άλλες ομολογίες και θρησκευτικές κινήσεις λίγο ή πολύ από την «Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία», ή έχει σημασία απλά και μόνο το γεγονός ότι διαφοροποιούνται, με αποτέλεσμα να στερούνται την δυνατότητα να μετέχουν στην σώζουσα χάρη;

Αν είναι έτσι, τότε αυτή η χρήση στο κείμενο των πορισμάτων της ΚΗ΄ Πανορθόδοξης Συνδιάσκεψης της συγκεκριμένης φράσης «και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο» δεν μπορεί να έχει νόημα από Ορθόδοξη σκοπιά, όπου κριτήριο της απόκλισης από την αλήθεια μπορεί να είναι μόνο η «Ορθόδοξη εκ­κλη­σι­α­στι­κη διδασκαλία», όπως την παραλάβαμε από τις Οικουμενικές Συνόδους και τους Αγίους Πατέρες, που μας δίδαξαν ότι μόνο σε αυτή βρίσκεται το πλήρωμα της αλήθειας, και σε καμιά περίπτωση ο μη Ορθόδοξος «υπόλοιπος χριστιανικός κόσμος», ο οποίος έχει απομακρυνθεί σε κεντρικά σημεία της διδασκαλίας του από την αλήθεια και ως εκ τούτου έχει απωλέσει την σώζουσα χάρη. Αν είναι όμως έτσι, τότε αυτό σημαίνει ότι η εισαγωγή της φράσης «και από τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο» στο κατά τα άλλα παρόν Ορθόδοξο κείμενο είχε διπλωματικό ρόλο, ως μη όφειλε σε ένα τέτοιο δογματικού χαρακτήρα κείμενο, που δεν δικαιολογεί την παρουσία της σε αυτό.