ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
1. Τα κυριακάτικα κηρύγματά μας, αδελφοί χριστιανοί, αναφέρονται στα Δόγματα της πίστης μας, της ορθόδοξης πίστης μας. Και είπαμε στο προηγούμενο κήρυγμά μας ότι τα ορθόδοξα Δόγματα έχουν κάποια βασικά σημεία, που δεν τα έχουν οι άλλες χριστιανικές αιρετικές κοινότητες.
Σας ανέφερα τρία από αυτά τα σημεία στο προηγούμενο κήρυγμά μου. Το ένα είναι ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας δεν δημιουργούμε, όπως οι Παπικοί, καινούργια Δόγματα, αλλά κρατούμε την παραδοθείσα πίστη της Εκκλησίας, χωρίς να προσθέτουμε ούτε και να αφαιρούμε τίποτε σ᾽ αυτήν. Το άλλο βασικό των Ορθοδόξων Δογμάτων που σας είπα είναι ότι η Ορθόδοξη Δογματική διδασκαλία, μιλώντας για τον Θεό, κάνει διάκριση μεταξύ Ουσίας και Ενέργειας σ᾽ Αυτόν. Την διάκριση αυτή δεν την κάνουν οι Παπικοί και γι᾽ αυτό μας παρουσιάζουν ένα φρικτό θεό ως Ουσία μόνο.
Η ίδια η νεολαία των Καθολικών αποκρούει αυτόν τον θεό και καταλήγει στον… θάνατό του! Σε πινακίδες τους γράφουν: «Πέθανε ο θεός»! Ο δικός τους θεός πέθανε, του Βαρλαάμ ο θεός, ο ουσία μόνον. Και το τρίτο βασικό που σας ανέφερα, χριστιανοί μου, στο προηγούμενο κήρυγμά μου είναι ότι η Ορθόδοξη Δογματική κάνει διάκριση μεταξύ κτιστού και ακτίστου, μεταξύ Όντος και μη Όντος. Ο Θεός είναι άκτιστος, και οι Ενέργειές Του είναι άκτιστες, ενώ όλοι εμείς είμαστε κτιστοί. Οι Παπικοί δέχονται ως κτιστές τις Ενέργειες του Θεού. Στο σημερινό μου κήρυγμα θα σας αναφέρω άλλα τρία βασικά των Ορθοδόξων Δογμάτων. Παρακαλώ προσέξετε:
2. Τα Δόγματα της πίστης μας, αγαπητοί μου, δεν είναι κάποιες θεωρητικές αλήθειες, που μορφώνουν το μυαλό, αλλά είναι αλήθειες που μας βοηθούν να «φτιάξουμε» την ψυχή μας. Να καθαρίσουμε δηλαδή την ψυχή μας από τα αμαρτωλά πάθη και να βρούμε έτσι τον Θεό μας. Γιατί μόνο με καθαρή ψυχή μπορούμε να «δούμε», να γευθούμε τον Θεό μας. Έτσι είπε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός: «Οι καθαροί τη καρδία τον Θεόν όψονται» (Ματθ. 5,8). Τα ορθόδοξα λοιπόν Δόγματα με τον ασκητικό μας αγώνα «καθαρίζουν» την ψυχή μας από την αμαρτία.
. Αυτό το «καθαρίζουν» που είπα, λέγεται καλύτερα «θεραπεύουν» την ψυχή μας. Γιατί η ψυχή μας «αρρωσταίνει» με την αμαρτία, και ο ασθενής και λαβωμένος από την αμαρτία άνθρωπος έρχεται στην Εκκλησία, σαν να πηγαίνει σε θεραπευτήριο. Και εκεί οι ιερείς, που είναι σαν πνευματικοί ιατροί, με την σωστή μέθοδο (αυτά είναι τα ορθόδοξα Δόγματα!), θεραπεύουν την ψυχή και γίνεται υγιής. Αυτό είναι η Εκκλησία, χριστιανοί μου! Είναι θεραπευτήριο! Ακούστε ένα ωραίο λόγο του αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, λόγο που λέγει την αλήθεια αυτή: «Ιατρείον ο οίκος ούτος (δηλαδή, η Εκκλησία) έστηκε πνευματικόν, ίνα άπερ αν λάβωμεν έξωθεν τραύματα, εντεύθεν θεραπεύσωμεν». Προσέξετε το «θεραπεύσωμεν», που λέγει ο άγιος πατέρας. Τα ορθόδοξα λοιπόν Δόγματα είναι «θεραπευτικά». Αλλά όταν θεραπευόμαστε, σωζόμαστε. Έτσι, τα ορθόδοξα Δόγματα έχουν «σωτηριολογικό» χαρακτήρα.
