Γράφει ο Αντώνης Κακαράς
Με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου στις 15-17 Νοέμβρη του 73 έχει κηρυχθεί γενική επιφυλακή στις Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΔ).
Ο υπαρχηγός του Ναυτικού υποναύαρχος Π. Κονιάλης εκδίδει οδηγίες προς όλους τους διευθυντές του αρχηγείου για τη λειτουργία, τα μέτρα ασφαλείας, τις βάρδιες, την έξοδο του προσωπικού κ.λ.π.
Οι οδηγίες ισχύουν και για όλες τις εξαρτημένες υπηρεσίες περιοχής Αθηνών, ενώ η λέξη ΄΄Πολυτεχνείο΄΄ ή η αιτιολογία της γενικής επιφυλακής δεν υπάρχουν στο κείμενο.
Η περιγραφή των γεγονότων, όπως τα έζησε ο γράφων ως απότακτος αξιωματικός τότε, παρέχει ορισμένα στοιχεία για την εμπλοκή των ΕΔ και ΣΑ.
«…. Οι φαντάροι καθοδηγούν τους εξερχόμενους, μερικοί μάλιστα παίρνουν απ’ το χέρι γυναίκες και τους συνιστούν να προσέχουν που πατάνε, για να μη χτυπήσουν από τις σκόρπιες λαμαρίνες και πέτρες…… Μια κοπέλα έχει αγκαλιάσει έναν αξιωματικό και σε κατάσταση υστερίας του φωνάζει να τη σώσει. .. στον τοίχο έξω απ’ την πύλη στην Πατησίων έχουν στηθεί οι ροπαλοφόροι .. και χτυπάνε με τα ξύλα όποιον προλάβουν.
Κάποιος στρατιώτης ορμάει σε έναν απ’ αυτούς και τον γκρεμίζει χτυπώντας τον με τον υποκόπανο του όπλου του στην κοιλιά, βρίζοντάς τον συγχρόνως: ΄΄Γιατί χτυπάς, ρε…΄΄….
Στην άλλη γωνία, μια ομάδα από νέους είναι γύρω από έναν στρατιώτη και μια κοπέλα του λέει πως έχει και αυτή αδελφό στα ΛΟΚ και τον παρακαλεί να τους βοηθήσει.
Ο στρατιώτης ξεκινάει τρέχοντας (στην Στουρνάρη) προς την πλατεία Εξαρχείων, καταπάνω σε μια πυκνή σειρά από αστυνομικούς που κλείνουν το δρόμο. Συγχρόνως πυροβολεί ασταμάτητα στον αέρα και πίσω του τρέχει η ομάδα των φυγάδων, που πέφτει πάνω στο φράγμα των αστυνομικών … δεκάξι χρόνια μετά {αφηγείται στη ΣΕΘΑ ο αστυνομικός διευθυντής Λάζαρης Σ.}….
Ο νέος έδειχνε να μην ξέρει πως είχε απαγορευτεί η κυκλοφορία, όταν ο συνοδηγός του περιπολικού του φώναξε έντονα να εξαφανιστεί. Μόλις έστριψε για να φύγει ένας αξιωματικός του στρατού, που κατέβηκε με στολή εκστρατείας από ένα τζιπ, τον πυροβόλησε…..». Ο δολοφονημένος νέος ήταν ο Μυρογιάννης και ο εκτελεστής του, σύμφωνα με ότι ελέχθη στη δίκη του στη μεταπολίτευση, είπε στον οδηγό του: ΄΄Με παραδέχεσαι ρε; Με τη μια τον πέτυχα στο κεφάλι΄΄!!…»
Στα μπαλκόνια στους δρόμους πίσω από το Πολυτεχνείο οι κάτοικοι πετάγανε γλάστρες και φώναζαν να μην χτυπάνε τα παιδιά. Στην γωνία Στουρνάρη και Πλατεία Εξαρχείων στητός ένας γέρος με τα πόδια ανοιχτά, τα χέρια στη μέση, κοιτάζει προς τα κάτω τη Στουρνάρη, γεμάτη αστυνομικούς να περιμένουν τη λεία τους να θέλει λέει με το καυτό του βλέμμα ν’ ανοίξει δρόμο, να διαφύγουν οι νέοι. Θυμάται το γέρο, θυμάται και το φαντάρο που ‘τρεχε μπροστά με τους φυγάδες να τον ακολουθούν τρέχοντας προς την πλατεία, τη σωτηρία, πυροβόλαγε στον αέρα να τους δώσει κουράγιο, του φώτιζε η φλόγα το πρόσωπο… όπως θυμάται καλά και τον άλλον με τον υποκόπανο, μα συχνότερα του ‘ρχεται στο νου εκείνη η γυναίκα με τη ζακέτα….
