Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ – ΒΑΤΙΚΑΝΟ: Τις προθέσεις του Φαναρίου και του Βατικανού σε δύο σοβαρά ζητήματα παρουσιάζουν με εκτενές κοινό κείμενό τους στην γαλλική εφημερίδα Le Figaro, στις 22 Απριλίου 2023 (σελίς 17), ο Ελληνορθόδοξος Μητροπολίτης Γαλλίας Δημήτριος (Πλουμής) και ο Ρωμαιοκαθολικός Επίσκοπος της Ναντέρ Ματιέ Ρουζέ (Matthieu Rouge).
Τα δύο ζητήματα που έθεσαν οι δύο αξιωματούχοι είναι ο κοινός εορτασμός του Πάσχα και η ένωση των Εκκλησιών. Η επιχείρηση υλοποίησής τους είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει νέα προβλήματα στην ήδη πληγωμένη ενότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Ως ευκαιρία υλοποίησης του κοινού εορτασμού του Πάσχα ο Μητροπολίτης Γαλλίας και ο Επίσκοπος της Ναντέρ βλέπουν το 2025, που είναι η επέτειος των 1700 ετών από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο, κατά την οποία ορίστηκε ο τρόπος καθορισμού της ημερομηνίας του Πάσχα και που η Ορθόδοξη Εκκλησία και οι Ρωμαιοκαθολικοί θα εορτάσουν το Πάσχα στην ίδια ημερομηνία, 20 Απριλίου. Την ένωση των Παπικών με την Ορθόδοξη Εκκλησία οι δύο κληρικοί την τοποθετούν αργότερα, το 2054, κατά την 1000ετή επέτειο από του Σχίσματος.
Στο κείμενο του Figaro οι δύο κληρικοί γράφουν, μεταξύ άλλων, για τον κοινό εορτασμό του Πάσχα: « Ένας διάλογος επί του κοινού εορτασμού του Πάσχα έλαβε χώρα το 2017 στο Χαλέπι, υπό την αιγίδα του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών. Προτάθηκε τότε να επανέλθουν όλοι οι χριστιανοί στις αρχές της Συνόδου της Νικαίας, δηλαδή να εορτάζεται το Πάσχα την Κυριακή, που ακολουθεί την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, που βασίζεται στον μεσημβρινό, που διέρχεται από τα Ιεροσόλυμα.
Η πρόταση θα επετύγχανε μια ημερομηνία του εορτασμού του Πάσχα, που δεν θα ήταν ούτε αυτή των καθολικών και των προτεσταντών, ούτε των ορθοδόξων, αποφεύγοντας έτσι την ευθυγράμμιση ενός μέρους των χριστιανών στο καλαντάρι των άλλων. Μια τέτοια απόφαση θα προκαλούσε βεβαίως αναστάτωση στους χριστιανούς που έχουν ήδη το προγραμματισμένο ημερολόγιό τους, αλλά θα συνιστούσε ένα εξαιρετικό σημείο ενότητας, ευεργετικό κατ’ αλήθεια για την ειρήνη του κόσμου όλου».
Υπονοείται ότι οι Ορθόδοξοι προσδιορίζουν το Πάσχα με το παλαιό – ιουλιανό ημερολόγιο, ενώ οι καθολικοί και οι προτεστάντες με το διορθωμένο γρηγοριανό, το οποίο προτείνουν να εφαρμοστεί και στον νέο προσδιορισμό του Πάσχα.
Όλη η Ορθόδοξη Εκκλησία τηρεί μέχρι σήμερα τον σύμφωνα με τον Κανόνα της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου καθορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα την πρώτη Κυριακή μετά την πανσέληνο της εαρινής ισημερίας κατά το ιουλιανό ημερολόγιο, που τότε ίσχυε. Σημειώνεται ότι οι σλαυικές εκκλησίες τηρούν το ιουλιανό ημερολόγιο και στις ακίνητες εορτές, όπως λ.χ. στα Χριστούγεννα, και έχουν με τις υπόλοιπες, που ακολουθούν το διορθωμένο γρηγοριανό ημερολόγιο, όπως με την Εκκλησία της Ελλάδος, 13 μέρες διαφορά.
Ένας από τους λόγους που οι σλαύοι Ορθόδοξοι δεν επιθυμούν κοινό εορτασμό του Πάσχα με τους ρωμαιοκαθολικούς είναι και διότι δεν θέλουν να συγχέονται με τους ουνίτες. Η Ουνία αποτελεί προσηλυτιστικό επινόημα των ιησουιτών σε βάρος κυρίως των Σλαύων Ορθοδόξων, αφού οι ουνίτες κληρικοί είναι ρωμαιοκαθολικοί με ένδυμα ορθοδόξου κληρικού.
Το 1977 και σε συνέδριο των Ορθοδόξων Εκκλησιών στη Γενεύη, με σκοπό τον καθορισμό κοινής Κυριακής εορτασμού του χριστιανικού Πάσχα από όλους τους χριστιανούς ο καθηγητής Αστρονομίας και ακαδημαϊκός κ. Γεώργιος Κοντόπουλος πρότεινε « ο υπολογισμός της ημερομηνίας εορτασμού του Ορθοδόξου Πάσχα να διορθωθεί το ταχύτερο δυνατό». Ως ένα αστρονομικό πρόβλημα που χρήζει διόρθωσης από τους Ορθοδόξους θεωρούν τον καθορισμό της ημερομηνίας του Πάσχα οι παλαιότεροι Έλληνες αστρονόμοι Δημ. Αιγινίτης, Δημ. Κωτσάκης. Δημ. Κατσής και Κων. Χασάπης.
