ΑΓΡΟΤΙΚΑ ΝΕΑ: Η αγωνία στον αγροτικό κόσμο κορυφώνεται, καθώς οι πληρωμές για τα παλιά Βιολογικά και τις άμεσες ενισχύσεις παραμένουν στον «αέρα».
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Ενώ οι δεσμεύσεις της πολιτικής ηγεσίας διαψεύδονται η μία μετά την άλλη, οι εκκρεμότητες που ξεπερνούν τα 600 εκατ. ευρώ δείχνουν ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο τεχνικό, αλλά βαθύτατα οικονομικό.
ΑΓΡΟΤΙΚΑ: Βιολογικά στο περίμενε και αγρότες χωρίς εισόδημα
Από την τρέχουσα εβδομάδα οι αρμόδιοι μιλούν για πληρωμές «μέσα στον μήνα», ωστόσο οι αγρότες που περιμένουν από πέρυσι τις εκκαθαρίσεις των παλιών Βιολογικών βλέπουν να επαναλαμβάνεται το ίδιο μοτίβο. Ο νέος πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ Ιωάννης Καββαδάς επισκέφθηκε δύο φορές τον οργανισμό, αλλά ακόμα δεν έχει λάβει πλήρη εικόνα της κατάστασης.
Σύμφωνα με πηγές, τα χρέη προς τους παραγωγούς από τις βιολογικές καλλιέργειες αγγίζουν τα 60 εκατ. ευρώ, ενώ οι εκκρεμότητες από τις σπάνιες φυλές και την απονιτροποίηση ξεπερνούν τα 40 εκατ. ευρώ. Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Γιάννης Ανδριανός χαρακτήρισε τις καθυστερήσεις «παράπλευρη απώλεια» των διασταυρωτικών ελέγχων, προσθέτοντας πως οι πρώτες καταβολές θα ξεκινήσουν πριν το τέλος Σεπτεμβρίου.
Το βάρος του κοινοτικού κανονισμού
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, βρίσκεται στον ίδιο τον κανονισμό της Ε.Ε. που ορίζει αυστηρά χρονοδιαγράμματα. Σύμφωνα με τον Κανονισμό 2022/127 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για κάθε μήνα καθυστέρησης στην πίστωση των ενισχύσεων επιβάλλονται ποινές από 10% έως και 100% του ποσού.
Η καταληκτική ημερομηνία της 30ης Ιουνίου 2025 πέρασε χωρίς να πληρωθούν οι εκκρεμότητες. Έτσι, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με «καμπάνα» άνω των 100 εκατ. ευρώ, ποσό που θα πρέπει να καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Πέρυσι χάθηκαν οριστικά πάνω από 80 εκατ. ευρώ, καθώς δεν υπήρξε πολιτική βούληση να μπουν τα χρήματα από εθνικούς πόρους.
Οι δηλώσεις Τσιάρα και η «μπάλα στην κερκίδα»
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας επιχειρεί να μεταφέρει την ευθύνη στους ελέγχους που διενεργούνται, μιλώντας για πληρωμές μόνο των παλιών Βιολογικών μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, οι συνολικές υποχρεώσεις είναι πολλαπλάσιες:
• 120 εκατ. ευρώ σε άμεσες ενισχύσεις
• 300 εκατ. ευρώ σε προγράμματα
• 130 εκατ. ευρώ σε νέα Βιολογικά φυτικής κατεύθυνσης
• 100 εκατ. ευρώ σε νέα Βιολογικά ζωικής παραγωγής και μελισσοκομίας
Η αδυναμία κάλυψης των εκκρεμοτήτων αποκαλύπτει ότι λείπει ρευστότητα από το ταμείο, την ώρα που οι αγρότες βρίσκονται σε οικονομική ασφυξία.
