“Το ζητούμενο από εμάς είναι η δική μας ανταπόκρισή στην αναζήτησή μας από τον Θεό, ώστε να αξιωθούμε να δούμε να λάμπει στην ζωή μας, η Χάρη και το Φως Του. Καί τούτο μπορεί να επιτευχθεί, μόνο μέσα από τη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.” Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων στην εγκύκλιό του για την εορτή των Θεοφανίων ο Μητροπολίτης Σάμου Ευσέβιος.
Ολόκληρη η εγκύκλιος έχει ως εξής:
«Επεφάνη γαρ η χάρις του Θεού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις» (Τιτ. β΄ 11)
(Φανερώθηκε η Χάρη του Θεού, η σωτηρία για όλους τους ανθρώπους.)
Αγαπητοί Πατέρες και Αδελφοί,
Τα λόγια αυτά του Αποστόλου Παύλου, που ακούσαμε σήμερα στο αποστολικό ανάγνωσμα, αποτελούν αφορμή ενός χαρμόσυνου προβληματισμού, καθώς η σημερινή μεγάλη εορτή των Αγίων Θεοφανείων μας θυμίζει την φανέρωση της Θείας Χάριτος σε όλους μας, ως την απαραίτητη εκείνη δύναμη για την επίτευξη της σωτηρίας μας.
Σαν σήμερα φανερώθηκαν στον κόσμο με θαυμαστό τρόπο και τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα, όπως υμνωδεί με λυρισμό ο ιερός Κοσμάς στο τρίτο τροπάριο της 8ης ωδής του πρώτου κανόνα της εορτής: «Τριάδος η φανέρωσις εν Ιορδάνη γέγονεν»!
Η φανέρωση μάλιστα αυτή του Τριαδικού Θεού συνέτεινε, ώστε η εορτή να ονομάζεται Θεοφάνεια, που σημαίνει την φανέρωση του Θεού. Επειδή δε κατά την ημέρα αυτή στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, μέσα στο νερό του Αγιασμού βαπτίζονταν οι κατηχούμενοι, η εορτή είναι γνωστή και ως εορτή «των Φώτων», δηλαδή Του «φωτισμού», του βαπτίσματος του Χριστού και των χριστιανών.
Ο Πατήρ φανερώθηκε με την φωνή Του, που ακούστηκε από τον ανοιγμένο ουρανό «Ούτός εστιν ο υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα». (Ματθ. γ΄ 17)
Ο Υιός φανερώθηκε βαπτιζόμενος από τον Τίμιο Πρόδρομο στον Ιορδάνη.
Το Άγιον Πνεύμα φανερώθηκε με την μορφή περιστεράς πάνω από τον βαπτιζόμενο Θεάνθρωπο Κύριό μας Ιησού Χριστό.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στην θαυμάσια ομιλία του εις τα άγια Φώτα τονίζει ότι «η σημερινή εορτή έχει ως αρχή το βάπτισμα του Χριστού μας, του αληθινού φωτός «το οποίο φωτίζει κάθε άνθρωπο ο οποίος έρχεται στον κόσμον» και ταυτόχρονα πραγματοποιεί τον καθαρισμό μας και βοηθεί να λάμπει το φως που έχουμε λάβει από τον Θεό κατά τη δημιουργία και (με τις αμαρτίες μας) το έχουμε κάνει να σκοτεινιάσει και να αδυνατίσει.».
H Χάρη του Θεού λοιπόν φανερώθηκε στους ανθρώπους με τον ερχομό του Θεανθρώπου Κυρίου μας, ώστε εμείς με τη διδασκαλία και την παιδωγία του Κυρίου μας και με την δύναμη της θεία Χάρης να αρνηθούμε την ασέβεια και τις κοσμικές αμαρτωλές επιθυμίες και να ζήσουμε στην παρούσα ζωή με εγκράτεια και σωφροσύνη, με δικαιοσύνη και αγάπη προς τους γύρω μας και κυρίως με ευσέβεια και υπακοή προς τον Θεό.
Γι’ αυτό και ο κάθε αληθινός Χριστιανός κατ’ αυτήν την ημέρα εορτάζει τον προσωπικό του φωτισμό, την πνευματική αναγέννηση της ύπαρξής του, η οποία συνέβη την ημέρα που βαπτίσθηκε στο όνομα της Αγίας Τριάδος και έντυσε την ψυχή του με τον Χριστό.
Ο εορτασμός αυτός όμως δεν πρέπει να εξαντλείται στα επιφανειακά σχήματα του κόσμου, όπως συνηθίζουν δυστυχώς να εορτάζουν οι πολλοί άνθρωποι αναλώνοντας άσκοπα τις δυνάμεις και τα αποθέματα της ψυχής τους. Ο αληθινός εορτασμός συνίσταται στην υγιή ανανέωση του φωτισμού, που λάβαμε στο άγιο Βάπτισμα μέσα από την μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας.
Η χάρη του Θεού φωτίζει την ψυχή του ανθρώπου κάθε φορά, που με αληθινή μετάνοια εξαγορεύεται τις αμαρτίες του λαμβάνοντας την άφεση για αυτές και με πόθο μεταλαμβάνει συχνά των αχράντων Μυστηρίων «εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν την αιώνιον».
Αγαπητά μου Παιδιά,
Ο Κύριος μας ήλθε επί γης και με ταπείνωση πορεύθηκε προς συνάντηση με τον άνθρωπο, όπως μαρτυρεί και η σημερινή μεγάλη δεσποτική εορτή των Θεοφανείων.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός έφθασε για χάρη μας μέχρι και τον σταυρικό θάνατο και ανέστη εκ νεκρών για την σωτηρία μας.
Το ζητούμενο άρα από εμάς είναι η δική μας ανταπόκρισή στην αναζήτησή μας από τον Θεό, ώστε να αξιωθούμε να δούμε να λάμπει στην ζωή μας, η Χάρη και το Φως Του. Καί τούτο μπορεί να επιτευχθεί, μόνο μέσα από τη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας.
Είθε, η Χάρη Του, «η σωτήριος πάσιν ανθρώποις» να μας οδηγεί στον δρόμο της ζωής μας, για να πραγματοποιήσουμε τον σκοπό και τον προορισμό μας. Αμήν!
Χρόνια Πολλά, φωτεινά και σωτήρια
Μετά της εν Χριστώ φανέντι πατρικής αγάπης και ευχών
Ο Επίσκοπός σας
† Ο Σάμου και Ικαρίας Ευσέβιος