Οι συμπεριφορές των στρατιωτικών στα γεγονότα του Πολυτεχνείου καλύπτουν όλη τη γκάμα, από τον δολοφόνο που εκτελεί εν ψυχρώ το παιδί, μέχρι τον άλλο, επίσης αξιωματικό, που προσπαθεί να ηρεμήσει τη νέα που τον έχει αγκαλιάσει έντρομη και τον παρακαλεί να την γλυτώσει. Οι στρατεύσιμοι αντέδρασαν θετικά καθοδηγώντας και διασώζοντας κόσμο… μερικοί χτυπώντας και γκρεμίζοντας τους ροπαλοφόρους ασφαλίτες… Και κάποιες σκόρπιες σκηνές όπου στρατιώτες οδηγούν απ’ το χέρι έγκλειστους να βγουν από τον περίβολο… ενώ κάποιοι άλλοι διαφορετικά έδρασαν στο τέρμα της Αχαρνών…
Το παράρτημα της ΕΣΑ Φιλαδέλφειας ήταν δυο δρόμους πιο κάτω απ’ το σπίτι του στο τέρμα Αχαρνών, ακούγανε οι γείτονες τις φωνές όσων βασανίζονταν κείνα τα χρόνια εκεί… σήμερα είναι σχολείο. Ακούω τις κραυγές πότε-πότε, λέει ο καφετζής της γειτονιάς, παλιός αριστερός, η ζωή του ιστορία της γενιάς του. Την άλλη μέρα το πρωί έπεσαν πάνω στον πιτσιρικά… μόλις είχε αγοράσει γάλα και γιαούρτι από μένα, είπε αργότερα… Έτρεξε το παιδί να μπει στην δικιά σας πολυκατοικία απέναντι, που ‘ταν το σπίτι του, μα τον γκρέμισαν τσακίζοντας τα καλάμια του με την κάνη του όπλου, γέμισε το πεζοδρόμιο γιαούρτι…
Με την ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη σε μια βδομάδα, μοιράστηκαν αναμνηστικά έντυπα σε μορφή διπλώματος. Τα οποία το 572 Τάγμα Πεζικού απένειμε «…διά τας υπηρεσίας ας προσέφερεν εις την Μονάδα, ενεργώς συμμετασχών την 25ην Νοεμβρίου 1973 ότε αι Ένοπλοι Δυνάμεις της χώρας, πισταί εις τας αρχάς της Εθνοσωτηρίου Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967 ανέλαβον την διακυβέρνησιν της χώρας υπήκουσαι εις το υπέρτατον καθήκον της Σωτηρίας της Πατρίδος Ο Διοικητής Πέτρος Κούτρας ΑΝΧΗΣ (ΠΖ)». Ίσως να ήταν πρωτοβουλία του Κούτρα αυτή. Το συγκεκριμένο απονέμεται «..εις τον Στρατιώτην Τσάκαν Ευθύμιον…» ο οποίος προφανώς πήρε μέρος σε κάποια από τις συλλήψεις εκείνης της ημέρας. Η απονομή τέτοιων χαρτιών απέβλεπε στους ίδιους στόχους, όπως όλα τα διπλώματα. Αναμνηστικό, επιβράβευση, διάκριση, πρόκληση άμιλλας ώστε και άλλοι να επιδιώξουν κάτι παρόμοιο εάν δοθεί ευκαιρία. Δέσιμο του αποδέκτη με τον επιδίδοντα, νομιμοποίηση και προβολή της συγκεκριμένης πράξης. Δεν βρέθηκαν άλλα τέτοια…..
(από σ.79 Β΄ τόμο της σειράς του Α.Κακαρά, Οι Έλληνες Στρατιωτικοί, Παπαζήση, Αθήνα 2006)
