ΟΣΙΑ ΠΕΛΑΓΙΑ ΤΗΝΙΑ: Στις 23 Ιουλίου, η Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Οσίας Πελαγίας της Τηνίας, της ταπεινής μοναχής που αξιώθηκε να δει τη Θεοτόκο, να της μιλήσει και να της δείξει πού βρισκόταν κρυμμένη η Θαυματουργή Εικόνα της Μεγαλόχαρης, της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, που κρατά στα χέρια της τον καμβά της πίστης του γένους μας.
Του Γιώργου Θεοχάρη – Μήνυμα-Αφιέρωμα του Βήμα Ορθοδοξίας | 23 Ιουλίου
Η μορφή της Οσίας Πελαγίας είναι βαθιά χαραγμένη στην πνευματική συνείδηση του ορθοδόξου λαού, όχι μόνο των Τηνίων αλλά όλων των Ελλήνων, καθώς η αγιότητά της συνδέθηκε με ένα από τα πιο καθοριστικά θαύματα της σύγχρονης Ορθοδοξίας: την εύρεση της εικόνας της Υπεραγίας Θεοτόκου στην Τήνο, το 1823.
Η ταπεινή μοναχή που είδε τη Θεοτόκο
Η Οσία Πελαγία γεννήθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα στην Τήνο και εκάρη μοναχή στη γυναικεία Ιερά Μονή Κεχροβουνίου. Η ζωή της ήταν αφιερωμένη στην άσκηση, την υπακοή, τη σιωπή και την απόλυτη αφοσίωση στον Θεό. Τη χρονιά που η Ελλάδα βρισκόταν σε φλόγες εξαιτίας της Επανάστασης, η Παναγία επέλεξε την πιο ταπεινή και κρυφή μοναχή για να φανερώσει τη βούλησή της.
Όπως καταγράφεται με ακρίβεια στο συναξάριο της ημέρας και στα αρχεία της Μονής Κεχροβουνίου, η Παναγία εμφανίστηκε στην Οσία Πελαγία τρεις συνεχόμενες φορές το καλοκαίρι του 1822. Την τρίτη φορά, η Θεοτόκος της μίλησε ξεκάθαρα και της έδωσε εντολή να μεταφέρει στους προεστούς και στον κλήρο του νησιού ότι στο χωράφι του Αντωνίου Δοξαρά στην περιοχή της Τήνου, ήταν θαμμένη η εικόνα του Ευαγγελισμού.
Η Μεγαλόχαρη και η αποκάλυψη της εικόνας
Η Οσία Πελαγία υπάκουσε. Και μετά από πολλές αμφισβητήσεις και δυσκολίες, οι εργασίες άρχισαν. Τον Ιανουάριο του 1823, οι εργάτες που έσκαβαν στο σημείο που υπέδειξε, βρήκαν την εικόνα της Θεοτόκου, καμένη μερικώς από την εποχή της Εικονομαχίας, θαμμένη στο χώμα επί αιώνες. Η εύρεση αυτή συγκλόνισε τον ελληνικό κόσμο, καθώς συνέπεσε με τις πρώτες φλόγες της εθνικής ανεξαρτησίας.
Η εικόνα της Παναγίας της Τήνου, γνωστή πλέον ως Μεγαλόχαρη, έγινε το πανελλήνιο κέντρο προσκυνήματος και η ίδια η Τήνος απέκτησε έναν πνευματικό και εθνικό ρόλο που διατηρεί έως σήμερα. Και πίσω από αυτό το θαύμα, παραμένει ζωντανή η πνευματική καθαρότητα της Οσίας Πελαγίας.
Σύγχρονοι Άγιοι και πνευματικοί για την Οσία Πελαγία
Ο Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, αναφερόταν με θαυμασμό στην Οσία Πελαγία. «Η Παναγία διάλεξε την πιο άσημη και ταπεινή, όχι καμία ηγουμένη ή σπουδαία… όπως κάνει πάντα. Και αυτό είναι απόδειξη για εμάς, για το ποιοι έχουν πρόσβαση στην καρδιά Της», είχε πει σε προσκυνητές που ρωτούσαν για την Τήνο.
Ο Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης είχε δηλώσει:
«Η Πελαγία ήταν κεκαθαρμένη. Είχε γίνει όργανο της Παναγίας, όπως και οι Προφήτες. Είδε το φως της Αληθείας. Μας καθοδήγησε η ταπείνωσή της».
Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε επίσης τονίσει ότι η Οσία Πελαγία «είναι η Μύστης της Θεοφανείας στη σύγχρονη Ελλάδα». Το ίδιο είχε γράψει και στο βιβλίο του για τις “Μορφές Πίστης”, χαρακτηρίζοντας την οσία «συνέχεια του ευαγγελικού “γένοιτό μοι κατά το ρήμα Σου”».
Τα Θαύματά της ως απόδειξη της Παρουσίας της Θεομήτορος
Αμέτρητοι είναι οι πιστοί που μαρτυρούν θαυμαστικές επεμβάσεις της Οσίας Πελαγίας, τόσο κατά τη διάρκεια της ζωής της, όσο και μετά την κοίμησή της. Από ίαση καρκινοπαθών, έως εξομολόγηση ψυχών και προειδοποιήσεις, η Οσία φαίνεται να ενεργεί ως αγγελιοφόρος της Παναγίας. Το πιο γνωστό περιστατικό είναι η θαυμαστή ίαση της 9χρονης Μαρίας Π., η οποία θεράπευσε από σοβαρή νευρολογική πάθηση μετά από παράκληση στη χάρη της Οσίας και αγρυπνία στο κελί της στη Μονή Κεχροβουνίου.
Αξιοσημείωτο είναι πως όσες εικόνες της Ευαγγελιστρίας της Τήνου φιλοτεχνούνται ή αντιγράφονται, αναφέρουν στην πλάτη ή στη βάση τους την “Αποκάλυψη στην Οσία Πελαγία”, αποδίδοντας έτσι θεολογικά την αρχή της Μεγαλόχαρης στην αγιότητα της μοναχής.
Η σύνδεση της Οσίας Πελαγίας με την Παναγία
Η σχέση της Οσίας με την Υπεραγία Θεοτόκο δεν ήταν μόνο το οραματικό γεγονός της εύρεσης της εικόνας. Ήταν πνευματικός δεσμός, συνεχής, εσωτερικός. Από το 1823 μέχρι την κοίμησή της το 1834, η Οσία Πελαγία ζούσε με επίγνωση ότι είχε επιλεχθεί για μια ιερή αποστολή, αλλά ποτέ δεν επιζήτησε δόξα ή προβολή.
Η ίδια αποσύρθηκε ακόμη περισσότερο στο κελί της, με άκρα ταπείνωση, λέγοντας:
«Δεν ήμουν εγώ που μίλησα με την Παναγία. Εκείνη μου μίλησε. Και αυτό αρκεί για να σιωπώ».
Αυτός ο λόγος της έχει μείνει χαραγμένος στα προσκυνητάρια της Μονής και έχει διαβιβαστεί από γενιά σε γενιά.
Η Μονή Κεχροβουνίου και η διατήρηση της μνήμης
Η Ιερά Μονή Κεχροβουνίου, όπου εκάρη και κοιμήθηκε η Οσία, αποτελεί έναν από τους πιο ιερούς τόπους της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα. Το κελί της διατηρείται σχεδόν ανέπαφο, με χιλιάδες προσκυνητές να φθάνουν κάθε χρόνο από κάθε γωνιά της Ελλάδας για να γονατίσουν εκεί όπου έγινε το όραμα. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο την έχει αναγνωρίσει επίσημα ως Αγία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ενώ κάθε χρόνο τελείται πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Μονής στις 23 Ιουλίου, με πλήθος επισκόπων, μοναζουσών και πιστών.
Τα θαύματα της «Ψηλής Πελαγίας» – Η Χάρη που συνεχίζει να ενεργεί
Η Οσία Πελαγία της Τήνου, γνωστή με σεβασμό από τον λαό ως «Ψηλή Πελαγία» λόγω της ασκητικής και αρχοντικής σωματικής της παρουσίας, δεν θαυματούργησε μόνο μέσω της Αποκαλύψεως της Παναγίας, αλλά και με την προσωπική της μεσιτεία σε πάμπολλες περιπτώσεις.
Ακόμα και εν ζωή, υπάρχουν μαρτυρίες ότι θεράπευε γυναίκες με δύσκολους τοκετούς, μικρά παιδιά με επιληψία και ηλικιωμένους με ανίατες παθήσεις. Η ίδια δεν άγγιζε ποτέ χρήματα ούτε δεχόταν ανταπόδοση. Όπως έλεγε:
«Αν είναι από την Παναγία, θα γίνει. Αν όχι, να ζητήσεις μετάνοια».
