ΓΟΝΕΙΣ: Πολλοί γονείς κινούμενοι από παθολογική αγάπη για τα παιδιά τους η με κίνητρο την προβολή τη δική τους και των παιδιών τους η την ικανοποίηση του εγωισμού τους «μέ ελαφράν την συνείδηση» αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες των παιδιών τους.
Τού κ. Γεωργίου Θ. Μηλίτση, διδασκάλου – Ειδικού Παιδαγωγού
Τις περισσότερες φορές αυτό γίνεται, χωρίς να ρωτήσουν τα παιδιά τους, αν συγκατατίθενται στην πρωτοβουλία τους αυτή.
Πολλές φορές φωτογραφίες παιδιών αναρτούν στο διαδίκτυο σχολεία η και σύλλογοι. Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι οι φωτογραφίες αυτές θα παραμείνουν μόνιμα στο διαδίκτυο και θα είναι στη διάθεση του καθενός.
Οι ειδικοί λένε ότι: «Περίπου 350 εκατομμύρια φωτογραφίες παιδιών ανεβαίνουν μόνο στο Facebook κάθε μέρα. ῞Ολες αυτές οι φωτογραφίες στα social media είναι πλέον κάτι το συνηθισμένο. Την ίδια ώρα όμως, οι κίνδυνοι και τα όσα εκτυλίσσονται στο ψηφιακό παρασκήνιο είναι πολλά, με τους γονείς να τα αγνοούν».
῾Ο Τεντ Λέοναρντ, διευθύνων σύμβουλος της πλατφόρμας Photobucket, λέει ότι οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας, μέσω της αναγνώρισης προσώπων, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που συλλέγονται από αυτές τις φωτογραφίες για να χειραγωγήσουν τα παιδιά. «῾Υπάρχει ένας τεράστιος όγκος πληροφοριών για εμάς και για το ποιος είναι στις φωτογραφίες μας», δήλωσε ο ίδιος και συμπλήρωσε πως «η αναγνώριση προσώπου επιτρέπει στους άλλους να αναγνωρίζουν τα παιδιά μας».
̉Ακόμη οι ειδικοί τονίζουν: «῾Η συνήθεια να δημοσιεύετε φωτογραφίες των παιδιών σας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εγκυμονεί αρκετούς σημαντικούς κινδύνους που πρέπει να τους λάβετε υπόψη σας πρίν προχωρίσετε στην δημοσιοποίησή τους».
Οι κυριότεροι κίνδυνοι προέρχονται: «̉Από τη δημιουργία ενός μόνιμου ψηφιακού αποτυπώματος, την κακή χρήση εικόνων από τρίτους, τις νομικές επιπτώσεις, έως τις ψυχολογικές συνέπειες, ακόμα οι φωτογραφίες μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη μελλοντική ζωή των παιδιών.
῎Ας τα λάβουμε υπόψη μας
Οι κυριότεροι κίνδυνοι από την ανάρτηση φωτογραφιών των παιδιών μας στο διαδίκτυο είναι:
1. Προστασία της ταυτότητάς τους.
῾Η ανάρτηση φωτογραφιών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ταυτότητα του παιδιού. Λεπτομέρειες, όπως η τοποθεσία του σχολείου η οι χώροι αναψυχής που πηγαίνουμε διευκολύνουν τον εντοπισμό του από κακόβουλους τρίτους.
2. Συνέπειες για το μελλοντικό απόρρητο
Οι φωτογραφίες ενδέχεται να παραμείνουν μόνιμα στο διαδίκτυο, επηρεάζοντας μελλοντικές επαγγελματικές η προσωπικές αποφάσεις. ῾Η ιδιωτικότητα είναι ένα δικαίωμα που πρέπει να προστατεύουμε από την παιδική ηλικία.
