ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ηρακλής Φίλιος
Συνέντευξη στην εφημερίδα “Πρωινός Λόγος” των Τρικάλων
«Σημείον αντιλεγόμενον».
Γνωρίζει τα εκκλησιαστικά πολύ καλύτερα από πολλούς. Μεγάλη πορεία στην αρχιεροσύνη, κάτι που τον κάνει να γνωρίζει τους πάντες και τα πάντα. Αγωνιστής για την πατρίδα του. Κάνει τα πάντα για την ευημερία και πρόοδο του τόπου του. Δεν δειλιάζει και απαντά σε όλα. Συγκρούεται ανοιχτά. Υποστηρίζει με σθένος τις απόψεις του. Εκφράζεται χωρίς φόβο και πάθος ακόμη κι αν πολλοί ενοχλούνται.
Συχνά δείχνει να «προκαλεί» με τους λόγους του. Δεν του αρέσουν οι «ήσυχοι» συμβιβασμοί. Η άποψη του έχει ιδιαίτερο βάρος. Φωνή «ενοχλητική» μα αληθινή. Ασυμβίβαστος με την εξουσία. Αεικίνητος και έντονα δραστήριος.
ΗΡΑΚΛΗΣ: Τιμή μας να φιλοξενούμε σήμερα στον ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ των Τρικάλων τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δωδώνης κ.κ. Χρυσόστομο. Σεβασμιώτατε, θερμά σας ευχαριστούμε που βρίσκεστε κοντά μας και δεχτήκατε την πρόσκληση μας.
ΣΕΒ. κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: Χαρά μου ότι μιλάμε!
ΗΡΑΚΛΗΣ: Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την «κοινωνία του λόγου».
Αποφασίζετε να ακολουθήσετε την ιεροσύνη. Σίγουρα στην πορεία αυτή συναντήσατε δοκιμασίες και απογοητεύσεις ενδεχομένως. Τι σας στεναχώρησε περισσότερο και πως το ξεπεράσατε;
Είναι πολλές οι στιγμές που συλλογίζεται κανείς το νόημα του αγώνα που δίνει, αφού συναντάς συχνά μπροστά σου την αχαριστία σε όλο της το μεγαλείο. Αλλά έμαθα πάντα να κοιτάζω μπροστά και να αγωνίζομαι χωρίς να αφήνω την απογοήτευση να με κυριεύει. Άλλωστε η απόγνωση δεν είναι ίδιον του χριστιανού.
Σε συνέντευξή σας στον αγαπητό μου φίλο Παναγιώτη Ανδριόπουλο έχετε δηλώσει πως «αν δεν αναλώσεις τον εαυτό σου στο έργο σου, τί νόημα έχει;». Μέσα από τους αγώνες που έχετε δώσει ως Μητροπολίτης Ζακύνθου έχετε εισπράξει περισσότερες χαρές ή πίκρες;
Είμαι Ζακυνθινός, όπως ξέρετε, και γι’ αυτό αγαπάω τον τόπο μου κι ας με πληγώνει. Νομίζω πως όσοι προσπάθησαν να με πικράνουν δεν τα κατάφεραν. Η χαρά μου είναι η διαρκής έγνοια για την Ζάκυνθο και τα προβλήματά της. Κι όταν τα κύματα του βίου μοιάζουν επικίνδυνα, γαληνεύω στα αγαπημένα μου Στροφάδια, που έχω τάξει σκοπό της ζωής μου να τα αναστηλώσω.
