Χθες έγινε το τριετές μνημόσυνο του μακαριστού Μητρ. Ιερισσού κύρου Νικόδημου, στον Μητροπολιτικό Ι.Ν. Αγ. Πρωτομάρτυρος Στεφανου Αρναιας. Ο Μητρ. Μιλητού στο κήρυγμά του ανέφερε μεταξύ άλλων “Ο Σταυρός είναι ο μόνος και ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην ζωηφόρο Ανάσταση, στην αγία Ανάληψη, στην Καθέδρα στα δεξιά του Πατρός και στην αιώνιο και ατελεύτητο Βασιλεία… Ο Σταυρός καταργεί τα παλαιά και τα τετριμμένα, ο τύπος του Σταυρού αποδιώκει μακρυά την τυπολατρεία, αποσκορακίζει τα παρωχημένα και τα επουσιώδη”.
Αναλυτικά:
Τού Μητρ. Μιλήτου Αποστόλου
Σεβασμιώτατε άγιε αδελφέ, Ποιμενάρχα της θεοσώστου αυτής Επαρχίας του Πανιέρου Οικουμενικού Θρόνου κε Θεόκλητε,
Σεβασμιώτατοι άγιοι Αρχιερείς,
Σεβαστοί Πατέρες και αδελφοί,
Λαέ του Κυρίου ευσεβέστατε και φιλόχριστε,
«Αγάλλου ουρανέ και η γη ευφραινέσθω, ο πανάγιος Σταυρός, προέρχεται ημάς, αγιάζων εν χάριτι, τούτον κατασπαζομένους, ως πηγήν αγιάσματος, και της πάντων θεώσεως αίτιον», (Α’ Ωδή του Κανόνος).
Με την μεγαλειώδη αυτή εικόνα της ευφροσύνης και της αγαλλιάσεως των ουρανίων και επιγείων ο ιερός υμνωδός της αγίας μας Εκκλησίας προανάγγελει την λαμπρά και κοσμοχαρμόσυνη αυριανή ημέρα της Παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού του Κυρίου. Καί ονομάζει προσφυώς το Δεσποτικό και τρισμακάριο ξύλο «πηγή αγιάσματος» και «πάντων θεώσεως αίτιον».
Την ερμηνεία διατί ο Σταυρός του Κυρίου αποτελεί την πηγή του αγιασμού και την αιτία της σωτηρίας και της θεώσεως των πάντων την δίδει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα. «Καθώς Μωϋσής ύψωσε τον όφιν εν τη ερήμω, ούτως υψωθήναι δεί τον υιόν του ανθρώπου, ίνα πας ο πιστεύων εις αυτόν μη απόληται αλλ’ έχη ζωήν αιώνιον» (Ιω, γ’ 13-14) λέγει ο θείος Απόστολος και Ευαγγελιστής Ιωάννης.
Ο Κύριος μόνος Aυτός εκτός αμαρτίας και ρύπου, εθελουσίως και αυτοπροαιρέτως πορεύεται προς τον σταυρικό θάνατο, υψώνεται επάνω στο τρισόλβιο ξύλο και διά του αίματός Του αποπλένει τον ρύπο της δυσώδους αμαρτίας από το ανθρώπινο γένος και χαρίζει στον πεπτωκότα άνθρωπο την αιώνιο ζωή.
Η θυσία αυτή του άμωμου Αμνού του Θεού δεν αποτελεί μια τιμωρητική αναγκαστική επιλογή του Θεού Πατέρα απέναντι στον μόνον άξιο να ξεπληρώσει το αιώνιο όνειδος και την ενοχή διά την πτώση του Αδάμ. Η σχολαστική αυτή ανσέλμεια θεώρηση της σταυρικής θύσιας ως ικανοποίησης της θείας δικαιοσύνης και η συνακόλουθη απόδοση στον Θεό τιμωρητικών και δικανικών ιδιωμάτων, ουδόλως απηχούν την ορθόδοξη θεολογία του Σταυρού. Ο σαρκωθείς Υιός και Λόγος του Θεού προσφέρει τον Εαυτόν Του λύτρο αντί πολλών σε μια άφατη κίνηση κενωτικής αγάπης προς το πλάσμα Του για να αποκαταστήσει την τρωθείσα σχέση του μετά του Θεού και να παραστήσει αυτόν άγιο και άμωμο και άσπιλο ενώπιον του Θεού Πατέρα.
