Τι είχε πει ο γέροντας Παΐσιος για τους Τσάμηδες, τους Αλβανούς και την Βόρεια Ήπειρο

– Για τους Τσάμηδες και τους Αλβανούς είπε:

Όταν είχαμε έρθει από την Καππαδοκία, με την ανταλλαγή, ήταν να μας δώσουν κάτι κτήματα στην Ηγουμενίτσα. Ηταν κάτι τούρκικα χωριά αυτά που οι κάτοικοί τους θα πήγαιναν στην Τουρκία. Περιμέναμε εμείς να φύγουν. Πάει ο πρόεδρος μας (σ.σ. πρόεδρος των Φαρασσιωτών -τα Φάρασσα Καππαδοκίας ήταν το χωριό καταγωγής του γέροντος- ήταν ο πατέρας του γέροντος Παϊσίου, Πρόδρομος Εζνεπίδης) και του λέει ο Τούρκος:  – Εσείς θα φύγετε εμείς θα κάτσουμε.    

Βρε σκεφτόταν ο πρόεδρος, τι λόγος είναι αυτός;

Τι είχε γίνει, είχαν πληρώσει δύο βουλευτές και τους είχαν γράψει Αλβανούς, Αρβανίτες. Έτσι αυτοί μείναν και εμείς πήγαμε πάνω στην Κόνιτσα. Όταν το ‘μαθε αυτό ο Κονδύλης, θύμωσε, χτύπησε το χέρι στο γραφείο, αλλά δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, ήταν τελειωμένο το πράγμα. Ήταν καλός ο Κονδύλης, δίκαιος. Όταν ήταν να κάνουν απόβαση, στον πόλεμο με τους τούρκους, δεν κρατιόταν. Γυρνούσε πάνω στο καράβι και φώναζε: «Βρε παλικάρια, μια φορά θα πεθάνουμε, τι τώρα, τι ύστερα. Ήρωες, βρε παιδιά». Εκατό μέτρα πριν φθάσει το καράβι, έπεσε μέσα στην θάλασσα. Ναι, ναι, ήταν πολύ θερμός ο καημένος. Καλός ήταν.

Αυτούς τους τουρκαλβανούς μετά τους έδιωξε ο Ζέρβας. Έτσι αποκατέστησε ο Θεός την αδικία. Ήταν βάρβαροι αυτοί! Ο Θεός να σε φυλάει. Πόσους και πόσους δεν είχαν σκοτώσει! Κατέβαιναν οι καημένοι οι Έλληνες πάνω από τα βουνά, φορτωμένοι ένα τσουβάλι, σιτάρι συνήθως, με τα πόδια, για να το ανταλλάξουν με λάδι ή αλάτι· από αυτό ζούσαν. Ήταν δύσκολη η ζωή τότε. Οι τουρκαλβανοί τους αγόραζαν τα πράγματα, μετά βγαίναν έξω από το χωριό και τους σκότωναν και έπαιρναν πίσω τα χρήματα… Πόσους δεν είχαν σκοτώσει έτσι… Βάρβαροι… Υπέφερε ο κόσμος από αυτούς… Μετά μαζευόντουσαν 30 – 40 μαζί. «Ότι μας βρει να μας βρει όλους μαζί…». Ήταν δύσκολο να σκοτώσεις τόσους μαζί. (Αθ. Ρακοβαλή, Ο Πατήρ Παΐσιος μου είπε, σελ 68)
Όταν μια γίδα θέλει να φάει ξύλο, πάει και ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνου. Έτσι κάνουν και οι Αλβανοί τώρα. Ας τους. Μην τους λογαριάζεις. Μη φοβάσαι». (Νικολάου Ζουρνατζόγλου, Μαρτυρίες Προσκυνητών, Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης, τόμος Α’, σελ 259)

“Εσείς οι στρατιωτικοί, την Αλβανία να προσέχετε. Από εκεί θα έρθει η απειλή”.
“Γέροντα, άμα φτύσουμε, οι Αλβανοί θα πνιγούν στο σάλιο μας, και σεις λέτε ότι θα έρθει απειλή από την Αλβανία; Δεν μπορώ να το πιστέψω”.
“Άκου το Γέροντα!”, μου απάντησε. (Υποστράτηγος ε.α., Τσιαλίκης Χρήστος, Θεολόγος, Κομοτηνή, Νικολάου Ζουρνατζόγλου, Μαρτυρίες Προσκυνητών, Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης, τόμος Β’, σελ 373)

– Και για την υπόδουλη Βόρειο Ήπειρο είπε:
Ο Γέροντας, αφού πρόσφερε και στους τελευταίους επισκέπτες που ήρθαν εκείνη την στιγμή κέρασμα, ξαναρωτά έναν απ’ αυτούς.
-Γέροντας: Θα την πάρουμε την Πόλη; Τι λες ;
-Χρήστος: Εγώ θα πάω για την Βόρειο Ήπειρο.
-Γέροντας: Την Πόλη να πάρουμε, την Βόρειο Ήπειρο και επτά άτομα την παίρνουμε!
-Χρήστος: Επτά και εγώ οκτώ !
-Γέροντας: Πάρτηνα! Και εγώ θα μεταφέρω τα λείψανα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τα οποία είναι και βαριά! Τι να πούμε, βρε παιδιά, όλα τα λένε και τα γράφουν τα βιβλία μας (της Εκκλησίας), αλλά ποιος τα διαβάζει; Ο κόσμος χαμπάρι δεν παίρνει. Κοιμάται με τα τσαρούχια! (Ιερομόναχου Χριστόδουλου, «Σκεύος Εκλογής», Σελ. 219)

“Τη Βόρειο Ήπειρο οι μεγάλοι τη χαντάκωσαν. Αυτοί πρέπει να κανονίσουν και τώρα το θέμα. Χρειάζεται διάκριση από εμάς για να μη γίνονται υπερβολές και δημιουργείται αναταραχή στον κόσμο”. (Πρεσβυτέρου Διονυσίου Τάτση, “Ο Γέροντας Παΐσιος”, 1995)
Γιά τη Βόρειο Ήπειρο, ο Γέροντας είχε πεί μεταξύ άλλων: «Μη φοβάστε. Εσάς θα σας ελευθερώσουν κάτι παλαβοί· από μέσα και από έξω. Παλαβοί με την καλή έννοια, δηλαδή παλικάρια. Αυτοί δε θα καταλαβαίνουν από πολιτικές, και θα μπούν μέσα να βοηθήσουν. Οι πολιτικοί θα το χαρούν κι αυτοί κατά βάθος, αλλά αυτοί δεσμεύονται και δεν μπορούν να ενεργήσουν. Οι άλλοι θα το δεχτούν. Ε! αφού έγινε τώρα, έγινε, θα πούν. Μη φοβάστε. Λειτουργούν και οι πνευματικοί νόμοι. Πόνος είναι αυτός. Μιά οικογένεια είμαστε και μας χώρισαν. Σαν να λένε, αυτά τα παιδιά να πάνε χώρια από τους υπόλοιπους. Πονάει αυτό! Τόσες φορές την ελευθερώσαμε τη Βόρεια Ήπειρο, τόσα αίματα, τόσα κρυοπαγήματα! Δε θα παν χαμένα όλα αυτά». (Αθανάσιου Ρακοβαλή, «Ο πατήρ Παίσιος μου είπε», έκδοση 18η, σελ. 76)