«Θέλω ν’ απελευθερωθώ από τη θέση για να βάλω κάποιους στη θέση τους» δηλώσατε σε συνέντευξή σας τον Ιούλιο του 2011 σε δημοσιογράφους στη Ζάκυνθο. Παραιτηθήκατε, Σεβασμιώτατε, σε μία χρονική στιγμή που είχατε δυνάμεις (όπως και τώρα) για περαιτέρω ποιμαντορική διακονία. Από την άλλη γνωρίζετε πως σπάνια Επίσκοποι αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους. Άξιας αναφοράς αποτελεί και το πρόσφατο παράδειγμα του Πνευματικού μας Πατέρα πρ. Τρίκκης και Σταγών κ.κ. Αλεξίου. Γιατί παραιτηθήκατε και ποιους θέλατε να βάλετε στη θέση τους;
Έχω ξαναπεί ότι ο αρχιερεύς πρέπει να παραιτείται όταν έχει ακόμα δυνάμεις και σώας τας φρένας, κι όχι όταν έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Είναι πολλές οι υποχρεώσεις του Μητροπολίτου Ζακύνθου και έβλεπα πως καλύτερα θα ανταποκρινόταν σ’ αυτές ένας νεώτερος. Άλλωστε πάντα έχω πολλά πράγματα να κάνω και δεν μου φτάνει ο χρόνος.
Σεβασμιώτατε, είστε Πρόεδρος της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Προσκυνηματικών Περιηγήσεων (Θρησκευτικού Τουρισμού). Ποιος είναι ο σκοπός αυτής και σε ποιο σημείο βρίσκεται σήμερα ο Θρησκευτικός Τουρισμός;
Νομίζω πως έχουμε κάνει μια καλή δουλειά με τους συνεργάτες μου στην Συνοδική αυτή Επιτροπή. Με την έννοια ότι προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αναδείξουμε το θέμα προς πάσα κατεύθυνση, διατηρώντας τον προσκυνηματικό χαρακτήρα του λεγόμενου θρησκευτικού τουρισμού. Γιατί το θέμα δεν είναι μόνο τα όποια οφέλη για την χώρα μας, αλλά και η εμβάθυνση της χριστιανικής πίστης μέσα από τα σπουδαία μνημεία και τους τόπους της πατρίδας μας που σηματοδοτούν την χριστιανική μας ταυτότητα.
Αγία και Μεγάλη Σύνοδος. Ποια είναι η εκτίμησή σας τώρα που ολοκληρώθηκε;
Νομίζω πως η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος έπρεπε να γίνει. Δεν μπορεί οι Ορθόδοξοι να φαινόμαστε ανίκανοι να συνέλθουμε σε Σύνοδο μετά από 60 χρόνια προετοιμασίας. Λυπούμαι για τους απόντες. Επέλεξαν την οδό της απομόνωσης χωρίς ουσιαστικά επιχειρήματα, αλλά προβάλλοντας μη πειστικές δικαιολογίες. Και βέβαια δεν μπορείς να λες δεν έρχομαι 15 μέρες πριν. Νομίζω πως η Σύνοδος αυτή αποκάλυψε τα προβλήματά μας ως Ορθοδόξων που δεν είναι και λίγα… Και πρέπει, πλέον, όλοι να αγωνιστούμε με υπευθυνότητα για την θεραπεία τους.
Κινδυνεύει η Ορθοδοξία από τους διαθρησκειακούς διαλόγους και από τις ενέργειες – κινήσεις του Οικουμενικού μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου;
Σε καμία περίπτωση. Και σ’ αυτό είμαι κατηγορηματικός. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο προτείνει τον δρόμο του διαλόγου και δεν καταλαβαίνω την αντίδραση κάποιων. Τι θέλουν δηλαδή, να υιοθετήσουμε οι Ορθόδοξοι μια πολεμική λογική; Σε καμία περίπτωση. Έγινα μοναχός στο Σινά, διακόνησα στο Κάιρο και κατάλαβα από την πρώτη στιγμή τι σημαίνει συνύπαρξη με το Ισλάμ. Θεωρώ τον δρόμο του διαλόγου μονόδρομο.
Το Σύμφωνο Συμβίωσης «απειλεί» τη ζωή ενός χριστιανού;
Νομίζω πως ο χριστιανός «απειλείται», όταν αφήνει χώρο στην όποια απειλή. Ο συνειδητός χριστιανός δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τα σύμφωνα συμβίωσης. Άλλωστε δεν τον αφορούν. Από κει και πέρα ο κόσμος αλλάζει και νέες μορφές «γάμου» εμφανίζονται, οι αλλαγές στη ζωή μας είναι ραγδαίες και η Εκκλησία θα πρέπει να προετοιμάζει τον άνθρωπο για τις αλλαγές αυτές, χωρίς πανικούς και αφορισμούς, οι οποίοι «εις ουδέν ωφελούν, αλλά μάλλον θόρυβος γίνεται».