Η εμμονική προσκόληση της Δύσεως στον πόνο του Σταυρού, στο πένθος και την οδύνη του πάσχοντος Θεού καμία σχέση δεν έχουν με το ορθόδοξο σταυροαναστάσιμο ήθος, ένα ήθος που δεν συνίσταται σε μια συναισθηματικού και ψυχολογικού τύπου βίωση των αρρήτων Μυστηρίων του Σταυρού, του Πάθους και της λαμπροφόρου Αναστάσεως.
Η αγία μας Εκκλησία καλεί τον πιστό σε οντολογική μετοχή στον Σταυρό και την Ανάσταση. Διά της προσευχής, της καθάρσεως του νοός και της καρδιάς και κυρίως και κατ’ εξοχήν διά της μυστηριακής ζωής ο πιστός γίνεται συμμέτοχος της ζωής του Ιησού, όπως άλλωστε όμολογούμε στην ευχή της αγίας Αναφοράς: «Μεμνημένοι τοίνυν της σωτηρίου ταύτης εντολής και πάντων των υπέρ ημών γεγενημένων, του Σταυρού, του Τάφου, της τριημέρου Αναστάσεως, της εις ουρανούς Αναβάσεως, της εκ δεξιών Καθέδρας, της δευτέρας και ενδόξου πάλιν Παρουσίας». Η «ανάμνηση» αυτή δεν είναι ψυχολογική αλλά λειτουργική-ευχαριστιακή-εσχατολογική.
Ο Σταυρός είναι ο μόνος και ασφαλής δρόμος που οδηγεί στην ζωηφόρο Ανάσταση, στην αγία Ανάληψη, στην Καθέδρα στα δεξιά του Πατρός και στην αιώνιο και ατελεύτητο Βασιλεία… Ο Σταυρός καταργεί τα παλαιά και τα τετριμμένα, ο τύπος του Σταυρού αποδιώκει μακρυά την τυπολατρεία, αποσκορακίζει τα παρωχημένα και τα επουσιώδη.
Ο Σταυρός γίνεται η αιτία ο κόσμος ο παλαιός και εφθαρμένος, ο υποκείμενος στην αμαρτία και την αλλοτρίωση να παρέλθει ανεπιστρεπρί.
Η σταυρική εκούσια θυσία του Κυρίου δεν έχει μόνον ιστορική διάσταση, έχει διάσταση κυρίως μετα-ιστορική και εσχατολογική… Δε θα πρέπει άλλωστε να λησμονούμε ότι το τρισόλβιο και μακάριο ξύλο του Σταυρού αποτελεί το κατ’ εξοχήν σύμβολο και σημείο της εσχατολογικής Δόξας του ερχομένου Χριστού, «και τότε φανήσεται το σημείον του υιού του ανθρώπου εν ουρανώ, και τότε κόψονται πάσαι αι φυλαί της γης και όψονται τον υιόν του ανθρώπου ερχόμενον επί των νεφελών του ουρανού μετά δυνάμεως και δόξης πολλής» (Ματθ. 24, 30). Η «καινή κτίσις» (Γαλ. στ’ 15) διά την οποία ομιλεί ο Απόστολος Παύλος στους Γαλάτας αρχίζει με τον Σταυρό και επεκτείνεται στα Έσχατα, στην Μέλλουσα Βασιλεία και την ατελεύτητη και αιώνια Δόξα του Χριστού.
Μέτοχος αυτού του σταυροαναστασίμου ήθους και τρόπου υπήρξε ο μακαριστός Μητροπολίτης Ιερισσού Νικόδημος ο προ τριών ετών απελθών εκ των προσκαίρων εις τα αιώνια. Ολόκληρη η ζωή, η βιοτή και η πολιτεία του μακαριστού ιεράρχου ήτο μια σταυρική και εν ταυτώ αναστάσιμη πορεία με ένα και μόνον τέλος και σκοπό και στόχο και προορισμό∙ την συνάντηση μετά του ηγαπημένου Νυμφίου Χριστού. Ο προσωπικός σταυρός είναι ο τρόπος συμμετοχής στα άχραντα δεσποτικά Πάθη που οδηγεί ακλινώς στην συνάντηση μετά του Αναστημένου Ιησού… Η βίωση του Γολγοθά μέσα από τις δυσκολίες και την σκληρότητα της ζωής είναι η ατραπός που οδηγεί στο κενό Μνημείο του Ιησού.
