του Χρήστου Μπονατάκη
Είναι γεγονός ότι αναφορικά με το πολύ-θρησκευτικό ή πανθρησκειακό (και όχι θρησκειολογικό όπως φημολογείται) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΝΠΣ) του Μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ), εκφράζονται ανά την Ελλάδα ποικίλες και έντονες αντιδράσεις ή διαμαρτυρίες και προβληματισμοί, ενώ μεγάλος πράγματι αριθμός άρθρων και μελέτες εγράφησαν περί του προβληματικού, έως ακατάλληλου χαρακτήρα των Νέων Θρησκευτικών (ΝΘ)[1] και των οποίων η εφαρμογή, κατά παράβαση της αρχής της ισονομίας (Συντ. αρθ. 4) επιχειρείται να επιβληθεί μεροληπτικώς μονάχα στους Ορθοδόξους, καθότι ως γνωστό, οι ετερόδοξοι-ετερόθρησκοι (Καθολικοί, Εβραίοι, Μουσουλμάνοι) έχουν δικαίωμα να καθορίζουν όχι μόνο το περιεχόμενο αλλά και τους διδάσκοντες του ΜτΘ για τα παιδιά τους.[2]
Μονάχα κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και σε περίπου 25 και πλέον πόλεις σε όλη την Ελλάδα, διεξήχθησαν (και συνεχίζουν να διεξάγονται διαρκώς) αλλεπάλληλες επιστημονικές ενημερωτικές εκδηλώσεις και ομιλίες, κατά τις οποίες επισημαίνεται και αναλύεται η σωρεία νομικών, θεολογικών και παιδαγωγικών σφαλμάτων του ΝΠΣ.
Μεταξύ άλλων, πολλές ήταν οι επισήμως διατυπωθείσες αντιδράσεις και οι έντονοι προβληματισμοί από Επισκόπους και Ιερές Μητροπόλεις (στο σύνολό τους περίπου 40), από το Αγ. Όρος, από το σύνολο επίσης των θεολόγων της χώρας και την ΠΕΘ, από έγκριτους νομικούς-συνταγματολόγους, από παιδαγωγούς, διδάσκοντες και φυσικά, από πληθώρα γονέων και Συλλόγων Σχολείων, εκ των οποίων και αναπτύχθηκε ένα πρωτοφανές πανελλαδικό «κίνημα επιστροφής των ‘Φακέλων’ Θρησκευτικών» στις Πρωτοβάθμιες/Δευτεροβάθμιες Διευθύνσεις και το Υπουργείο Παιδείας.
Ακόμα, οι κινητοποιήσεις και οι αντιδράσεις κλιμακώθηκαν με την πραγματοποίηση δύο εκδηλώσεων μαζικής διαμαρτυρίας, μίας ειρηνικής πορείας στο Μαρούσι (23/10/2017) και ενός συλλαλητηρίου στα Προπύλαια (4/3/2018) με τη συμμετοχή χιλιάδων πιστών, νέων και κληρικών. Ενώ τέλος, εκκρεμεί φυσικά (από βδομάδα …σε βδομάδα) και η απόφαση του ΣτΕ στο οποίο προσέφυγαν γονείς και εκπαιδευτικοί.