3. ῾Η φωτογραφία του παιδιού σας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κακόβουλους
σκοπούς
Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται στο διαδίκτυο μπορούν να υποκλαπούν από κακόβουλα άτομα. Μερικοί γονείς δημοσιεύουν γυμνές φωτογραφίες των παιδιών τους (γιά παράδειγμα, ενώ παίζουν στο μπάνιο): κακόβουλοι χρήστες του διαδικτύου υποκλέπτουν αυτές τις φωτογραφίες για να δημιουργήσουν ψεύτικα προφίλ, να τις μοιραστούν με άλλους αγνώστους η να τις διανείμουν σε ιστοσελίδες παιδικής πορνογραφίας.
Αυτά τα κακόβουλα άτομα μπορούν να ανακτήσουν τις εικόνες χωρίς να χρειάζεται να βρίσκονται στις επαφές σας, είτε επειδή το προφίλ σας είναι δημόσιο, είτε επειδή κάποια από τις επαφές σας τις έχετε κοινοποιήσει δημόσια η σε άλλους “φίλους”.
4. ̉Εμπόδιο στην κοινωνική ανάπτυξη
῾Η έκθεση των παιδιών σ̉ ένα μεγάλο κοινό χωρίς τη συγκατάθεσή τους μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική και ψυχολογική τους ανάπτυξη. ῾Η αντίληψη ότι τα παρακολουθούν συνεχώς επηρεάζει τη συναισθηματική τους ευεξία.
5. Το δικαίωμα του παιδιού να αποφασίζει.
Είναι απαραίτητο να διδάξουμε στα παιδιά την αξία της ιδιωτικότητάς τους και να τα επιτρέψουμε να αποφασίσουν πως θα χρησιμοποιηθεί η εικόνα τους. Αυτό καλλιεργεί ένα αίσθημα αυτονομίας και αυτοσεβασμού.
6. Νομικές επιπτώσεις.
Σε διάφορες προηγμένες χώρες οι νόμοι δεν επιτρέπουν την δημοσιοποίηση φωτογραφιών ανηλίκων στο διαδίκτυο. Οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν τους κανονισμούς και να συμμορφώνονται μ̉ αυτούς για να αποφύγουν μελλοντικά νομικά προβλήματα.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω διαπιστώνουμε ότι: «Πολλοί γονείς δεν συνειδητοποιούν ότι δημοσιεύοντας φωτογραφίες των παιδιών τους στο διαδίκτυο, αποκαλύπτουν έναν απίστευτο όγκο προσωπικών πληροφοριών. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το security.org, περίπου το 75% των γονέων έχουν κοινοποιήσει μία φωτογραφία του παιδιού τους στο διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά. Περισσότερο από το 80% των γονέων αναφέρουν τα πραγματικά ονόματα των παιδιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι κυβερνοεγκληματίες μπορούν να αναλύσουν δημοσιευμένες φωτογραφίες και λεζάντες για να μάθουν το όνομα, την ημερομηνία γέννησης και την διεύθυνση κατοικίας του παιδιού. Συνδυάζοντας αυτές τις πληροφορίες με άλλα δεδομένα που αποκτήθηκαν, για παράδειγμα, μέσω ηλεκτρονικού “ψαρέματος” (phishing) η από βάσεις δεδομένων που διαρρέουν στο darknet, οι εισβολείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα προσωπικά δεδομένα του παιδιού για εγκληματικούς σκοπούς».
Οι απόψεις των εφήβων για την ανάρτηση φωτογραφιών τους στο διαδίκτυο
῎Ερευνες που έγιναν μεταξύ των εφήβων με το ερώτημα, αν θέλουν να αναρτούν οι γονείς τους η άλλα πρόσωπα φωτογραφίες τους στο διαδίκτυο έδειξε ότι: «Οι έφηβοι έχουν ανάμεικτες απόψεις για το θέμα αυτό. Πολλοί αισθάνονται ότι παραβιάζεται από τους γονείς τους η ιδιωτική τους ζωή με το να δημοσιεύουν φωτογραφίες χωρίς να ζητήσουν τη συγκατάθεσή τους.