Τον πόνο και οδύνη του προσωπικού του σταυρού εγνώρισε εξ απαλών ονύχων ο μακαριστός Μητροπολίτης Νικόδημος όταν βρέφος σχεδόν, τριών μόλις ετών, έχασε την ευσεβεστάτη μητέρα του και βίωσε όλην εκείνη τη σταυρική πίκρα της ορφάνιας η οποία όμως μόρφωσε εντός του τον Χριστό και την ακράδαντη πίστη στην Ανάστασή Του. Ο σταυρός του απορφανισμού δεν έγινε αιτία γογγυσμού και θεομαχίας αλλά αφορμή θεογνωσίας, θεοσεβείας και απόλυτης παράδοσης στο θείο Θέλημα και το άπειρο θείο Έλεος…
Καί είναι ακριβώς αυτό το θείο Έλεος που οδηγεί τα βήματα του νεαρού τότε Νικολάου στην περίφημη Θεολογική Σχολή της Χάλκης η οποία άφησε ανεξίτηλα τα σημάδια της στον φέρελπι ιεροσπουδαστή. Μέσα εις το ιερό αυτό -όντως χαλκείον- σφυρηλατήθηκε και διαμορφώθηκε άπαξ διά παντός η σχέση του με το Ιερό Κέντρο του Γένους μας, το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Μιά σχέση λατρείας και αφοσίωσης προς τον Πρώτη Καθέδρα της Οικουμένης. Εκεί στα κράσπεδα του Θυσιαστηρίου του Καθολικού της αγίας Τριάδος έλαβε εκ των τιμίων χειρών του τότε Σχολάρχου Μητροπολίτου Ικονίου Ιακώβου τους δύο πρώτους βαθμούς της Ιερωσύνης εκείνο τον μαύρο Σεπτέμβρη του 55 που σφράγισε τη μοίρα της Πολίτικης Ρωμηωσύνης… Η ιερατική του Διακονία θα ξεκινήσει μέσα στον διωγμό και τον κατατρεγμό ίσως για να μη λησμονήσει ποτέ ότι η ιερωσύνη είναι πορεία σταυρική και μαρτυρική, για να μη λησμονήσει ποτέ ότι ο Σταυρός είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην Ανάσταση.
Εις τα αγκάλας, λοιπόν, του Οικουμενικού Πατριαρχείου γενήθηκε και γαλουχήθηκε και ανδρώθηκε ο Μακαριστός Ιερισσού Νικόδημος και αγάπησε βαθιά την Μητέρα Μεγάλη Εκκλησία και την υπηρέτησε με πιστότητα και ακρίβεια και απαράμιλλη αφοσίωση αρχικά στην Μάλτα, έπειτα στην Μ. Βρετανία, ύστερα στην Μυτιλήνη και τέλος στην Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων εδώ στην Μακεδονία.
Σε όποια θέση και αν εστάλη από την Εκκλησία ο Μακαριστός Νικόδημος επέδειξε ζήλο και εργατικότητα παροιμιώδη, ποτέ του δεν λογάριασε κόπους και μόχθους, όλο του το είναι το προσέφερε θυσία εκούσια στον βωμό της διακονίας. Σταθερός και ακλινής οδοδείκτης σε όλη του την ιερατική διακονία το Οικουμενικό Πατριαρχείο εις το Όποίο πάντοτε προσβλέπει με σταθερό και αταλάντευτο βλέμμα και από το Οποίο λαμβάνει δύναμη και απαντοχή και αναψυχή και παρηγορία στις δυσκολίες.
Ο άγιος Θεός δεν αργεί να επιδαψιλεύσει πλούσια την Χάρη Του στον ακάματο εργάτη του Ευαγγελίου και τον καθιστά Μητροπολίτη εδώ στην λαμπρά αυτή Επαρχία του Πανιέρου Οικουμενικού Θρόνου που τόσο αγάπησε και τόσο πιστά υπηρέτησε από την πρώτη του νεότητα. Εδώ στον φυσικό του χώρο σε μια από τις Επαρχίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου αναδεικνύεται Ποιμένας και Επίσκοπος της Εκκλησιας για να ποδηγετήσει τα λογικά πρόβατα του Χριστού στην Σωτηρία.
