ΠΟΥΤΙΝ: Μία συνάντηση με ιδιαίτερο συμβολισμό πραγματοποιήθηκε στην Αλάσκα, λίγες ώρες πριν από την πολυαναμενόμενη Σύνοδο.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο Σίτκα και Αλάσκας κ. Αλέξιο, ιεράρχη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αμερικής (OCA), σε μία στιγμή που η Ορθοδοξία εμφανίζεται όχι μόνο ως θρησκευτικός αλλά και ως πολιτισμικός παράγοντας στη διεθνή πολιτική.
Οι ευχές του Πατριάρχη Μόσχας
Πριν αναχωρήσει για την Αλάσκα, ο Πούτιν είχε συναντηθεί με τον Πατριάρχη Μόσχας κ. Κύριλλο. Μετέφερε στον Αρχιεπίσκοπο Αλέξιο τα θερμά του λόγια για την απαρχή της Ορθοδοξίας στην Αμερική και για τη διακονία του ιδίου στην τοπική Εκκλησία.
«Θα ήθελα να σας μεταφέρω τις εγκάρδιες ευχές του Πατριάρχη Κυρίλλου», δήλωσε ο Πούτιν, προσφέροντας στον Αρχιεπίσκοπο μία εικόνα του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας, προστάτη της Ορθοδοξίας στην αμερικανική ήπειρο, και μία εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Ο Αρχιεπίσκοπος, συγκινημένος, ανταπέδωσε προσφέροντας στον Ρώσο πρόεδρο μία εικόνα του ίδιου Αγίου, αγιογραφημένη στο Άγιον Όρος, που βρισκόταν επί τέσσερα χρόνια στο προσωπικό του εικονοστάσι. «Η Ρωσία μάς χάρισε ό,τι πολυτιμότερο έχουμε – την Ορθόδοξη πίστη», τόνισε χαρακτηριστικά.
Η Ορθοδοξία στην Αλάσκα
Η Ορθόδοξη παρουσία στην Αλάσκα έχει ρίζες που φτάνουν στον 18ο αιώνα, όταν Ρώσοι ιεραπόστολοι έφεραν την πίστη στους ιθαγενείς πληθυσμούς. Ο Άγιος Γερμανός της Αλάσκας, μοναχός που εγκαταστάθηκε στο νησί Σπρους, τιμάται έως σήμερα ως φωτιστής της Αμερικής.
Η Ρωσική Εκκλησία και η τοπική Ορθόδοξη κοινότητα διατήρησαν στενούς δεσμούς ακόμη και μετά την πώληση της Αλάσκας στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1867. Σήμερα, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής παραμένει ένας ζωντανός κρίκος ανάμεσα στις δύο ηπείρους.
Όπως αναφέρει το State Department σε ετήσιες εκθέσεις του για τη θρησκευτική ελευθερία, η Αλάσκα αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα περιοχής όπου η Ορθοδοξία ενσωματώθηκε οργανικά στην κοινωνία, διατηρώντας ωστόσο την πολιτισμική της ιδιαιτερότητα.
Το γεωπολιτικό μήνυμα
Η συνάντηση Πούτιν – Αλεξίου δεν μπορεί να ιδωθεί αποκομμένη από το πλαίσιο των διεθνών εξελίξεων. Στη στρατιωτική αεροπορική βάση Έλμεντορφ–Ρίτσαρντσον, ο Ρώσος ηγέτης είχε πολύωρες συνομιλίες με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Λίγο αργότερα, η επίσκεψή του σε κοιμητήριο Σοβιετικών πιλότων που έπεσαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ανέδειξε τη μνήμη του κοινού αγώνα Ρωσίας – ΗΠΑ κατά του ναζισμού.
Η επιλογή να συναντήσει έναν Ορθόδοξο ιεράρχη δεν είναι τυχαία. Η Μόσχα θέλει να δείξει ότι η ρωσική πολιτισμική κληρονομιά εξακολουθεί να έχει ισχυρή παρουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πίστη λειτουργεί ως «ήπια ισχύς», σε μια εποχή που η σκληρή ισχύς του πολέμου στην Ουκρανία κυριαρχεί στην επικαιρότητα.
Η θρησκεία ως «γέφυρα»
Η UNESCO έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει ότι η πολιτισμική κληρονομιά, θρησκευτική ή γλωσσική, λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα σε έθνη. Αυτό φαίνεται να επιχειρεί ο Πούτιν, χρησιμοποιώντας την Ορθοδοξία όχι ως μέσο διχασμού αλλά ως σημείο υπενθύμισης της ιστορικής συνάφειας Ρωσίας και Αμερικής.
Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: πρόκειται για μια αυθεντική προσπάθεια πνευματικής προσέγγισης ή για ένα ακόμη κομμάτι στο μεγάλο γεωπολιτικό παζλ;
Η συνάντηση Πούτιν με τον Αρχιεπίσκοπο Αλάσκας δεν ήταν απλώς μια εθιμοτυπική κίνηση. Ήταν μια στιγμή όπου η Ιστορία, η πίστη και η πολιτική συναντήθηκαν. Σε μια εποχή γεμάτη εντάσεις, η εικόνα δύο ηγετών – ενός πολιτικού και ενός εκκλησιαστικού – να ανταλλάσσουν εικόνες αγίων στέλνει μήνυμα που ξεπερνά τα σύνορα.
Ίσως, στο βάθος, να θυμίζει ότι ακόμη και μέσα στην ψυχρή λογική της γεωπολιτικής, υπάρχει χώρος για το άυλο· για εκείνο που ενώνει τους ανθρώπους πέρα από στρατηγικές και συμμαχίες.