Αυτή η έλλειψη ελέγχου της ανάρτησης φωτογραφιών τους μπορεί να μην είναι
σωστή, ειδικά σ̉ αυτή την ηλικιακή περίοδο, στάδιο σωματικής και ψυχολογικής ανάπτυξης, όπου προσπαθούν να εδραιώσουν την ταυτότητά τους.
̉Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι έφηβοι εκτιμούν τις οικογενειακές αναρτήσεις, αρκεί να μην αποκαλύπτουν προσωπικές τους πτυχές. Αυτή η διελκυστίνδα μεταξύ της ιδιωτικότητας και της οικογενειακής σύνδεσης είναι ένα εξελισσόμενο θέμα στη συζήτηση σχετικά με την κοινοποίηση φωτογραφιών στο διαδίκτυο».
̉Επιπτώσεις από την ανάρτηση φωτογραφιών των παιδιών μας
Οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει η δημοσιοποίηση φωτογραφιών των παιδιών μας δεν απασχόλησε μόνον τις αστυνομικές αρχές αλλά και τους ψυχολόγους, τους κοινωνιολόγους και τους παιδαγωγούς.
῎Ας δούμε τις επιπτώσεις.
1. Ψυχολογικές επιπτώσεις στους ανηλίκους
῾Ο ψυχολογικός αντίκτυπος της ανάρτησης φωτογραφιών των ανηλίκων στο διαδίκτυο (sharenting) μπορεί να είναι γι̉ αυτά βαθύς και πολύπλευρος. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν σε ένα περιβάλλον όπου η ζωή τους είναι δημόσια, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που επηρεάζουν την αυτοεκτίμησή τους και την αίσθηση της ταυτότητάς τους.
2. Κοινωνική πίεση και αυτοεκτίμηση.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συχνά δημιουργούν μία διαστρεβλωμένη πραγματικότητα που μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά βλέπουν την αυτοεκτίμησή τους.
Στη συνέχεια αναφέρουμε ορισμένες πτυχές που σχετίζονται μ̉ αυτές τις επιπτώσεις:
α). Αίσθημα ανεπάρκειας.
Τα παιδιά συνήθως συγκρίνουν τον εαυτό τους με τους συνομηλίκους τους. ̉Εάν οι φωτογραφίες τους που αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο δεν προσελκύσουν την προσοχή που περίμεναν, μπορεί να αναπτύξουν αισθήματα μειονεξίας, πιστεύοντας ότι δεν είναι αρκετά καλοί η αρκετά ελκυστικοί. Αυτή η αντίληψη μπορεί να επηρεάσει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεικόνα τους.
β). ̉Ανάπτυξη ταυτότητας.
῾Η διαδικασία σχηματισμού ταυτότητας κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία μπορεί να διαταραχθεί από τη συνεχή έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται πιεσμένα να υιοθετήσουν ορισμένες εικόνες η τρόπους ζωής που δεν αντικατοπτρίζουν τον πραγματικό τους εαυτό.
γ). ῾Ορισμός της εικόνας του εαυτού τους.
῞Οταν οι φωτογραφίες δημοσιεύονται χωρίς τη συγκατάθεση των ανηλίκων παιδιών, μπορεί να αισθάνονται ότι η εικόνα του εαυτού τους καθορίζεται από άλλους. Αυτό μπορεί να περιορίσει την ικανότητά τους να εξερευνήσουν την ταυτότητά τους με υγιείς και αυθεντικούς τρόπους.
3). Προβλήματα ταυτότητας στην εφηβεία.
Πολλοί έφηβοι όταν διαπιστώνουν ότι οι γονείς τους κοινοποίησαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες τους μπορεί να βιώσουν σύγχυση σχετικά με την ταυτότητά τους. ῾Η δημόσια αντίληψη που δημιουργείται από τους γονείς τους μπορεί να μην ταιριάζει με την πραγματική τους ταυτότητα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εσωτερικές συγκρούσεις και δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις τους.
4). Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις από την ανάρτηση φωτογραφιών ανηλίκων στο διαδίκτυο δεν είναι πάντα άμεσα εμφανείς. Πολλές φορές μπορούν να εκδηλωθούν αργότερα στη ζωή ενός παιδιού, επηρεάζοντας τις σχέσεις του με τους άλλους αλλά και το αίσθημα του ανήκειν.
5). Σχέσεις με τους γονείς.
῎Αλλη επίπτωση της ανάρτησης φωτογραφιών είναι: μπορεί να δημιουργήσει δυσπιστία στη σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών. Τα παιδιά μπορεί να αισθάνονται ότι οι γονείς τους δεν σέβονται τις επιθυμίες η την αυτονομία τους, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εντάσεις και παρεξηγήσεις στο μέλλον.
6) Μελλοντικές κοινωνικές και επαγγελματικές επιπτώσεις.
Μία ακατάλληλη ψηφιακή ανάρτηση μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική και επαγγελματική ζωή ενός παιδιού, όταν μεγαλώσει. ῾Ο βαθμός αυτοεκτίμησης και τα πρότυπα σύγκρισης που αποκτήθηκαν στην παιδική ηλικία μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά του να αλληλεπιδρά με τους άλλους. ̉Επιπλέον, οι επιπτώσεις της πρώιμης έκθεσης μπορούν να συνεχιστούν και στην ενήλικη ζωή του.
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι: «αυτό που οι γονείς θεωρούν χαριτωμένο και αστείο, τα ίδια τα παιδιά μπορεί να το θεωρήσουν εξαιρετικά δυσάρεστο και ταπεινωτικό» και ότι «άν μία φωτογραφία αναρτηθεί στο διαδίκτυο, μπορεί εύκολα να γίνει αιτία εκφοβισμού η προσβλητικών σχολίων».
7. ̉Απώλεια του απορρήτου.
῞Οταν κοινοποιούμε φωτογραφίες στο διαδίκτυο, έχουν πρόσβαση σ̉ αυτές οι χρήστες του διαδικτύου σε όλο τον κόσμο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητη προσοχή και παραβίαση της ιδιωτικής ζωής του παιδιού σας.
Γι̉ αυτό η ανάρτηση φωτογραφιών των παιδιών σας στο διαδίκτυο πρέπει να γίνεται μετά από πολλή σκέψη. ῾Η υιοθέτηση ορθών πρακτικών όχι μόνο προστατεύει την ιδιωτική ζωή των παιδιών σας, αλλά τα βοηθεί να αποκτήσουν συναισθηματική και καλή ψυχοσωματική υγεία.
Γιατί θέλετε την δημοσιοποίηση των φωτογραφιών;
Οι γονείς πρίν αναρτήσουν τις φωτογραφίες των παιδιών τους στο διαδίκτυο πρέπει να εξετάσουν τα κίνητρα που τους ωθούν να το κάνουν. Τα κίνητρα που κάνουν να δημοσιοποιήσει κάποιος φωτογραφίες των παιδιών του μπορεί να επηρεάσουν την απόφασή μας να το κάνουμε η όχι.
Πρίν αναρτήσουν την φωτογραφία του παιδιού τους, πρέπει οι γονείς να αναρωτηθούν:
1. Γιατί θέλω να την αναρτήσω;
῾Η συνηθισμένη απάντηση είναι: «θέλω να δείξω στους φίλους μου και στην οικογένειά μου πως μεγαλώνει το μωρό μας η απλώς θέλω να μοιραστώ μερικές από τις ευχάριστες στιγμές της ζωής μας».
Σε κάθε περίπτωση, είναι σημαντικό να κατανοήσετε τον σκοπό της ανάρτησης.
2. ῎Αν κάποιος άλλος δημοσίευε κάτι παρόμοιο, πως θα αντιδρούσατε;
Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές απόψεις για τα μέσα
κοινωνικής δικτύωσης, επομένως είναι σημαντικό να μπείτε στη θέση κάποιου άλλου και να αποφασίσετε, αν αυτό που δημοσιεύετε είναι κατάλληλο. ῎Αν το παιδί σας είναι αρκετά μεγάλο για να καταλάβει και να δώσει τη συγκατάθεσή του, ζητήστε του πρίν την άδειά του.
3. ῾Υπάρχει κάτι στην ανάρτηση που θα μπορούσε να στεναχωρήσει το παιδί στο μέλλον;
Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι πληροφορίες που ανεβάζουμε στο διαδίκτυο είναι εκεί για πάντα. Σκεφτείτε, αν η ανάρτησή σας θα μπορούσε να προκαλέσει αμηχανία η δυσάρτεστα συναισθήματα στο παιδί σας, όταν μεγαλώσει.
4. Περιέχει η ανάρτηση ενδεχομένως απαράδεκτες πληροφορίες;
Σκεφτείτε ξανά αν η ανάρτησή σας θα προκαλέσει προβλήματα στο παιδί σας αργότερα στη ζωή του. Ίσως περιέχει κοινωνιολογικές η πολιτικές πληροφορίες που θα εμποδίσουν το παιδί σας να αναλάβει θέση σε έναν οργανισμό, όταν μεγαλώσει.
5. Θα χαρεί το παιδί σας να δεί αυτήν την ανάρτηση ως μέρος του ψηφιακού του αποτυπώματος;
Σκεφτείτε, ποιές πληροφορίες μεταφέρει η ανάρτηση για το παιδί σας κι αν θα θέλει να τις γνωρίζει, όταν θα ενηλικιωθεί. Θα αποτελέσει αυτή η ανάρτηση μία ευχάριστη ανάμνηση η θα το στεναχωρήσει;
6. Τι πρέπει να αποφεύγετε.
Οι γονείς, αν πάρουν απόφαση να δημοσιοποιήσουν φωτογραφίες των παιδιών τους, θα πρέπει να αποφεύγουν τις φωτογραφίες που περιλαμβάνουν ευαίσθητες πληροφορίες, π.χ. τον τόπος κατοικίας, τη διεύθυνση του σπιτιού η το σχολείο στο οποίο φοιτά, διότι οι πληροφορίες αυτές μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του παιδιού σας.
7. Κοινή απόφαση όλων.
῾Η ανάρτηση φωτογραφιών στο διαδίκτυο της οικογενείας η των παιδιών πρέπει πάντοτε να γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο γονέων αλλά και των παιδιών τους. ῎Αν ένας από τους δύο γονείς η τα παιδιά τους πιστεύουν ότι η ιδιωτική τους ζωή παραβιάζεται, δεν πρέπει να προχωρίσουν στην ανάρτηση φωτογραφιών.
Οι γονείς δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούν ότι έχουν την ευθύνη για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών τους.
Συνοψίζοντας
Γονείς, σείς που θέλετε να αναρτήσετε στο διαδίκτυο φωτογραφίες η άλλες πληροφορίες για τα παιδιά σας η την οικογένειά σας «Σκεφτείτε το δύο φορές πρίν κάνετε την ανάρτησή σας στο διαδίκτυο. ῾Η κοινοποίηση είναι ένα φυσικό φαινόμενο σε έναν κόσμο όπου τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται για την αυθόρμητη καταγραφή πτυχών της ζωής και την ανταλλαγή εμπειριών με άλλους. ῎Εχει τα οφέλη της, αλλά οι γονείς θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά πρίν κοινοποιήσουν φωτογραφίες των παιδιών τους στο διαδίκτυο. Δεν πρέπει να ξεχνούν ότι υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι από την κοινοποίηση φωτογραφιών, όπως η κλοπή ταυτότητας και η πιθανή χρησιμοποίησή τους από κακόβουλα άτομα.
̉Ακόμα, αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για το παιδί ως ενήλικα, όπως η
επίδραση στις ευκαιρίες επαγγελματικής του αποκατάστασης. ̉Επομένως, οι γονείς θα πρέπει να σκεφτούν σοβαρά πρίν δημοσιεύσουν πληροφορίες για τα παιδιά τους».
