ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ: Η Νέα Υόρκη υπήρξε και πάλι το σκηνικό για μια συνάντηση με ιδιαίτερη βαρύτητα. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια περίοδο που το ουκρανικό ζήτημα συνεχίζει να καθορίζει όχι μόνο τις γεωπολιτικές ισορροπίες, αλλά και την ενότητα της Ορθοδοξίας.
Επιμέλεια – Γιάννης Παπανικολάου
Θερμές ευχαριστίες από τον Ζελένσκι
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ουκρανικής προεδρίας, η συνάντηση διεξήχθη σε εγκάρδιο κλίμα. Ο κ. Ζελένσκι ευχαρίστησε δημόσια τον Οικουμενικό Πατριάρχη για τη διαρκή στήριξή του προς τον ουκρανικό λαό, τους στρατιώτες και τις οικογένειες των απαχθέντων παιδιών. Παράλληλα, απηύθυνε πρόσκληση στον Πατριάρχη να επισκεφθεί την Ουκρανία, θεωρώντας ότι μια τέτοια επίσκεψη θα είχε ισχυρή πνευματική και ηθική αξία σε μια περίοδο πολέμου που διαρκεί ήδη τρία χρόνια.
Ο Πατριάρχης από την πλευρά του προσέφερε στον Ουκρανό ηγέτη ένα βιβλίο για την Ουκρανία, συγγραφής του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου, και τον προσκάλεσε να επισκεφθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη.
Η εκκλησιαστική διάσταση και το αυτοκέφαλο
Στο τραπέζι τέθηκαν και εκκλησιαστικά ζητήματα. Ο Ουκρανός πρόεδρος ζήτησε τη συνέχιση της συνεργασίας με το Φανάρι και υπογράμμισε την «καταστροφική επιρροή της ρωσικής εκκλησίας» στην Ουκρανία. Ο ίδιος επέμεινε ότι δεν υπάρχει θρησκευτική καταπίεση στη χώρα του, αλλά ότι «δεν μπορεί να υπάρχουν δεσμοί με το κράτος-επιτιθέμενο».
Εδώ ακριβώς εμφανίζονται και οι πιο σύνθετες πτυχές. Η χορήγηση αυτοκεφάλου στην Ουκρανία από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 2019 προκάλεσε τριγμούς στην πανορθόδοξη ενότητα. Μητροπόλεις και πατριαρχεία της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και εκκλησίες παραδοσιακά συνδεδεμένες με τη Μόσχα, εξακολουθούν να βλέπουν αυτή την απόφαση με δυσπιστία. Όπως αναφέρουν εκκλησιαστικοί αναλυτές, το Φανάρι εμφανίζεται να συνεχίζει την ίδια στρατηγική, παρότι οι αντιδράσεις δεν έχουν καμφθεί.
Με διπλωματική γλώσσα, κύκλοι της Ορθοδοξίας σχολιάζουν ότι «ο Πατριάρχης επιμένει στη στήριξη του ουκρανικού λαού, αλλά η επιλογή του να δώσει αυτοκέφαλο συνεχίζει να προκαλεί διχασμό». Μια εκτίμηση που δείχνει πως, πέρα από τις δημόσιες ευχαριστίες, η συζήτηση γύρω από το ουκρανικό αυτοκέφαλο παραμένει ανοιχτή και φορτισμένη.
Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ
Η συνάντηση εντάχθηκε στο πυκνό πρόγραμμα του Πατριάρχη στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Θυμίζουμε ότι λίγες ημέρες νωρίτερα είχε γίνει δεκτός στον Λευκό Οίκο από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, με τον οποίο επίσης συζητήθηκε το ουκρανικό ζήτημα. Ο Πατριάρχης είχε χαρακτηρίσει τη Μόσχα «εχθρό της Ουκρανίας», μια δήλωση που προκάλεσε νέα σχόλια περί πολιτικοποίησης του ρόλου του.
Από την ουκρανική πλευρά, το μήνυμα ήταν σαφές: η χώρα χρειάζεται όχι μόνο στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη, αλλά και εκκλησιαστική αναγνώριση που να ενισχύει την εθνική της συνοχή.
Διεθνείς προεκτάσεις
Η συνάντηση Βαρθολομαίου – Ζελένσκι σχολιάστηκε ευρέως και από διεθνή μέσα ενημέρωσης. Το Reuters στάθηκε στη συμβολική διάσταση της παρουσίας του Πατριάρχη δίπλα στον Ουκρανό ηγέτη. Το Politico σημείωσε ότι το Φανάρι εξακολουθεί να αποτελεί «σταθερό σύμμαχο» της ουκρανικής κυβέρνησης, παρά τις αντιδράσεις στον ορθόδοξο κόσμο. Το State Department χαιρέτισε εκ νέου τις πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την προώθηση της θρησκευτικής ελευθερίας, χωρίς να κρύβει το αμερικανικό ενδιαφέρον για τη διατήρηση των δεσμών με την Ουκρανία αλλά και με τη Ρωσία.
Διπλωματικές εκφράσεις, αλλά ουσιαστικά ερωτήματα
Παρότι η συνάντηση χαρακτηρίστηκε «θερμή», δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο ότι οι επιλογές του Πατριάρχη Βαρθολομαίου συνεχίζουν να δημιουργούν αντιδράσεις εντός της Ορθοδοξίας. Η απόφασή του να σταθεί με τόση σαφήνεια στο πλευρό της Ουκρανίας εκτιμάται από πολλούς ως βήμα με ιστορικό βάρος, αλλά και με ρίσκο για την ενότητα.
Διπλωματικοί παρατηρητές σχολιάζουν ότι η εικόνα του Πατριάρχη στο πλευρό του Ζελένσκι ήταν μήνυμα προς πολλές κατευθύνσεις: αφενός στήριξη στον ουκρανικό λαό, αφετέρου εμμονή σε μια επιλογή που έχει ήδη προκαλέσει σχίσμα στον ορθόδοξο κόσμο. Και ίσως αυτό είναι το πιο δύσκολο ερώτημα που μένει μετά τη Νέα Υόρκη: πώς μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα που δημιουργήθηκε από το ουκρανικό αυτοκέφαλο, τη στιγμή που η γεωπολιτική ένταση συνεχίζεται;
ΦΩΤΟ : ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ
-250x180.jpg)