Πάντως η τυχόν μονομερής και χωρίς προηγούμενη συνεννόηση με τις άλλες τοπικές Εκκλησίες συμφωνία του Φαναρίου για κοινό εορτασμό του Πάσχα με τους καθολικούς και τους προτεστάντες θα προκαλέσει νέα αναταραχή στους κόλπους της Ορθοδοξίας. Το επισήμαναν και στο κοινό κείμενό τους οι δύο προαναφερθέντες κληρικοί και το είχε σαφώς διατυπώσει ο μακαριστός Οικουμενικός Πατριάρχης Δημήτριος το 1974, όταν πρότεινε τον καθορισμό «σταθεράς Κυριακής διηνεκώς από κοινού εορτασμού του ενός χριστιανικού Πάσχα υφ’ απάντων των ανά την Οικουμένη Χριστιανών», μετά όμως «πρώτον πανορθόδοξον και δεύτερον παγχριστιανικήν συμφωνίαν».
Αν το θέμα του εορτασμού του Πάσχα μπορεί να προκαλέσει περαιτέρω αναστάτωση στην ενότητα της Ορθοδοξίας, το θέμα της ενώσεως με τους ρωμαιοκαθολικούς θα είναι το καίριο πλήγμα σε αυτήν. Στο κοινό κείμενό τους οι δύο κληρικοί τονίζουν ότι το βήμα του κοινού εορτασμού του Πάσχα «θα μπορούσε να είναι το ξεκίνημα των νέων διαδρομών προς την πλήρη ενότητα, που δεν είναι ανέφικτη, ούτε κατά ανθρώπινη άποψη». Και συνεχίζει το κείμενο:
«Ο ένας από εμάς (Σημ. γρ. Δεν αναφέρεται ποιος) εύχεται την πλήρη ενότητα για το 2054 – δεν μένουν παρά 31 χρόνια για να προετοιμασθεί – προκειμένου να κλείσει καταλλήλως η δυσάρεστη “παρένθεση” των χιλίων ετών του μεγάλου σχίσματος. Ο άλλος (Σημ. γρ. Ούτε αυτού αναφέρεται το όνομα) αναφέρει ότι ένα καλό πρώτο βήμα θα ήταν ο κοινός εορτασμός του Πάσχα από το 2025 και μετά. Στις κοινότητές μας σε αυτούς που ηγούνται στις Εκκλησίες μας λέμε με μια καρδιά στο φως του Πάσχα: “Δεν φοβούμεθα για αυτό το μεγάλο και όμορφο βήμα προς τα εμπρός για να μαρτυρήσουμε την Ανάσταση!”».
Σημειώνεται ότι ο Επίσκοπος της Ναντέρ Ματιέ Ρουζέ είναι 57 ετών, προέρχεται από αρχοντική οικογένεια – η μητέρα του ήταν συνεργάτιδα του Ρομπέρ Σουμάν -, και έχει αναλάβει την ευθύνη της ανάκαμψης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στις συνειδήσεις των Γάλλων και όχι μόνο, μετά τα τόσα αρνητικά που έχουν συσσωρευτεί σε βάρος των κληρικών της. Προς τούτο έγραψε το βιβλίο «L’ Eglise n’ a pas dit son dernier mot: petit traite d’ antidefaitisme catholique», Paris, Robert Laffont, 2014 (Η Εκκλησία δεν έχει πει την τελευταία της λέξη: μικρό εγχειρίδιο κατά της ηττοπάθειας των καθολικών).
Στη μεθόδευση ανάκαμψης της Ρ/Κ Εκκλησίας εντάσσονται και οι προτάσεις που συνυπογράφει με τον Γαλλίας. Ο Μητροπολίτης Γαλλίας Δημήτριος Πλουμής είναι καλός κληρικός, που, φυσικά, υπακούει στο Φανάρι.
Η βεβαιότητα περί της άρσης του σχίσματος το 2054 από τους δύο κληρικούς προκαλεί έντονο προβληματισμό, διότι το κοινό κείμενο ασφαλώς εγράφη με την έγκριση των προϊσταμένων τους, του Πάπα Φραγκίσκου και του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου.
Και ο μεν Πάπας είναι απόλυτος μονάρχης, πορεύεται με τα δόγματα του Πρωτείου και του αλάθητου και μπορεί να μεθοδεύει και να πράττει κατά το δοκούν. Στην Ορθοδοξία υπάρχει άλλη εκκλησιολογία. Μπορεί ο σημερινός Πατριάρχης να επιδιώκει να την αλλάξει, όμως δεν είναι καθόλου εύκολο.
Σημειώνεται ότι σήμερα το Φανάρι έχει από παγωμένες έως εχθρικές σχέσεις με τις δέκα από τις 14 τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες (Αντιοχείας, Ιεροσολύμων, Μόσχας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας, Πολωνίας, Αλβανίας και Τσεχίας – Σλοβακίας).
-250x180.jpg)
