ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ: Στο ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ μιλούν ειδικοί και Ιεράρχες – Πνευματικά και θεολογικά τα ζητήματα που εγείρονται
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Εισαγωγή του Π.Α.: Ψηφιακή πρόοδος ή ολισθηρό μονοπάτι;
Η εισαγωγή του Προσωπικού Αριθμού (Π.Α.) ως μοναδικού ψηφιακού κωδικού ταυτοποίησης για κάθε πολίτη, αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Πολιτείας για πλήρη ψηφιοποίηση του κρατικού μηχανισμού. Το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υποστηρίζει πως πρόκειται για ένα σύγχρονο εργαλείο που θα μειώσει τη γραφειοκρατία και θα ενοποιήσει όλους τους αριθμούς ταυτοποίησης (ΑΔΤ, ΑΜΚΑ, ΑΦΜ).
Ωστόσο, παρά τις επίσημες διαβεβαιώσεις, πνευματικοί ταγοί της Ορθόδοξης Εκκλησίας εκφράζουν σοβαρούς ενδοιασμούς, όχι για την τεχνική εφαρμογή του Π.Α., αλλά για τις θεολογικές, ποιμαντικές και ανθρωπολογικές του συνέπειες.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος καθησυχάζει
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος τοποθετήθηκε επίσημα με ανακοίνωσή της στις 13 Ιουνίου 2025, μετά από σχετική εισήγηση της Νομικής Υπηρεσίας. Η ΔΙΣ υποστήριξε ότι:
- Ο Π.Α. δεν αντικαθιστά πλήρως τα προσωπικά στοιχεία ταυτοποίησης (όνομα, επώνυμο, κ.λπ.),
- Ο Π.Α. απλώς συνοψίζει τρεις ήδη υπάρχοντες αριθμούς (ΑΔΤ, ΑΜΚΑ, ΑΦΜ) και άρα δεν αποτελεί καινοφανές στοιχείο που θα αλλοιώσει την ελευθερία των πολιτών.
Στο ανακοινωθέν επισημαίνεται ότι δεν προκύπτει ούτε θεολογικός προβληματισμός, ούτε νομική ανησυχία για παραβίαση δικαιωμάτων.
Αντίλογος από τον Μητροπολίτη Κερκύρας: «Η Εκκλησία δεν είναι νομικό γραφείο»
Ο πρώτος που αντέδρασε δημόσια ήταν ο Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος, με επιστολή-παρέμβαση προς τη ΔΙΣ, ζητώντας σύγκληση της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
Μιλώντας στο vimaorthodoxias.gr, Ιεράρχες σχολίασαν πως η στάση του κ. Νεκταρίου δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά αποτύπωση μιας πιο οντολογικής, θεολογικής ανάγνωσης του ψηφιακού ελέγχου.
Στην επιστολή του, ο Σεβασμιώτατος τονίζει ότι:
«Η Εκκλησία δεν είναι νομικό γραφείο για να αξιολογεί τον Π.Α. μόνο σε νομικό επίπεδο. Οφείλει να προστατεύσει την πνευματική ακεραιότητα των πιστών της».
Κατά τον κ. Νεκτάριο, η εφαρμογή του Π.Α. εγκυμονεί τον κίνδυνο αποπροσωποποίησης, ψηφιακής επιτήρησης, και υπονόμευσης της ανθρώπινης ελευθερίας, στοιχείων που προσβάλλουν τον ορθόδοξο ανθρωποκεντρισμό.
ΙΣΚΕ: «Ο άνθρωπος δεν είναι αριθμός – είναι πρόσωπο»
Ανάλογη στάση κράτησε και ο Ιερός Σύνδεσμος Κληρικών Ελλάδος (ΙΣΚΕ). Σε ανακοίνωσή του, ο Σύνδεσμος δηλώνει:
«Η ταύτιση του ανθρώπου με έναν απρόσωπο αριθμό προσβάλλει την αξία του ως εικόνα Θεού. Η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη όταν οδηγεί σε ψηφιακή καταγραφή της ανθρώπινης ύπαρξης».
Ο ΙΣΚΕ καλεί την Πολιτεία να προχωρήσει σε νομικές εγγυήσεις προστασίας προσωπικών δεδομένων, προειδοποιώντας ότι η ορθόδοξη ανθρωπολογία δεν συμβαδίζει με καθολικό ηλεκτρονικό φακέλωμα.
Εκκλησία της Κρήτης: «Μελετούμε με προσοχή»
Το θέμα απασχόλησε και την Ιερά Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, η οποία τηρεί επιφυλακτική στάση, δηλώνοντας ότι αναμένει εισηγήσεις και δεσμεύεται να ενημερώσει τον πιστό λαό αφού εξετάσει κάθε παράμετρο.
Στο ανακοινωθέν της 2ης Ιουλίου, σημειώνεται ότι η Εκκλησία της Κρήτης αντιμετωπίζει το ζήτημα υπό το πρίσμα των προσωπικών ελευθεριών, υπογραμμίζοντας ότι ο έλεγχος σε τέτοιας κλίμακας δεδομένα απαιτεί σύνεση, θεολογική διάκριση και σεβασμό στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Οι ανησυχίες δεν είναι θεωρητικές – Τι λένε οι ειδικοί στο Βήμα Ορθοδοξίας
Σύμφωνα με πληροφορίες του Βήμα Ορθοδοξίας, ειδικοί στην ψηφιακή ασφάλεια και την προστασία προσωπικών δεδομένων υποστηρίζουν ότι:
- Αν και ο Π.Α. βασίζεται σε τεχνική ένωση υπαρχόντων στοιχείων, η συγκεντρωτικότητα που δημιουργεί, ενέχει κινδύνους παρακολούθησης.
- Το σύστημα ταυτοποίησης δεν είναι απλώς τεχνικό – είναι πολιτισμικό και πνευματικό εργαλείο, που εφόσον εφαρμοστεί άκριτα, ανοίγει την πόρτα σε “τεχνολογική καθολικότητα”.
Θεολογική ερμηνεία ή θεωρία συνωμοσίας;
Ο δημόσιος διάλογος που άνοιξε στην Εκκλησία της Ελλάδος, και μάλιστα σε επίπεδο Ιεραρχών, δείχνει ότι το θέμα δεν εξαντλείται σε τεχνοκρατικές αναλύσεις. Ο Π.Α. είναι τεστ θεολογικής εγρήγορσης, πνευματικής διάκρισης και ποιμαντικής υπευθυνότητας.
Η αγωνία που εκφράζουν οι Ιεράρχες δεν είναι εμμονική ή αντιδραστική. Είναι συνδεδεμένη με την Ορθόδοξη Αντίληψη του Ανθρώπου ως προσώπου – εικόνας Θεού. Και αυτό δεν αριθμοποιείται, δεν εκχωρείται, δεν αποσυνδέεται από τη θεολογία της Ελευθερίας.