2. Ένα άλλο βασικό της Ορθόδοξης Δογματικής, είναι ότι τον Θεό δεν μπορούμε να τον νοήσουμε και ούτε βεβαίως να τον εκφράσουμε. Είναι σπουδαίο να μάθουμε απέξω αυτόν τον ωραίο λόγο του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου: «Θεόν φράσαι αδύνατον, νοήσαι δε αδυνατώτερον»! Και βέβαια έτσι είναι, γιατί ο Θεός είναι άπειρος και ακατάληπτος. Και όσο κανείς ερευνά το μεγαλείο του Θεού καταλαβαίνει αυτό ακριβώς: Την απειρία Του και την ακαταληψία Του! Ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο μεγάλος δογματολόγος της Εκκλησίας μας, λέγει σχετικά: «Άπειρον το θείον και ακατάληπτον, και τούτο μόνον αυτού καταληπτόν, η απειρία και η ακαταληψία»! Αξίζει και αυτόν τον λόγο να τον μάθουμε απέξω.
3. Αλλά, εάν δεν γνωρίζουμε για τον Θεό, επειδή είναι άπειρος και ακατάληπτος, τότε, από που γνωρίζουμε τα τόσα ωραία γι᾽ Αυτόν, για τα οποία μας μιλάνε τα Ορθόδοξα Δόγματα; Ναί, σωστή ερώτηση. Τα σχετικά με τον Θεό, αδελφοί μου χριστιανοί, για τα οποία μιλάνε τα Δόγματα της πίστης μας, τα γνωρίζουμε από την «αυτο-αποκάλυψη» του Θεού. Αυτή την «αυτο-αποκάλυψη» του Θεού την λέμε και «θεοφάνεια Θεού». Η πηγή λοιπόν για την Ορθόδοξη Θεολογία μας, για τα Ορθόδοξα Δόγματά μας, είναι οι θεοφάνειες του Θεού. Και που μαθαίνουμε γι᾽ αυτές τις θεοφάνειες; Γι᾽ αυτές μαθαίνουμε στην Αγία Γραφή! Ναί! Η Αγία Γραφή, χριστιανοί μου, είναι βιβλίο θεοφανειών. Και συγκεκριμένα είναι βιβλίο θεοφανειών του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού. Μάλιστα! Και η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, και τα δυό αυτά μέρη της Αγίας Γραφής, μιλάνε για τον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού. Η μεν Παλαιά Διαθήκη μιλάει για τον Χριστό, που δεν σαρκώθηκε ακόμη, αλλά εμφανιζόταν στα χρόνια της ως Άγγελος Κυρίου· η δε Καινή Διαθήκη μιλάει για τον σαρκωθέντα αυτόν Άγγελο του Κυρίου, στην Κοιλία της Παναγίας μας.
Έτσι πρέπει να βλέπουμε την Αγία Γραφή, ως βιβλίο θεοφανειών του Ιησού Χριστού. Όχι απλά ως ένα βιβλίο με «καλά» λόγια, αλλά ως βιβλίο θεοφανειών του Ιησού Χριστού. Και ο Ιησούς Χριστός λοιπόν και στην Παλαιά Διαθήκη, ως άσαρκος ακόμη, αλλά πολύ περισσότερο στην Καινή Διαθήκη, ως σαρκωμένος Υιός του Θεού, μας απεκάλυψε την αλήθεια περί του Θεού. Ο άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής μας λέγει τον εξής ωραίο, σχετικό με τα παραπάνω, σύντομο λόγο: «Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε»! Είναι αυτό που είπαμε, ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίσει τον Θεό, γιατί είναι άπειρος και ακατάληπτος. Αλλά λέγει στην συνέχεια ο Ευαγγελιστής: «Ο μονογενής Υιός, ο ων εις τον κόλπον του Πατρός, εκείνος εξηγήσατο» (Ιωάν. 1,18). Παρά, δηλαδή, το ότι ο Θεός είναι ακατάληπτος, όμως ο Υιός του Θεού, που σαρκώθηκε και γνωρίζει απόλυτα τον Θεόν Πατέρα, ως ομοούσιος με Αυτόν (αυτό σημαίνει το «ο ων εις τον κόλπον του Πατρός»), Αυτός μας αποκάλυψε για τον Θεό («εκείνος εξηγήσατο»).
Έτσι, αγαπητοί μου, πηγή των Δογμάτων της Εκκλησίας μας είναι η αποκάλυψη που μας έφερε ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός. Ο Χριστός μας λοιπόν είναι ο μόνος «διδάσκαλος», ο μόνος «καθηγητής» (βλ. Ματθ. 23,8.10), ο μόνος «θεολόγος», όπως λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Με πολλές ευχές,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
Discussion about this post