Το Μουσείο Βιομηχανικού Πολιτισμού είναι ένα ξεχωριστό μέρος. Εκεί το πολυβόλο Maxim συνυπάρχει με παιδικά παιχνίδια, και οι πρώτοι ηλεκτρονικοί υπολογιστές με τις συσκευασίες από γάλα. Εξωτερικά, θυμίζει περισσότερο αποθήκη. Εδώ φυλάσσονται αντικείμενα, που ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του σοβιετικού πολίτη.

Στην ερώτηση πόσα ακριβώς εκθέματα φιλοξενούνται εδώ, ακόμη και το ίδιο το προσωπικό του Μουσείου δυσκολεύεται να απαντήσει. Όλα τα πράγματα που βρέθηκαν εδώ, συγκεντρώνονταν επί χρόνια. Τα έχουν φέρει τόσο αυτοί που δημιούργησαν το Μουσείο, όσο και εκείνοι που το έχουν επισκεφτεί.

Επιστροφή στην ΕΣΣΔ από το νέο μουσείο της Μόσχας
«Τη συλλογή μας -λέει ο διευθυντής του Μουσείου, Λεβ Ζελεζνιακόφ- είναι δύσκολο να την αποκαλέσεις κλασσικό μουσείο με την ευρεία έννοια του όρου. Όταν σκεφτήκαμε τη δημιουργία του, η βασική ιδέα ήταν να έρχεται ο κόσμος οικογενειακώς και να διηγούνται ο ένας στον άλλο την ιστορία των αντικειμένων που συνάντησαν στη ζωή τους». Και τι δεν έχει εκεί: Το πολυβόλο Maxim, μαζί με παιδικά παιχνίδια. Τα πρώτα σοβιετικά πλυντήρια με τους πρώτους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και έναν παλαιότατο οδοντιατρικό τροχό. Δίπλα από τα τρανζίστορ και τα μαγνητόφωνα δεσπόζει ένα γραμμόφωνο, από το οποίο μπορεί ακόμη και σήμερα να ακούσει κανείς δίσκους βινυλίου, που κι’ αυτοί υπάρχουν σε αφθονία στο μουσείο.

Το τεράστιο ενδιαφέρον του κοινού συγκεντρώνει η πρώτη μαζικής παραγωγής σοβιετική ασπρόμαυρη τηλεόραση ΚΒΗ-49. Αυτό το αντικείμενο καθημερινής χρήσης που αποτελούσε το «όνειρο εκατομμυρίων», παραγόταν στην ΕΣΣΔ σε διάφορα μοντέλα από το 1949 ως το 1967. Η οθόνη της τηλεόρασης ήταν πολύ μικρή, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνταν εξωτερικοί προσθετικοί μεγεθυντικοί φακοί. Ο κ. Ζελεζνιακόφ λέει γι’ αυτές τις συσκευές: «Όπως βλέπετε, στην πίσω πλευρά του φακού υπάρχει μια οπή, στην οποία έχυναν νερό η γλυκερίνη. Το γεμάτο με το υγρό φίλτρο, μεγέθυνε την οθόνη περίπου στο διπλάσιο. Και τότε μπορούσε κανείς να παρακολουθήσει τηλεόραση χωρίς να κάθεται σχεδόν κολλητά απέναντί της». Το ακρωνύμιο της «τηλεόρασης του λαού» ΚΒΗ, η οποία χαλούσε πολύ συχνά, οι σοβιετικοί πολίτες το αποκρυπτογραφούσαν με ακρίβεια και χιούμορ ως «Αγόρασες, Άναψες, Δεν δουλεύει».

Μουσείο αναμνήσεων
Δίπλα από τα ταχυδρομικά έλκηθρα είναι παρατεταγμένα παλιά αυτοκίνητα, οι πρώτες σοβιετικές μοτοσυκλέτες, ραπτομηχανές, εξωλέμβιοι κινητήρες, ογκώδεις κινηματογραφικές μηχανές προβολής, οι οποίες δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από τότε που έτριζαν κατά τη λειτουργία τους και «μασούσαν» την ταινία.

Στη «γωνιά του μαθητή», μαζί με τη σχολική στολή, την τσάντα και τα άλλα σχολικά είδη, βρίσκεται ένα γνησιότατο ξύλινο θρανίο με κυκλική εσοχή για το δοχείο με τη μελάνη και επιμήκη εγκοπή για να τοποθετείται η πένα. Οι μαθητές ορισμένων σχολείων σε χωριά, παρακολουθούσαν το σχολικό πρόγραμμα καθισμένοι σε τέτοια θρανία μέχρι τη δεκαετία του ΄70 του προηγούμενου αιώνα. «Τον 19ο αιώνα -λέει ο Ζελεζνιακόφ- ζούσε στη Ρωσία ο οφθαλμίατρος, καθηγητής του Αυτοκρατορικού Πανεπιστημίου Μόσχας, Φιόντορ Έρσμαν. Ήταν αυτός που πρότεινε τη συγκεκριμένη κατασκευή του θρανίου αυτού. Βλέπετε ότι η θέση, το γραφείο κεκλιμένου τύπου και το υποπόδιο είναι ενωμένα μεταξύ τους. Αυτό επέτρεπε στον μαθητή να διατηρεί σωστή τη θέση του σώματος και την οπτική γωνία προς τον καθηγητή και τον πίνακα».

Στο Μουσείο βρέθηκε θέση ακόμη και για τις συσκευασίες της σοβιετικής εποχής. Άδεια πακέτα από γάλα, δοχεία του καφέ με περιεκτικότητα ραδικιού 20%, καθώς και χάρτινα κουτάκια από ινδικό τσάι υψηλότατης ποιότητας. Όλα όσα έχουν συγκεντρωθεί σε αυτό το μουσείο, λες και ήταν χθες που τα αγοράζαμε στα παντοπωλεία και στα μαγαζιά βιομηχανικών ειδών, που τα θέταμε σε λειτουργία, τα φορούσαμε, τα χαρίζαμε ο ένας στον άλλο. Με αυτά τα εκθέματα οι δημιουργοί του Μουσείου δεν αφήνουν να λησμονήσουν κάποιοι την παιδική ηλικία, ή την εποχή της νεότητάς τους.