Την προαναφερθείσα «κίνηση επιστροφής ‘φακέλων’» ήδη κάποιες Μητροπόλεις, έχουν όχι μόνο επαινέσει αλλά και επισήμως προτρέψει! Πολύ χαρακτηριστικά επ’ αυτού, η Εγκύκλιος της Ι.Μ. Γλυφάδας αναφέρει: «Σας προτρέπουμε πατρικά περί τούτου. Επιστρέψτε τα βιβλία των Θρησκευτικών»! Στη δε Ι.Μ. Σιδηροκάστρου: «αποφασίστηκε να διανεμηθεί σε όλους τους γονείς έντυπο-δήλωση επιστροφής του ‘Φακέλου του μαθητή’»! Ενώ σύσσωμο και το Αγ. Όρος (5/10/17) διερωτάται:
«Πώς είναι δυνατόν να μην σταθώμεν εις το πλευρό των γονέων, οι οποίοι συναισθανόμενοι τον κίνδυνον δια την μόλυνσιν της ψυχής των τέκνων τους, αναγκάζονται να επιστρέψουν ως απαραδέκτους τους ‘Φακέλους’ Μαθήματος Θρησκευτικών;»
Σε άλλες επίσημες αναφορές Ιερών Μητροπόλεων ή Επισκόπων, μεταξύ άλλων γίνεται λόγος για:
• «‘εργαλεία’ αποορθοδοξοποίησης»(!) και «πρακτικές αμφισβήτησης και αμφιβολίες για την Αλήθεια της Ορθόδοξης Πίστης», κάτι το οποίο «ενεργεί καταφανώς προσηλυτιστικά»! (Ι.Μ.Γλυφάδας)
• «επιβολήν πολυθρησκειακής και συγκρητιστικής δομής προγραμμάτων». (Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ.Νικόλαος)
• «ιδιότυπο ρατσισμό και διάκριση…» (Μητροπολίτης Δράμας κ.Παύλος)
• «ιδεοληπτικό εξαναγκασμό της συνειδήσεώς τους» (δηλαδή των ορθοδόξων μαθητών, Ι.Μ.Σύμης)
• «θρησκειολογική ‘σούπα’…» και «καλλιέργεια ……..μιας πολλαπλής και ποικίλης θρησκευτικής συνείδησης» (Ι.Μ.Πειραιώς):
• «πανθρησκευτική κατήχηση» (Ι.Μ.Καλαβρύτων)
• «…ένα πανθρησκειακόν μάθημα το οποίον θα ενσταλάζει εις τας ψυχάς των εντέχνως την ιδέαν ότι ‘όλες οι θρησκείες είναι λίγο-πολύ το ίδιο’ και εν τέλει θα τους οδηγεί εις τον αγνωστικισμόν και την αθεΐαν»! (Ι.Κοινότητα Αγ. Όρους)
• μάθημα «εκθεμελιωτικό, διότι αποδομεί τα πάντα» και του οποίου «η όλη δομή και η διάρθρωση …δεν θεραπεύεται! (Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ.Ιερόθεος)
• «σύγχυση μεταξύ αλήθειας και ψεύδους»! (Ι.Μ.Πατρών)
• μάθημα που «σχεδιάσθηκε ………..για να είναι συμβατό με τον σύγχρονο ορθολογισμό και ανεκτό από τις σύγχρονες αθεϊστικές και συγκρητιστικές αντιλήψεις». (Μητροπολίτης Μεσογαίας κ.Νικόλαος).
• Σε Ψήφισμα επίσης της Ι.Μ. Λέρου επισημαίνεται ότι: «προβάλλεται η εικόνα ενός απροσώπου αφηρημένου Θεού, σχετιζομένου με όλες τις θρησκείες και ιδεολογίες της γης γης», μεθοδολογία μέσα απ’ την οποία προβάλλει …«το τερατούργημα της πανθρησκείας!». Στο ίδιο επίσης ψήφισμα καταγγέλλεται ότι: «Τα παρόντα βιβλία με μια ‘παιδαγωγική κοπτοραπτική’ επιχειρούν να αντλήσουν επιχειρήματα μέσα από την Αγ. Γραφή και την ζωή της Εκκλησίας, …εναντίον της Αγ. Γραφής και της Εκκλησίας» (ακριβώς δηλαδή όπως και στις αιρέσεις…)
• Ακόμα, η Εγκύκλιος της Ι.Μ. Σύμης παρατηρεί: «Τα πιστεύω και οι αντιλήψεις των άλλων θρησκειών προβάλλονται μονόπλευρα και ωραιοποιημένα, αποκρύπτοντας επιμελώς διδασκαλίες τους που περιέχουν φανατισμό, ρατσισμό και μίσος»!