Μετά την κοίμησή της, στο κελί της στο Κεχροβούνι, προσκυνητές τοποθετούν σημειώματα με αιτήματα, φωτογραφίες ασθενών και δάκρυα ευγνωμοσύνης. Πολλοί αναφέρουν ότι η μορφή της εμφανίζεται σε όνειρα και παρακλήσεις ανθρώπων που δεν την γνώριζαν καν. Σε αρκετές περιπτώσεις, η Οσία εμφανίστηκε λίγο πριν από εγχείρηση, λέγοντας με ηρεμία: «Θα γίνεις καλά, κάνε τον σταυρό σου και πες “Χαίρε Κεχαριτωμένη”».
Το 1998, γνωστή περίπτωση ήταν εκείνη της 19χρονης Σοφίας Σ., η οποία νοσηλευόταν με επιθετικό λέμφωμα. Το βράδυ πριν ξεκινήσει χημειοθεραπεία, είδε μια ψηλή μαυροφορεμένη μοναχή να της λέει:
«Να πας στην Τήνο, εκεί όπου βρήκαν τη Μητέρα μας».
Μετά την επίσκεψη, εξετάσεις έδειξαν ύφεση του όγκου. Η Σοφία ζει, παντρεύτηκε και ονόμασε την κόρη της… Πελαγία.
Θαύματα πίστης και ευγνωμοσύνης – Η Οσία Πελαγία ως μεσίτρια της Θεοτόκου
Αξιοσημείωτο θεωρείται το θαύμα που συνέβη το 2009 στην Κρήτη. Μια νεαρή μητέρα, η Ελένη Μ., έστελνε γράμμα με την παράκλησή της στη Μονή Κεχροβουνίου, ζητώντας από την Οσία να βοηθήσει το παιδί της, που έπασχε από σπάνιο σύνδρομο με νευρολογικές επιπλοκές. Την ημέρα που εψάλη Παράκληση στην Οσία Πελαγία, το παιδί παρουσίασε ξαφνική κινητικότητα στα άκρα. Όταν έφτασαν οι εξετάσεις από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου, οι γιατροί έκαναν λόγο για «ανεξήγητη βελτίωση». Η οικογένεια έκτοτε ανεβαίνει κάθε Ιούλιο στην Τήνο με τάμα στην Οσία.
Άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι ενός ναυτικού από την Πάτρα, του κ. Σωτήρη Κ., ο οποίος είχε χαθεί στη θάλασσα της Καραϊβικής λόγω βλάβης στο σκάφος. Τρεις ημέρες αργότερα, διασώθηκε από πλοίο. Στο ημερολόγιο του καραβιού είχε καταγράψει:
«Τη δεύτερη νύχτα, είδα μια μοναχή ψηλή να περπατά πάνω στο νερό. Δεν μίλησε, μόνο με κοίταξε και εξαφανίστηκε. Γύρισα στην Ελλάδα και έμαθα για την Οσία Πελαγία».
Κάθε χρόνο, δεκάδες τέτοιες μαρτυρίες φτάνουν στο αρχείο της Μονής. Οι περισσότερες δεν διαφημίζονται. Η Οσία Πελαγία δεν χρειάζεται φωνές, γιατί μιλάει μέσα στην καρδιά του ανθρώπου που ελπίζει και ζητά με ταπείνωση.
Η “Ψηλή Πελαγία” δεν θαυματούργησε για να τιμηθεί. Θαυματούργησε για να δοξαστεί η Παναγία. Και το κάνει μέχρι σήμερα.
Σημάδι για την Ελλάδα και την Ορθοδοξία
Η Οσία Πελαγία δεν είναι μόνο το πρόσωπο πίσω από την εικόνα της Μεγαλόχαρης. Είναι το ταπεινό πρόσωπο της αγίας γυναίκας που κράτησε αναμμένη τη φλόγα του Ευαγγελίου εν μέσω ταραχών, πολέμων και σκλαβιάς. Το όνομά της είναι πλέον συνυφασμένο με την πίστη των Ελλήνων και τη θαυματουργική παρουσία της Παναγίας στην ιστορία μας.
Πηγές και φορείς:
- Ιερά Μητρόπολη Σύρου
- Ιερά Μονή Κεχροβουνίου Τήνου
- Παναγία Ευαγγελίστρια Τήνου – Ιερό Ίδρυμα
- Οικουμενικό Πατριαρχείο
- Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος
Αιωνία η μνήμη της Οσίας Πελαγίας της Τηνίας – φάρος ταπεινότητας και ελπίδας για την Ελλάδα και την Ορθοδοξία.
