Γόρτυνος Ιερεμίας: Η θαυμαστή παντοδυναμία Του σώζει

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΙΕΡΕΜΙΑ

ΨΑΛΜΟΣ 17ος
1ο Κήρυγμα (στιχ. 2-20)

1. Συνεχίζουμε, αγαπητοί μου χριστιανοί, την ερμηνεία του ιερού Ψαλτηρίου. Βρισκόμαστε στον 17ο Ψαλμό. – Στον Ψαλμό αυτό μιλάει ο Δαβίδ και ευχαριστεί τον Θεό (στιχ. 2-4), γιατί με την θαυμαστή παντοδυναμία Του τον έσωσε από πολλούς κινδύνους (στιχ. 5-20). 

Αλλά και αυτός υπήρξε πιστός στον Θεό του (στιχ. 21-31) και για την πιστότητά του αυτή ο Θεός του χάρισε πολλές στρατιωτικές επιτυχίες και ευλογίες που προέκυψαν από τις επιτυχίες του αυτές (στιχ. 32-46). Τέλος, ο Δαβίδ στον επίλογο του ωραίου του αυτού Ψαλμού ανακεφαλαιώνει τα ευχαριστήριά του στον Θεό. Αυτός είναι ο Ψαλμός με λίγα λόγια. Όπως το καταλαβαίνετε όμως ο Ψαλμός αυτός είναι μεγάλος και γι᾽ αυτό δεν είναι δυνατόν να τον αναλύσουμε σε ένα κήρυγμα. Σήμερα θα αναπτύξουμε το πρώτο μόνο τμήμα του Ψαλμού.
 

2. Γιά τις μεγάλες ευεργεσίες που έλαβε στην ζωή του ο Δαβίδ από τον Θεό υπόσχεται ότι θα τον αγαπά. «Αγαπήσω σε, Κύριε», λέγει (στιχ. 2). Η αγάπη του Θεού σε μας, χριστιανοί μου, πρέπει να πληρώνεται με την δική μας αγάπη σ᾽ Αυτόν. Αλλά πρέπει να είναι μεγάλη η αγάπη μας αυτή προς τον Θεό. Γι᾽ αυτό και εδώ ο προφητάναξ Δαβίδ, λέγοντας ότι θα αγαπάει τον Θεό («αγαπήσω σε Κύριε»), χρησιμοποιεί στην εβραική γλώσσα, στην οποία γράφει τον Ψαλμό, ένα πολύ τρυφερό και δυνατό ρήμα, το «ερχομκά», το οποίο κατά λέξη σημαίνει κολλάω στα μητρικά στήθη και θερμαίνομαι σ’ αυτά! Τέτοια δυνατή αγάπη και προσκόλληση πρέπει να έχουμε στον Θεό. Σαν το νήπιο στην αγκαλιά της μάνας του!
Τον Θεό ο Δαβίδ, εκφράζοντας την αγάπη του και την ευγνωμοσύνη του σ᾽ Αυτόν, τον καλεί με επτά προσδιορισμούς, για να δηλωθεί το πλήρες και το τέλειο του Θεού· γιατί ο αριθμός 7 θεωρείται πλήρης στην Παλαιά Διαθήκη. Ονομάζει λοιπόν ο Δαβίδ τον Θεό «ισχύν» του, δηλαδή, δύναμή του. «Αγαπήσω σε, Κύριε η ισχύς μου», λέγει. Τον ονομάζει έπειτα «στερέωμά» του, «καταφυγή» του, «ρύστη» του, «υπερασπιστή» του και «κέρας σωτηρίας» και «αντιλήπτορά» του (στιχ. 2.3).  Όλοι αυτοί οι επτά προσδιορισμοί είναι όλοι παρμένοι από το στρατιωτικό στάδιο, γιατί ο Δαβίδ ήταν βασιλεύς και πολλές φορές είχε δεί την προστασία του Θεού να τον σώζει από τους κινδύνους στους πολέμους. Αλλά είναι ωραίο αυτό που λέγει στο τέλος του αίνου του ο Δαβίδ: «Αινών – λέγει – επικαλέσομαι τον Κύριον και εκ των εχθρών μου σωθήσομαι» (στιχ. 4). Δηλαδή: Ενώ δοξάζει τον Θεό («αινών») για τις περασμένες ευεργεσίες Του, όμως λέγει και «επικαλέσομαι τον Κύριον». Τον παρακαλεί για να έχει και στο μέλλον την βοήθειά Του. Γιατί ξέρει ότι και πάλι θα βρεθεί σε κινδύνους από τους εχθρούς του και πάλι, λοιπόν, θα έχει ανάγκη από την προστασία του Θεού. «Καί εκ των εχθρών μου σωθήσομαι» και τότε, λέγει. Δηλαδή, χριστιανοί μου, και όταν ευχαριστούμε με χαρά τον Θεό για κάποια βοήθεια που μας έδωσε, πρέπει η ευχαριστία μας αυτή να έχει και παράκληση, για να μας βοηθήσει πάλι σε ένα άλλο κίνδυνο που θα μας έλθει. Γιατί ζούμε εν μέσω κινδύνων. Η ιδέα αυτή του Ψαλμού μας εδώ είναι αυτό που λέγει ο λαός μας: «Δόξα Σοι ο Θεός και βόηθα Παναγιά»!

