Φάρμακο η νηστεία, αλλά αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά είναι άχρηστο φάρμακο, αναφέρει μεταξύ άλλων στην εγκύκλιό του για την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως κ. Άνθιμος. Συμπλήρωσε επίσης πως θέλαμε να ανήκουμε στους «καλούς ανθρώπους» χωρίς όμως να ξεβολευτούμε.
Διαβάστε ολόκληρη την εγκύκλιο:
Προς τους Ορθοδόξους Χριστιανούς της Επαρχίας μας
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Μας αξίωσε η χάρη του Θεού και φτάσαμε στο ακρογιάλι της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Μπροστά μας είναι το πέλαγος της νηστείας και της ασκήσεως ενώ απέναντι φαίνεται η ακτή του Πάσχα. Χρειάζεται να διαπλεύσουμε τη θάλασσα και να φτάσουμε στην Ανάσταση. Όσο ορμητικό και να είναι το νερό, όσο επικίνδυνα κι αν παφλάζουν τα κύμματα, η μοίρα μας είναι εκεί, απέναντι. Πρέπει να φτάσουμε εκεί, μας σπρώχνει η ζωή, δεν έχουμε άλλη λύση.
Κάποτε από εκείνη την απέναντι ακτή φύγαμε εξόριστοι και ξεπέσαμε ναυαγοί σ’ αυτόν τον κόσμο. Το θυμόμαστε κατά την σημερινή (σ.σ. χθεσινή) Κυριακή «εν η ανάμνησιν ποιούμεθα της από του παραδείσου της τρυφής εξορίας του πρωτοπλάστου Αδάμ».
Η Εκκλησία μας θέλει έτσι να ερμηνεύσει το γεγονός και να διδάξει σε όλους πόσο καταστρεπτική είναι η υποδούλωση του ανθρώπου στις αδυναμίες του. Ο άνθρωπος που ασχολείται αποκλειστικά με τον εαυτό του και με την ικανοποίηση των δικών του επιθυμιών, τελικά απομονώνεται από το Θεό, οπότε και από κάθε συνάνθρωπό του κι έτσι χάνει τον παράδεισο της τρυφής. Αυτό ήταν το κακό που έπαθε ο Αδάμ και ξέπεσε, ναυάγησε, αστόχησε, πέθανε. Δεν εμπιστεύθηκε το Θεό, απαίτησε την πλήρη ικανοποίηση των ιδικών του επιθυμιών κι ανατρέποντας έτσι την δημιουργική αρμονία, διέφθειρε τη φύση του και προσκάλεσε ο ίδιος ο άνθρωπος στη ζωή του το θάνατο. Ευτυχώς, τότε, πρόλαβε ο Θεός κι από αγάπη, περιόρισε την καταστροφική δράση του θανάτου μόνο στο ανθρώπινο σώμα.
Ο Ιησούς Χριστός με την τεσσαρακονθήμερη νηστεία του, μας δίδαξε να λέμε «όχι» στο δικό μας θέλημα για να μπορούμε να λέμε «ναί» στο θέλημα του Θεού. Έτσι μας έδειξε το δρόμο της αντίστροφης πορείας από εκείνη του Αδάμ. Γι’ αυτό θεσπίστηκε η νηστεία της Σαρακοστής για να δίνεται η ευκαιρία στον άνθρωπο να νικάει το θέλημά του και τις επιθυμίες του, που είναι αυτοκαταστροφικά και να πράττει το θέλημα του Θεού, που είναι πάντοτε λυτρωτικό και σωτήριο.
Είναι επιτακτική ανάγκη να μάθουμε να αντιστεκόμαστε στις επιθυμίες μας, επειδή θα μας παρασύρουν σ’ έναν ακόρεστο βυθό. Η Εκκλησία ζητάει από εμάς να αντιτάσσουμε σ’ αυτό το βύθισμα, την άσκηση και τη νηστεία. Δεν είναι, λοιπόν, αυτοσκοπός η νηστεία, αλλά αποβλέπει στην εσωτερική αλλαγή μας. Η άσκηση και η νηστεία προσβλέπουν στην αυτάρκεια, δηλ. στην ολοκλήρωση του ανθρώπου.
Η άσκηση για την ανάπτυξη της ικανότητος του ανθρώπου να αντιστέκεται στις επιθυμίες του αρχίζει από το σώμα και την επιθυμία της τροφής. Στο ποσοστό που εξουσιάζεται ο άνθρωπος από την αγάπη της σάρκας, λέει ο Ισαάκ ο Σύρος, δεν μπορεί να αντισταθεί στις πιέσεις που τον εμποδίζουν να καλλιεργήσει μέσα του την αγάπη. Ο κορεσμός του στομαχιού προκαλεί φλόγα λαγνείας. Εκείνοι που τρέφουν το σώμα ασταμάτητα, δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ικανοποίηση όλων των άλλων παθών. Βεβαιώνουν οι νηπτικοί Πατέρες μας, ότι η λαιμαργία νεκρώνει κάθε αντίσταση και αντοχή του ανθρώπου. Οι απολαύσεις προκαλούν ζημιά και πόνο, και το πολύ φαγητό προκαλεί ανησυχία, αδυναμία και τον ξεπεσμό της ψυχής. Η πολυτέλεια και η καλοπέραση προσβάλλουν και διαφθείρουν τα πάντα. Όπως το σύννεφο κρύβει το φως του φεγγαριού έτσι και οι αναθυμιάσεις του γεμάτου στομαχιού απομακρύνουν τη θεία σοφία από την ψυχή, σημειώνει ο Ευάγριος. Η εγκράτεια είναι η ευπρέπεια των αγγέλων «η προς Θεόν παρρησία». Με την εγκράτεια που επέδειξε, αξιώθηκε ο Μωυσής να γίνει «τω κτίστη συνόμιλος». Με τη νηστεία επιτυγχάνουμε εκείνο που αξίζει περισσότερο από τη νηστεία, την αποχή από το κακό.
Αγαπητοί μου,
Η εποχή μας, έχει πιο πολύ ανάγκη τη νηστεία. Μόλις έκλεισε μια προηγούμενη εποχή αφθονίας και ευμάρειας που τη ζήσαμε, μα, δεν μας οφέλησε. Θέλαμε να ανήκουμε στους «καλούς ανθρώπους» χωρίς όμως να ξεβολευτούμε. Όμως η νηστεία την οποία προτείνει η Εκκλησία είναι «άσκηση» αγάπης. Είναι φάρμακο η νηστεία, αλλά ένα φάρμακο μπορεί να αποβεί άχρηστο αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά, και πολλές φορές και επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Λοιπόν, αδελφοί μου, αυτή τη νηστεία και την άσκηση ζητώ να προετοιμαστείτε να περάσουμε εφέτος. Νηστεία τροφών, νηστεία λογισμών, νηστεία εγωισμών, νηστεία παθών. Νηστεία που θα μας ενώσει με το Χριστό και δεν θα μας απομακρύνει από την Μία και Αγία του Εκκλησία. Νηστεία με ταπείνωση φρονήματος και με εμπιστοσύνη στη χάρη των Μυστηρίων της Πίστεώς μας. Στο τέλος αυτής της πνευματικής περιόδου, όσο κουραστικός κι αν μας φανεί ο διάπλους, εύχομαι να συναντηθούμε όλοι στο απέναντι ακρογιάλι του Πάσχα, όπου θα μας περιμένει ο Αναστημένος Χριστός μέσα στη δόξα της Ουράνιας Βασιλείας Του.
Σας περιμένω το απόγευμα στο Συγχωρητικό Εσπερινό στο Μητροπολιτικό Ναό.
Καλή Σαρακοστή σας εύχομαι, με δύναμη και αντοχή.
Ευχέτης προς Κύριον υπέρ όλων σας
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
✥ Ο Αλεξανδρουπόλεως ΑΝΘΙΜΟΣ