Αστυνομία: Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται συχνά αντιμέτωπη με περιστατικά που αναδεικνύουν την έκταση της σήψης και της διαφθοράς σε θεσμούς που θεωρητικά θα έπρεπε να υπηρετούν τη δικαιοσύνη και την ασφάλεια.
Του Γιάννη Παπανικολάου
Τα πρόσφατα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας και κατάχρησης εξουσίας από αστυνομικούς αποκαλύπτουν ένα βαθύτατο πρόβλημα που απειλεί την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ΕΛ.ΑΣ.
Σύλληψη αστυνομικού της Βουλής για ενδοοικογενειακή βία
Στις 21 Δεκεμβρίου, ένα νέο περιστατικό ήρθε στο φως της δημοσιότητας, όταν αστυνομικοί στην Αγία Παρασκευή συνέλαβαν έναν αστυνομικό της Βουλής μετά από καταγγελία της πρώην συζύγου του για ενδοοικογενειακή βία. Σύμφωνα με πληροφορίες, η γυναίκα, ηλικίας 35 ετών, κατέθεσε μήνυση στο αστυνομικό τμήμα Νέας Ιωνίας, καταγγέλλοντας ότι ο πρώην σύζυγός της την απειλεί από το 2019, με την κατάσταση να φτάνει σε νέο αποκορύφωμα όταν την απείλησε τηλεφωνικά το Σάββατο.
Το περιστατικό αυτό δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός, αλλά ένα ακόμη δείγμα ενός προβλήματος που διαιωνίζεται. Παρά την προσωρινή διαθεσιμότητα του αστυνομικού και τη χρήση της εφαρμογής «Panic Button» στο κινητό της καταγγέλλουσας, τα ερωτήματα σχετικά με την προστασία των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών παραμένουν.
Ρατσιστικές συμπεριφορές από αστυνομικό στη Λάρισα
Την ίδια στιγμή, ένα ακόμη περιστατικό προκαλεί αντιδράσεις, καθώς πληροφορίες αναφέρουν ότι αστυνομικός στη Λάρισα εμπλέκεται σε ρατσιστικές επιθέσεις, τόσο στο διαδίκτυο όσο και σε πραγματικές συνθήκες. Αν και οι καταγγελίες αυτές δεν έχουν ακόμη πλήρως διερευνηθεί, αποκαλύπτουν μια ανησυχητική πλευρά της αστυνομικής δράσης, όπου οι προσωπικές προκαταλήψεις και οι ακραίες αντιλήψεις φαίνεται να επηρεάζουν την εκτέλεση των καθηκόντων.
Το θεσμικό πλαίσιο και η αποτυχία ελέγχου
Τα περιστατικά αυτά θέτουν σε αμφισβήτηση την αποτελεσματικότητα του θεσμικού πλαισίου που ρυθμίζει τη λειτουργία της αστυνομίας. Παρά τις διαβεβαιώσεις για εσωτερικό έλεγχο και μηχανισμούς εποπτείας, φαίνεται ότι υπάρχει έλλειψη λογοδοσίας και μια βαθιά ριζωμένη κουλτούρα ατιμωρησίας.
Οι περιπτώσεις αστυνομικών που εμπλέκονται σε βίαιες, ρατσιστικές ή καταχρηστικές συμπεριφορές δεν αντιμετωπίζονται πάντα με τη δέουσα αυστηρότητα. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι ποινές είναι συμβολικές, με αποτέλεσμα οι δράστες να επιστρέφουν στα καθήκοντά τους χωρίς ουσιαστική αλλαγή στη συμπεριφορά τους.
Η εμπιστοσύνη των πολιτών κλονίζεται
Η σήψη και η διαφθορά στην αστυνομία δεν επηρεάζουν μόνο τα θύματα των περιστατικών αυτών αλλά και την κοινωνία στο σύνολό της. Η αστυνομία είναι θεσμός που στηρίζεται στην εμπιστοσύνη των πολιτών. Όταν αυτή η εμπιστοσύνη διαβρώνεται, η αποτελεσματικότητα της αστυνομίας μειώνεται, ενώ ενισχύονται η ανασφάλεια και η κοινωνική πόλωση.
Σύμφωνα με έρευνες, το ποσοστό των πολιτών που θεωρούν την αστυνομία διεφθαρμένη αυξάνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. Αυτή η εικόνα όχι μόνο δυσχεραίνει τη συνεργασία μεταξύ αστυνομίας και πολιτών, αλλά οδηγεί και σε γενικότερη αποξένωση από το κράτος δικαίου.
Προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος
Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η σήψη και η διαφθορά στην αστυνομία, απαιτούνται ριζικές αλλαγές τόσο στο θεσμικό πλαίσιο όσο και στην εκπαίδευση και εποπτεία των αστυνομικών:
1. Ανεξάρτητος μηχανισμός ελέγχου: Η δημιουργία ενός ανεξάρτητου οργάνου που θα διερευνά καταγγελίες κατά αστυνομικών είναι απαραίτητη. Το όργανο αυτό πρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα από την ΕΛ.ΑΣ. και να έχει τη δυνατότητα επιβολής κυρώσεων.
2. Εκπαίδευση σε ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Η ενίσχυση της εκπαίδευσης των αστυνομικών σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ψυχολογικής διαχείρισης είναι κρίσιμη για την αποφυγή καταχρήσεων εξουσίας.
3. Διαφάνεια στις διαδικασίες: Οι διαδικασίες πρόσληψης, αξιολόγησης και προαγωγής πρέπει να είναι διαφανείς, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα νεποτισμού και ευνοιοκρατίας.
4. Μηδενική ανοχή: Η ατιμωρησία πρέπει να εξαλειφθεί. Αστυνομικοί που εμπλέκονται σε παραβατικές πράξεις πρέπει να τιμωρούνται άμεσα και παραδειγματικά, χωρίς εξαιρέσεις.
Ένα θεσμικό στοίχημα για το μέλλον
Η αντιμετώπιση της διαφθοράς και της σήψης στην αστυνομία δεν είναι απλώς ζήτημα δικαιοσύνης, αλλά και προϋπόθεση για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της δημοκρατίας. Η ελληνική πολιτεία καλείται να αποδείξει ότι δεν θα ανεχθεί συμπεριφορές που πλήττουν τα θεμέλια του κράτους δικαίου. Μόνο με αποφασιστικά μέτρα μπορεί να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών σε έναν θεσμό που, παρά τα προβλήματά του, παραμένει κρίσιμος για την κοινωνική ευημερία.