«Καί οι λίθοι κεκράξονται» για την πολιτεία και το έργο του Μητροπολίτου Νικοδήμου εις την ευλογημένη Επαρχία της Ιερισσού… Όσα και να πεί κανείς πτωχά και ανάξια θα είναι… Ανήγειρε Ναούς και Μονές, χειροτόνησε δεκάδες ιερείς, οργάνωσε κατασκηνώσεις και κατηχητικά για τη νεότητα, έκτισε γηροκομεία για τους απόρους γέροντες, και ιδρύματα αγάπης για τους οικονομικά ασθενέστερους. Σπούδασε με προσωπικά του έξοδα δεκάδες νέους και νέες… Λειτουργούσε και κήρυττε συνεχώς, συνέγραφε και ερμήνευε το θείο Λόγο. Ακτήμων και ελεήμων, αμνησίκακος, απλός και ταπεινός, ψυχή ευαίσθητη ημέρα και νύκτα καιομένη από την αγάπη του Χριστού και της Παναγίας Μητέρας Του την Οποία υπερβαλλόντως τιμούσε.
Όμως η λαμπρά και αγλαόκαρπος ιερατική Διακονία του Μητροπολίτου Νικοδήμου όπως ξεκίνησε, δηλαδή, μαρτυρικώς και σταυρικώς, έτσι και έμελε και να τελειώσει… Ο σταυρός της πολυόδυνης ασθένειας ήλθε να καθαρίσει «ως χρυσίον εν χωνευτηρίω» έτι περισσότερο την ήδη καθαρά και λελαμπρυσμένη ψυχή του. Με ιώβειο υπομονή, γεναιότητα, καρτερικότητα και αρχοντική αξιοπρέπεια υπέμεινε, αγγόγυστα και δοξολογώντας συνεχώς τον Θεό, την βασανιστική του ασθένεια μέχρι να παραδώσει την αγία ψυχή του στα χέρια του Δεσπότου Χριστού που τόσο αγάπησε. Τοιουτοτρόπως, ο μακαριστός Γέροντας στάθηκε ενώπιον του Θρόνου του Παμβασιλέως και Δικαιοκρίτου Χριστού κομίζοντας τους πολλαπλούς προσωπικούς του σταυρούς της μαρτυρίας και του μαρτυρίου διά να λάβει «το βασίλειον της ευπρεπείας και το διάδημα του κάλλους εκ χειρός Κυρίου» (Σοφ. Σολ. 5, 16).
Με άφατο σεβασμό και ιερά συγκίνηση αναμιμνησκόμεθα σήμερον της ζωής και του παραδείγματος του Μακαριστού Μητροπολίτου Νικοδήμου ο οποίος ίσταται πρότυπο διαχρονικό ευαγγελικής ζωής, σταυρικής μαρτυρίας, αναστασίμου ήθους, σταυροναστάσιμης χαράς και ορθόδοξης χαρμολύπης.
Καί πως θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αφού υπήρξε γνήσιο τέκνο και σπλάγχνο της μαρτυρικής και σταυρωμένης Πρωτόθρονης Εκκλησίας. Την οποία αγάπησε εκ νεότητός του, την υπηρέτησε με πίστη και αφοσίωση και της Οποίας τα απαράγραπτα δίκαια υπεράσπιζε παντί σθένει και τρόπω όταν βέβηλοι νόες και ασεβείς καρδίες διελογίζοντο μάταια και ψευδή.
Με αυτές τις πτωχές και ανεπαρκείς σκέψεις και αφού ευχαριστήσω εκ μέσης καρδίας τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ιερισσού και αγαπητό εν Χριστώ Αδελφό κο Θεόκλητο, Ποιμενάρχη της θεοσώστου αυτής Μητροπολιτικής Επαρχίας, διά την λίαν τιμητική πρόσκληση, εύχομαι και προσεύχομαι ο Κύριος της Ζωής και του θανάτου να αναπαύει την μακαρία και ευγενική ψυχή του αοιδίμου Μητροπολίτου Νικοδήμου.
Αιωνία και άληστος η Μνήμη του!!!