3. Στην συνέχεια ο ψαλμωδός μας γράφει για τους κινδύνους που βρέθηκε και από τους οποίους τον έσωσε ο Θεός. Οι κίνδυνοι αυτοί παριστάνονται σαν πόνος γυναίκας, που γεννάει, και σαν χείμαρροι που αφήνιασαν και απειλούν κατακλυσμό. «Χείμαρροι ανομίας», λέει (στιχ.5-6)! Μάλιστα το Εβραικό κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης λέει για τους κινδύνους του Δαβίδ ότι ήταν «χείμαρροι του Βελίαρ», σατανικοί κίνδυνοι, δηλαδή.
Στούς κινδύνους του αυτούς ο Δαβίδ, όταν του συνέβαιναν, «έκραζε» και «επεκαλείτο» τον Θεό (στιχ. 7α). Καί βεβαίως, χριστιανοί μου, η προσευχή είναι το πιο σωστικό μέσο στην θλίψη μας και τους πειρασμούς μας και σ’ όλες τις δυσκολίες μας. Καί ο Δαβίδ λέγει εδώ στον Ψαλμό μας ότι η κραυγή του, η προσευχή του, έφτασε στα ώτα του Κυρίου και σώθηκε (στιχ. 7β).

4. Με πολύ παραστατικότητα και μεγαλοπρέπεια παριστάνει ο ψαλμωδός μας τον ερχομό του Θεού στους κινδύνους του για να τον σώσει. Τα λέει μάλιστα με τέτοια παραστατικότητα που μας προκαλούν την απορία. Σας τα λέω όπως τα λέει εδώ ο ψαλμός μας: Ερχόμενος ο Κύριος για βοήθεια στον Δαβίδ – λέει ο ψαλμός μας – «σαλεύτηκε η γη και τρόμαξε. Καί αυτά τα θεμέλια των ορέων ταράχθηκαν και σαλεύθηκαν. Στην οργή Του ο Θεός έκανε καπνό να ανέβει ψηλά. Κατέβηκε από τα ουράνια… έβαλε το σκοτάδι να τον κρύβει. Από το φως της αστραπής μπροστά Του διαλύθηκαν τα σύννεφα. Έστειλε τα βέλη του και σκόρπισε τους εχθρούς Του. Φάνηκαν οι πυθμένες των θαλασσών και ξεσκεπάστηκαν τα θεμέλια της οικουμένης» (στιχ. 8-16)!
Οι εκφράσεις αυτές και άλλες ακόμη που παρέλειψα, είναι πραγματικά τολμηρές και δημιουργούν την απορία: Τι; Γιά την βοήθεια του Δαβίδ κατά των εχθρών του, μπορεί να έγιναν τέτοιες συνταρακτικές θεοφάνειες; Η αλήθεια, χριστιανοί μου, είναι, ότι όλες οι παραπάνω εκφράσεις που λέει ο Ψαλμός μας λέγονται για την σκηνή στο όρος Σινά, όταν ο Θεός έδινε τον Νόμο Του στον Μωϋσή. Οι εκφράσεις αυτές λέγονται για την θαυματουργική διάβαση των Ισραηλιτών από την Ερυθρά θάλασσα και τον πνιγμό των αρμάτων του Φαραώ σ’ αυτήν. Αλλά οι μεγαλοπρεπείς αυτές σκηνές και εκφράσεις που γράφηκαν για την σωτηρία του Ισραήλ έγιναν παροιμιώδεις στην Παλαιά Διαθήκη και λέγονται και από ευσεβείς ανθρώπους, που σε σοβαρούς κινδύνους έβλεπαν φανερά την επέμβαση του Θεού για την σωτηρία τους. Καί ο Δαβίδ εδώ λοιπόν, βασιλεύς αυτός, παριστάνει τον εαυτό του σαν το έθνος του Ισραήλ, και αναφέρει φραστικά και στον εαυτό του τις θαυματουργικές επεμβάσεις του Θεού, που έκανε για την σωτηρία του λαού Του. Είναι και ο Δαβίδ ένας εκ του λαού αυτού και μάλιστα βασιλεύς του. Ακόμη στον Ψαλμό μας εδώ παριστάνει ο Δαβίδ τον εαυτό του με τον Μωϋσή, που σώθηκε από τα νερά, όπως ξέρουμε από την ιστορία του. Έτσι και ο Δαβίδ αναφερόμενος στον εαυτό του λέγει για τον Θεό «έλαβέ με και προσελάβετό με εξ υδάτων πολλών» (στιχ.17). Καί ο Δαβίδ λοιπόν υδατόσωστος!

Οι μεγαλοπρεπείς λοιπόν θεοφάνειες που λέγοντα στον ψαλμό μας ως βοήθεια του Θεού προς τον Δαβίδ στην πραγματικότητα δεν συνέβησαν· λέγονται μόνο ποιητικά με νοήματα και εκφράσεις από τις γενόμενες πράγματι θεοφάνειες κατά την γένεση και σωτηρία του Ισραηλιτικού έθνους. Ωραία το λέγει αυτό ο Θεοδώρητος ο ακολουθών στα ερμηνευτικά τον ιερό Χρυσόστομο: «Ταύτα άπαντα (δηλαδή αυτές οι θεοφάνειες που λέγονται στους στιχ. 8-17 ότι έγιναν υπέρ του Δαβίδ) τέθεικεν (από τον ψαλμωδό), ουχ ως πάντως ούτω γεγενημένα, αλλ’ ως ούτω τη πίστει νενοημένα»!

Αλλά θα συνεχίσουμε τον Ψαλμό μας στα επόμενα κηρύγματά μας.

Με πολλές ευχές
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας