ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ: Σοβαρή κρίση στις σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας της Κρήτης έχει προκαλέσει η αιφνιδιαστική τροπολογία στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η οποία, σύμφωνα με την Επαρχιακή Σύνοδο, επιχειρεί να αλλάξει μονομερώς την εκκλησιαστική τάξη που διέπει την εκλογή Μητροπολιτών στη Μεγαλόνησο.
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Οι αντιδράσεις είναι έντονες, τόσο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης όσο και από την ίδια την Εκκλησία της Κρήτης, η οποία κάνει λόγο για «πραξικοπηματικού τύπου» παρέμβαση.
Όπως αποκαλύπτει στο vimaorthodoxias.gr πρωτοκλασάτος ιεράρχης της Εκκλησίας της Κρήτης, «η προτεινόμενη διάταξη αλλοιώνει επικίνδυνα το υφιστάμενο καθεστώς, υποβαθμίζοντας το ρόλο της Επαρχιακής Συνόδου και καταστρατηγώντας την ημιαυτονομία μας. Η Πολιτεία, χωρίς διαβούλευση, επιχείρησε να ορίσει ποιος μπορεί και ποιος δεν μπορεί να είναι υποψήφιος για τον θρόνο της Κυδωνίας και Αποκορώνου».
Τι προβλέπει η τροπολογία
Η τροπολογία, ενσωματωμένη στο νομοσχέδιο για τα στρατιωτικά νοσοκομεία, εισάγει ερμηνευτική διάταξη στο άρθρο 22 του ν. 4149/1961 περί Εκκλησίας Κρήτης. Συγκεκριμένα, επιχειρείται ο περιορισμός των υποψηφίων Μητροπολιτών μόνο σε κληρικούς που εδρεύουν εκτός Ελλάδος και φέρουν τον τίτλο του Μητροπολίτη του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αποκλείοντας έτσι κληρικούς άλλων Μητροπόλεων της Κρήτης.
Η Εκκλησία της Κρήτης μέσω της Επαρχιακής Συνόδου απέρριψε την τροπολογία ως «παράνομη», υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για μία εσφαλμένη και αυθαίρετη ερμηνεία, η οποία δεν εδράζεται στην εκκλησιαστική πρακτική και νομολογία. Στο επίσημο ανακοινωθέν της Συνόδου αναφέρεται ότι στο παρελθόν έχουν υπάρξει μετακινήσεις Μητροπολιτών από μία Μητρόπολη της Κρήτης σε άλλη, με την έγκριση της Πολιτείας, μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων.
Η πολιτική αντιπαράθεση
Η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη, υπερασπίστηκε την τροπολογία, λέγοντας ότι αποτελεί «ερμηνευτική διάταξη» που ζητήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και δεν συνιστά παρέμβαση. Όμως, η δήλωσή της αμφισβητήθηκε από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου να χαρακτηρίζει την ενέργεια «ωμή παρέμβαση στον Καταστατικό Χάρτη της Εκκλησίας της Κρήτης» και να ζητά την άμεση απόσυρση της ρύθμισης.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος, επισήμανε από το βήμα της Βουλής ότι «η Κυβέρνηση διαμορφώνει συνθήκες κατάλυσης της αυτοδιοίκησης της Εκκλησίας μέσω ερμηνευτικών τροπολογιών» και πρότεινε διαβούλευση με τη Σύνοδο πριν από οποιαδήποτε νομοθέτηση.
Ο ρόλος του Πατριαρχείου και η σύγκρουση προθέσεων
Η Κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η ρύθμιση συντάχθηκε σε συνεννόηση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με σκοπό τη διασφάλιση της κανονικότητας. Όμως, η Εκκλησία της Κρήτης απορρίπτει αυτό το επιχείρημα, θεωρώντας ότι πρόκειται για μονομερή πρωτοβουλία που επιβλήθηκε χωρίς τη γνώμη της.
Ιεράρχης που μίλησε στο vimaorthodoxias.gr ανέφερε: «Το Πατριαρχείο διατηρεί πνευματική δικαιοδοσία, αλλά η Επαρχιακή Σύνοδος έχει τον διοικητικό έλεγχο εντός του θεσμοθετημένου πλαισίου. Η τροπολογία αυτή καταργεί την εσωτερική μας νομιμότητα και ανοίγει τον δρόμο για κρατική παρεμβατικότητα σε κάθε μέλλον εκλογής».
Αντίδραση πιστών και κάλεσμα σε επαγρύπνηση
Η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος καλεί τον ευσεβή λαό της Κρήτης σε προσευχή και εγρήγορση, υπογραμμίζοντας ότι «η αλλοίωση του Καταστατικού Χάρτη δεν είναι θεσμικό παίγνιο, αλλά πλήγμα στην Εκκλησία της Μεγαλονήσου και την παραδοσιακή της αυτονομία». Το κλίμα είναι τεταμένο, καθώς οι φωνές περί παρέμβασης πυκνώνουν, με τη συζήτηση να μεταφέρεται πλέον και στο εσωτερικό της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η υπόθεση αναμένεται να προκαλέσει περαιτέρω εξελίξεις τις επόμενες ημέρες, καθώς η ψήφιση της τροπολογίας φέρνει ενώπιον σοβαρών διλημμάτων τόσο την Πολιτεία όσο και το Φανάρι.
