Ταφή ή καύση νεκρών;

Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμονος

Ο θόρυβος για την καθιέρωση της καύσης των νεκρών είναι συνεχής και επανέρχεται περιοδικά στο προσκήνιο.
Με το σύντομο αυτό άρθρο, θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε τη θέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας επί του ζητήματος, ως απάντηση στους ελάχιστους θιασώτες της καύσεως, καθ΄ ότι ο Ελληνικός Λαός στη συντριπτική του πλειονοψηφία παραμένει αδιάφορος σε αθειστικές και μηδενιστικές αντιλήψεις που επιχειρούνται να του επιβληθούν άνωθεν, προωθώντας την αποσύνδεση της Εκκλησίας από την κοινωνική ζωή.
1) Η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος διεξοδικώς με το ζήτημα αυτό σε δύο συνεδριάσεις της (12-5-2010 και 22/23-6-2010). Η Ιεραρχία διακήρυξε ότι εμμένει σε προηγούμενη απόφασή της, σύμφωνα με την οποία:
α) Γιά τους Ορθοδόξους Χριστιανούς η Εκκλησία γνωρίζει και συνιστά ως μοναδικό τρόπο αποσυνθέσεως του νεκρού σώματος την ταφή, σύμφωνα με την αγία Διδασκαλία της και της απ’ αιώνων Παραδόσεώς της, και
β) δεν έχει αντίρρηση για την καύση των νεκρών για τους ετεροδόξους και ετεροθρήσκους.
Η παραπάνω απόφαση στηρίζεται σε ισχυρά και αναντίλεκτα επιχειρήματα (θεολογικά, ιστορικά, κοινωνικά) που αναλύθηκαν από ειδικούς ερευνητές και επιστήμονες.

2) Εμείς θα περιοριστούμε να δώσουμε μια συνοπτική απάντηση στο ΓΙΑΤΙ αναγνωρίζει η Εκκλησία μας μόνο την ταφή και δεν επιτρέπει την αποτέφρωση των νεκρών. Η ταφή αποτελεί ΠΡΑΞΗ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΟΥ προς το ανθρώπινο σώμα. Σύμφωνα με τον Θεόπνευστο λόγο του Αποστόλου Παύλου, το σώμα μας είναι ‘’ναός του Αγίου Πνεύματος’’ (Α΄ Κορ. στ,19). Η λατρευτική και μυστηριακή παράδοση της Εκκλησίας μας απευθύνεται στον όλον άνθρωπο και δεν περιορίζεται στην ψυχή του, π.χ. με το άγιο Βάπτισμα και το Ιερό Χρίσμα αγιάζεται το σώμα του ανθρώπου που βυθίζεται στην κολυμβήθρα και σφραγίζεται με το Άγιο Μύρο.
 Ο αγιασμός γίνεται πιο φανερός στα ιερά λείψανα των Αγίων, τα οποία διατηρούν τη  χάρη του Θεού και γι’ αυτό θαυματουργούν. Χαρακτηριστικοί είναι οι λόγοι του Θεοπνεύστου Αποστόλου των Εθνών Παύλου: ‘’Αυτός δε ο Θεός της ειρήνης αγιάσαι υμάς ολοτελείς, και ολόκληρον υμών το πνεύμα και η ψυχή και το σώμα αμέμπτως εν τη παρουσία του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού τηρηθείη’’ (Α΄ Θεσ. 5,23). Δηλαδή, είθε αυτός ο Θεός, από τον οποίο πηγάζει η πραγματική ειρήνη, να σας αγιάσει ολόκληρους, και ολόκληρος ο νούς σας και η ψυχή και το σώμα σας, να διαφυλαχθούν άμεμπτα κατά την παρουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Επιτρέπεται, λοιπόν, να κάψουμε το σώμα μας, το οποίο καλούμαστε να διατηρήσουμε άμεμπτο, μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία;
Επιπλέον, η καύση αποτελεί βίαιη πράξη κατά του σώματος του νεκρού, αλλά και εναντίον της φύσεως, αφού το φυσικό είναι η αποσύνθεση. Μας βεβαβιώνει ο Θείος λόγος ‘’ γη ει και εις γην απελεύση’’ (Γεν. 3,19). Το σώμα του ανθρώπου διαλύεται φυσιολογικά μέσα στην ύλη από την οποία πλάσθηκε. Κάθε άλλη πρακτική αποτελεί ασέβεια και βεβήλωση.

3) Θεμελιώδης και βασική αλήθεια της πίστεώς μας είναι η ανάσταση των νεκρών, όπως διατυπώνεται στο ιερότατο Σύμβολο της Πίστεως: ‘’προσδοκώ ανάστασιν νεκρών’’. Κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας, το σώμα πρόκειται να αναστηθή μεταμορφωμένο και ανακαινισμένο, για να ενωθή με την αθάνατη ψυχή και να ζήση ο άνθρωπος αιωνίως. Ο Απόστολος Παύλος σε όσους αμφισβητούν την ανάσταση των νεκρών, προβάλλει το παράδειγμα του σπόρου: ‘’εκείνο που σπέρνεις δεν λαμβάνει ζωή, αν δεν αποθάνει και δε σαπίσει μέσα στη γη , ούτω και η ανάστασις των νεκρών σπείρεται εν φθορά, εγείρεται εν αφθαρσία’’ (Α΄Κορ. 15,42). Έτσι, κατ’ αναλογίαν θα γίνη και η ανάσταση των νεκρών. Σπέρνεται το σώμα στον τάφο, σε κατάσταση φθοράς και εγείρεται σε κατάσταση αφθαρσίας. Με την ταφή τοποθετούμε το σώμα στη γη σαν σπόρο με ελπίδα βλαστήσεως και καρποφορίας. Αντίθετα, η καύση του σώματος υποδηλώνει ότι το σώμα παραδίδεται στην πλήρη εξαφάνιση και αιώνια απώλεια.

4) Οι ιεροί Ευαγγελιστές κατέγραψαν με την επιστασία του Αγίου Πνεύματος, τα σχετικά με την Θεόσωμη ταφή του Κυρίου το Μεγάλο Σάββατο. Έκδηλη η ιερότητα της πράξεως αυτής που υπογραμμίζει το χρέος της αγάπης και της τιμής που διά της ταφής αποδίδουμε στους νεκρούς μας. Αυτή την αρχαιότατη παράδοση υιοθέτησε η Εκκλησία και πιστά τηρεί 2000 χρόνια τώρα. Αδιάψευστος μάρτυρας η ύπαρξη των κατακομβών. Αν εφαρμοζόταν η καύση των νεκρών, η Εκκλησία θα στερούταν του πλήθους των ιερών λειψάνων, τα οποία κατέχει ως ύψιστη ευλογία και πηγή αγιασμού των πιστών μελών της. 

5) Συνοψίζοντας, ισχυριζόμαστε ότι για τους ορθοδόξους χριστιανούς δεν υπάρχει δίλημμα στο θέμα ταφή ή καύση των νεκρών. Η καύση οδηγεί στην πυρά πατροπαράδοτες και αιώνιες αξίες. Η ταφή αποτελεί θέμα τιμής και σεβασμού, έκφραση πίστεως και ελπίδος, δείγμα αφοσιώσεως στην Παράδοση της Εκκλησίας μας. Απέναντι στη μηδενιστική απαισιοδοξία και καταστροφική μανία των υποστηρικτών της καύσεως των νεκρών, αντιπαραθέτουμε τη δέουσα τιμή προς το ανθρώπινο πρόσωπο ως ψυχοσωματική ενότητα και την ελπιδοφόρα πίστη μας στην αέναη μεταθανάτια συνέχιση της ζωής.