• Ο δε Μητροπολίτης Κερκύρας κ. Νεκτάριος τέλος, αναφερόμενος στους θεολόγους καθηγητές-συντάκτες του ΝΠΣ, χαρακτηριστικά αναρωτιέται: «Ως Εκκλησία, μήπως ήρθε η ώρα ……να τους επισημάνουμε, όχι με αφορισμούς, αλλά με πόνο ψυχής, ότι ηθελημένα ή αθέλητα, συμβάλουν στον αποχριστιανισμό της πατρίδας μας και προκαλούν πνευματικό τραύμα στην Εκκλησία και στους συνανθρώπους μας και ότι θα έπρεπε να έχουν συνειδησιακή ευθύνη γι’ αυτό;»
• Τέλος και η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησία της Κρήτης, απέστειλε βαρυσήμαντη επιστολή προς τον Υπουργό Παιδείας κ.Γαβρόγλου (15/11) στην οποία τονίζεται ότι: «επιθυμεί τον Ορθόδοξον χαρακτήρα του ΜτΘ σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και εκφράζει την ρητήν διαφωνίαν της ως προς τον επιχειρούμενον και μάλιστα εις μαθητάς του Δημοτικού Σχολείου, θρησκευτικόν συγκρητισμόν»!
Κατόπιν τούτων, δεν θα ήταν υπερβολή εάν υποστηριζόταν ότι ουσιαστικά, η εκκλησιαστική συνείδηση απορρίπτει σαφώς τα ΝΠΣ ως προς το περιεχόμενο και τη μεθοδολογία.
Κανείς φυσικά δεν αρνείται ένα ΜτΘ που θα «…αφήνει επαρκή χώρο στην αντικειμενική αναφορά των θρησκευμάτων, χωρίς να μετατρέπεται σε χώρο φιλοξενίας των πρακτικών τους».[3] (κάτι άλλωστε που ήδη γινόταν και μάλιστα, η πρόταση της Εκκλησίας ήταν να αυξηθούν οι εν λόγω θρησκειολογικές αναφορές!)
Ο λόγος τελικά όμως, δεν είναι απλά περί ενός μη ικανοποιητικού μαθήματος, ή τάχα, για κάποια …χαμένα ‘προνόμια’, αλλά περί …‘ψυχοπειραματισμών’• περί ενός παρανόμου εκ της Πολιτείας εγχειρήματος[4], σαφέστατα μεροληπτικού και ενδεχομένως αξιοποίνου (προσηλυτιστικού)• και κυρίως, περί Πίστεως αλλά και θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[5]
Η διδασκαλία ορθοδόξου μαθήματος για τα παιδιά των Ορθοδόξων
δεν είναι απλά ένα ‘αίτημα’ …είναι αναφαίρετο δικαίωμα!
[1] Ήδη κατά την πιλοτική εφαρμογή του ΝΠΣ, είχαν εκδοθεί συνολικά 3 τόμοι με επί του προγράμματος προβληματισμούς, αναλύσεις και αρνητικές κριτικές.
[2] Ν4386, αρθ. 55, 5 που προσέθεσε την παρ. 4 στον Ν. 1771/1988 [Αˊ171], αρθ.16.
[3] κ. Βασσάλου Ελένη-θεολόγος, τμήμα αιρέσεων του Παγκρήτιου Συνδέσμου Θεολόγων (ΠΣΘ) και της ΠΕΘ, εισήγηση: «Από το Συγκρητισμό στην Πανθρησκεία. Το Ορθόδοξο μάθημα και η ευθύνη των Θεολόγων», Αθήνα, 2013.
[4] Γεώργιος Κρίππας, Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών – Συνταγματολόγος, «Κατά πόσο το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών συνιστά αξιόποινη πράξη», Επιθεώρηση Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου, τόμος 58, σελ. 679-697.
[5] Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου [ΕΣΔΑ], 1ο πρόσθ. πρωτ. αρθ. 2