Δεν μπορώ να αποφύγω ένα ζήτημα που αναμασάται και δεν ξεκαθαρίζει. Είναι αυτό των σχέσεων Εκκλησίας – Κράτους. Την Ελλαδική Εκκλησία την συμφέρει ένα συναινετικό διαζύγιο; Αν συμβεί είναι η ίδια έτοιμη;
Το θέμα αυτό σέρνεται για δεκαετίες. Δε νομίζω ότι υπάρχει ικανή πολιτική ηγεσία για μια τέτοια τομή. Η Εκκλησία δεν θέτει θέμα. Άρα προβλέπω πως έτσι θα πορευόμαστε για κάμποσα χρόνια ακόμη. Η Εκκλησία πάντως θα πρέπει να είναι έτοιμη για τυχόν ανατροπές στο ισχύον καθεστώς. Δεν θα πρέπει να είναι ουραγός των εξελίξεων.
Από τι έχει ανάγκη περισσότερο σήμερα Ελλαδική Εκκλησία;
Νομίζω από ρηξικέλευθες τομές που θα ανταποκρίνονται στις σημερινές ανάγκες του ανθρώπου. Η Εκκλησία είναι ακόμα ταυτισμένη στη συνείδηση των πολλών με την συντήρηση και την οπισθοδρόμηση. Θα πρέπει η Εκκλησία να αλλάξει, με συγκεκριμένες κινήσεις, αυτή την αντίληψη που την αδικεί.
Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος. Ποια είναι η πρώτη σκέψη που σας έρχεται στο νου για τον καθένα;
Με όλους τους προκαθημένους που αναφέρετε με συνδέει πολυχρόνια γνωριμία, σχέση και φιλία με κάποιους απ’ αυτούς. Ο καθένας συνεισέφερε και συνεισφέρει στην Εκκλησία, ανάλογα με τα χαρίσματά του. Είχα με όλους σχέσεις που προσδιορίζονταν κάθε φορά από τις ανάλογες συνθήκες. Αναμφισβήτητα δεν πρόκειται για τυχαία πρόσωπα. Σκεφθείτε ότι ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ παραμένει ακόμα ο μακροβιότερος Αρχιεπίσκοπος της Εκκλησίας της Ελλάδος. Και ο Οικουμενικός Πατριάρχης συμπληρώνει φέτος 25 χρόνια Πατριαρχίας!
Έχετε επικοινωνία με τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ. Ιερώνυμο; Σας συμβουλεύεται;
Βεβαίως και έχω, όταν χρειάζεται. Όσο για το αν με συμβουλεύεται, υπάρχει η περί αυτόν Ιερά Σύνοδος και δύναται να έχει συνοδική κάλυψη των σκέψεων και ενεργειών του. Οποτεδήποτε όμως θελήσει κάτι από την ελαχιστότητά μου, είμαι παρών!
Θα μπω στον πειρασμό και ως εύκολα επιρρεπής δεν θα το αποφύγω και θα σας «παρασύρω». Έχουν ακουστεί από ελάχιστο μέρος Ιεραρχών βαρείς χαρακτηρισμοί για το Σύμφωνο Συμβίωσης, τον Υπουργό Παιδείας κ. Φίλη, τους αθεϊστές κ.ά. Γιατί τόση κατηφόρα;
Μάλλον εκθέτουν την Εκκλησία βαρείς χαρακτηρισμοί από μέρους ιεραρχών, όχι για τον Ν. Φίλη, αλλά για κάθε άνθρωπο. Το λέω εγώ που είμαι παρορμητικός, αλλά πρέπει κάθε φορά να θέτουμε όρια και να μην τα υπερβαίνουμε. Ο λόγος μας δεν μπορεί να είναι μια ζωή καταγγελτικός.