Επιπτώσεις στις Περιφέρειες και τις εντάξεις
Μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου οι Περιφερειακές Διευθύνσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ πρέπει να ολοκληρώσουν τον έλεγχο αιτημάτων επιλεξιμότητας και ένταξης σε περιφέρεια. Όσοι παραγωγοί διαφωνούν μπορούν να υποβάλουν ένσταση, αλλά οι διαδικασίες καθυστερούν την εξόφληση που κανονικά θα γινόταν μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου.
Η γραφειοκρατία σε συνδυασμό με την έλλειψη προσωπικού στον ΟΠΕΚΕΠΕ έχει δημιουργήσει ένα κουβάρι που δύσκολα ξεμπλέκεται. Οι παραγωγοί διαμαρτύρονται ότι χάνουν την αξιοπιστία τους στις τράπεζες, αδυνατούν να αγοράσουν εφόδια και βλέπουν το αγροτικό τους μέλλον να υπονομεύεται.
Ποινές και χαμένες ενισχύσεις
Η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει ακόμη περισσότερα κονδύλια, καθώς εκτός από τα Βιολογικά εκκρεμούν και:
• 178 εκατ. ευρώ από το Μέτρο 23
• 63 εκατ. ευρώ για αγορά ζωοτροφών λόγω ευλογιάς
• 36 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις από τον Daniel στη Θεσσαλία
• Όλο το πλέγμα αποζημιώσεων του ΕΛΓΑ, ο οποίος έχει εξαντλήσει τα αποθεματικά του.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι οι ποινές δεν είναι τυπική διαδικασία, αλλά εργαλείο πίεσης ώστε τα κράτη–μέλη να μην παρακρατούν αδικαιολόγητα κοινοτικούς πόρους. Εάν συνεχιστούν οι καθυστερήσεις, το 25% της ποινής για το δίμηνο Ιουλίου–Αυγούστου μπορεί να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τους επόμενους μήνες.
Η οργή των αγροτών και η ανάγκη πολιτικής λύσης
Οι αγροτικές οργανώσεις κάνουν λόγο για «εμπαιγμό» και ζητούν από την κυβέρνηση να αναλάβει την ευθύνη. «Δεν μπορεί κάθε φορά να φταίνε οι διασταυρωτικοί έλεγχοι. Οι άνθρωποι στις Περιφέρειες κάνουν ό,τι μπορούν, αλλά το πρόβλημα είναι ότι τα λεφτά δεν υπάρχουν», δηλώνουν χαρακτηριστικά.
Στο επίκεντρο βρίσκεται το ερώτημα: ποιος θα ζητήσει από τον κρατικό προϋπολογισμό τα 100 εκατ. ευρώ για την ποινή; Μέχρι στιγμής, κανείς δεν τολμά να αναλάβει αυτό το βάρος. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το πολιτικό κόστος θα είναι μεγάλο, ειδικά σε μια περίοδο που οι αγρότες μετρούν τις ζημιές από καιρικές καταστροφές και την ακριβή ενέργεια.
Τι μέλλει γενέσθαι
Η εικόνα δείχνει ότι η κατάσταση δύσκολα θα ξεμπλοκάρει σύντομα. Τα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης επιβεβαιώνουν τις εκκρεμότητες, ενώ οι διαβεβαιώσεις για πληρωμές «μέχρι τέλους του μήνα» έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία. Αν δεν δοθεί άμεσα λύση, το φθινόπωρο θα βρει τους παραγωγούς με χρέη, χωρίς ρευστότητα και με τα Βιολογικά για άλλη μια φορά στο περίμενε.
Η κυβέρνηση καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην κοινωνική πίεση από τον αγροτικό κόσμο. Το βέβαιο είναι ότι οι καθυστερήσεις δεν είναι πλέον μια τυπική δυσλειτουργία, αλλά μια κρίση με οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις.
Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν το Υπουργείο θα καταφέρει να βρει τρόπο να καλύψει τις ποινές και να πληρώσει τους αγρότες ή αν θα ζήσουμε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το ίδιο σενάριο με χαμένα κονδύλια και απογοητευμένους παραγωγούς.