Έχετε το θάρρος της γνώμης και πολλές φορές προβαίνετε σε εύστοχες σκέψεις που πολλοί φοβούνται να πουν, αρκούμενοι σε έναν στείρο ηθικισμό. Προ ετών ορισμένοι συντηρητικοί κύκλοι σκανδαλίστηκαν με δηλώσεις σας στο Penthouse όπου μιλήσατε για τις προγαμιαίες σχέσεις. Την ίδια στιγμή ο εκκλησιαστικός χώρος μαστίζεται από την ανίατη ασθένεια της υποκρισίας. Τελικά ποιο είναι σκανδαλισμός;
Η υποκρισία είναι κάτι που απεχθάνομαι. Ο ηθικισμός και ο ευσεβισμός είναι καταστάσεις που δεν με αφορούν ως νοσηρές. Δυστυχώς στην Εκκλησία υπερπερισσεύουν η υποκρισία και ο φαρισαϊσμός. Γιατί είναι δύσκολο να εφαρμόσουμε την εντολή του Χριστού, «ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὒ οὔ· τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ».
Φανταστείτε μία εικόνα. Ο Χριστός εμφανίζεται στη γη για λίγο και παίρνει ξανά το μαστίγιο. Ποιους θα κυνηγούσε και γιατί;
Τους υποκριτές για λόγους προφανείς!
Ο Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου αποτελεί άξιο παράδειγμα μίμησης και ειδικά για το γεγονός ότι συγχώρεσε τον φονιά του αδερφού του. Πόσο δύσκολη είναι η συγχώρηση;
Συγχώρηση σημαίνει δίνω χώρο στον άλλο να βρίσκεται μαζί μου. Ακόμα κι αν είναι ο φονιάς του αδελφού μου. Αυτή είναι η αιώνια παρακαταθήκη του Αγίου μας. Δύσκολη και ίσως ακατόρθωτη για μας σήμερα, αλλά ο Άγιος μας καλεί στην υπέρβαση. Η δική μας αντιμετώπιση είναι η εύκολη.
Αν είχατε τη δυνατότητα να γυρίσετε το χρόνο πίσω τι θα αλλάζατε;
Θα προσπαθούσα να συμπληρώσω τα ελλείποντα!
Σήμερα πού σας βρίσκουμε και πώς περνάει ο χρόνος σας;
Είμαι στα αγαπημένα μου Στροφάδια, αυτό το σπουδαίο Καστρομονάστηρο και ησυχάζω και σκέφτομαι πώς θα αποκαστασταθούν από την φθορά του χρόνου για να συνεχίσουν να υπάρχουν.
Σεβασμιώτατε, ποιες σκέψεις θέλετε να απευθύνετε προς τον λαό των Τρικάλων και της Καλαμπάκας;
Θέλω να στείλω την αγάπη μου στον φίλο μου πρ. Τρίκκης κ. Αλέξιο, με τον οποίο με συνδέει βαθιά και πολυχρόνια φιλία, τον καρδιακό σεβασμό μου στον πολιό Μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ, στον δε νέο ποιμενάρχη Τρίκκης κ. Χρυσόστομο τις ολόθερμες ευχές μου για καλή ποιμαντορία. Στον λαό της Μητροπόλεως μπορώ μόνο να ευχηθώ καλή δύναμη και κάθε καλό στα ειρηνικά του έργα.
ΗΡΑΚΛΗΣ: Σεβασμιώτατε, Σας ευχαριστούμε πολύ για το χρόνο που διαθέσατε και επικοινωνήσατε με τον λαό της περιοχής μας. Ήταν κάτι παραπάνω από σίγουρο ότι η συνέντευξη μας θα αξίζει και θα έχει το ενδιαφέρον που όλοι περιμέναμε. Την ευλογία σας και κάθε καλό στη ζωή σας από τον Θεό.
ΣΕΒ. κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: Κι εγώ Σας ευχαριστώ για την καλοσύνη Σας. Ο Θεός μαζί μας!
