ΑΓΙΟΣ ΦΩΤΙΟΣ: Όταν όμως συνάψης δεσμό, νά τόν διατηρής άλυτο μέ κάθε τρόπο, σηκώνοντας όλο τό βάρος τού συνανθρώπου, μέ τήν προϋπόθεση ότι δέν επιφέρει κίνδυνο στήν ψυχή. Διότι οι διαστάσεις πρός τούς φίλους εκφαυλίζουν όλη τήν προαίρεσι τών ανθρώπων καί υποβάλλουν όχι μόνο τόν υπαίτιο αλλά καί τόν αναίτιο στήν ίδια υπόνοια.
Φίλους νά κάμης εκείνους, οι οποίοι διατηρούν παντοτινά άδολη τήν φιλία πρός τούς άλλους καί μήτε όταν ευημερούσαν τούς εφθόνησαν μήτε όταν δυστυχούσαν τούς παραμέλησαν.
Πράγματι πολλοί εβοήθησαν κι επόνεσαν τούς φίλους όταν βρίσκονταν σέ δυστυχία, αλλά όταν ήσαν ευτυχείς δέν βάσταξαν τήν ευημερία τους· έτσι αυτούς πού δέν τούς ήλεγξε ο καιρός τής συμπαθείας, τούς εξεσκέπασε τό πάθος τού φθόνου. Ν αποκτάς λοιπόν φίλους όχι τούς φαύλους αλλά τούς αρίστους· διότι τά ήθη τών φίλων κρίνονται συνήθως από τήν ποιότητα τών φιλουμένων. Διά τών εντίμων φίλων εύκολα επαναφέρεται κανείς καί όταν παραπέση, οι φαύλοι όμως φθείρουν καί τήν υπάρχουσα καλοκαγαθία· οι πρώτοι καλύπτοντας οι ίδιοι τήν έλλειψι τών φίλων στήν αρετή τήν κάμουν νά φαίνεται ανελλιπής, ενώ η συναναστροφή μέ τούς φαύλους καθιστά νόθο καί ό,τι υπόλοιπο αρετής υπάρχει.
Νά μή ζητάς ν ακούης τά ευχάριστα από τούς φίλους, αλλά μάλλον τά αληθινά. Διότι, άν δέν πρέπει νά πιστεύσουμε στούς εχθρούς ακόμη καί όταν λέγουν τήν αλήθεια, από τούς φίλους δέν έχει φθαρεί η αλήθεια καί ζητούν κι εκείνοι νά λέγωνται τά ευχάριστα, από πού αλλού θά προέλθη γιά μάς η γνώση τής αληθείας καί η διόρθωση τών τυχόν ανοσίων λόγων καί πράξεών μας; Γι αυτό νά θεωρής σπουδαίο πράγμα τό νά διαφέρουν οι φίλοι τών κολάκων.
Οι μέν κόλακες, επαινώντας σε κατά πρόσωπο, καί σένα τόν ίδιο δέν αφήνουν νά έρθεις σέ συναίσθηση τών σφαλμάτων πού φυσικά διαπράττεις, αλλά καί μεγαλύτερα τά καθιστούν μέ τίς διαβολές πρός τούς άλλους· οι φίλοι όμως μέ τόν φιλικό έλεγχο καί σένα τόν ίδιο ενισχύουν περισσότερο, ώστε ν αντιληφθής τήν παρανομία, καί, άν χρειασθή νά λεχθή κάτι καί πρός τούς έξω, τότε αντί κατηγορίας βρίσκουν απολογία γιά τήν πράξη.
Όσο λοιπόν διαφέρει η άσκηση τής αρετής από τήν προκοπή στήν κακία καί τό νά διαλύη κανείς τίς διαβολές από τό νά διαβάλλη στούς υπηκόους, τόσο πρέπει καί σύ νά προτιμάς τούς φίλους από τούς κόλακες.
Όσα από τά μυστικά αυξάνουν τήν αρετή σου, νά τά γνωστοποιής στούς φίλους· όσα όμως εκφαυλίζουν τή γνώμη, αυτά ούτε ο ίδιος νά τά εκτελής ούτε στούς φίλους νά τά διαβιβάζης. Αυτό είναι άριστο καί χωρίς άλλη αιτιολογία· πλήν όμως, όταν η φιλία, όπως συχνά συμβαίνει στά ανθρώπινα, μεταστραφή σέ κορεσμό, τότε γίνεται περισσότερο αντιληπτή η χρησιμότης τής παραινέσεως.
Πράγματι, τό φαύλο μυστικό, καί μάλιστα αυτό πού υπεισέρχεται στούς λογισμούς τού συμμεριζομένου καί τούς διασείει, απομακρύνει γρήγορα καί χωρίς καθυστέρηση από τήν αγάπη καί δέν τού επιτρέπει νά αποβλέψη πρός τήν επιστροφή· καί όταν δημοσιοποιηθή θά σού προκαλέση βαρειά βλάβη καί θά σέ διαθέση δυσμενώς πρός αυτόν πού τό διέδωσε. Τό χρηστό όμως μυστικό καί τόν συμμεριζόμενο θά συγκρατήση από τήν διάσπασι τής φιλίας, εκβιάζοντάς τον μ ένα δυνατό δεσμό, τήν αρετή, καί εισερχόμενο στό νού του θά τόν καλέση σ έπαινο τής σπουδαίας σου γνώμης, αλλά οπωσδήποτε καί σένα, άν παραφέρθηκες σέ κάτι, θά σέ πείση, βλέποντας αυτά, νά αναλάβης χωρίς δυσαρέσκεια πάλι τήν πρός αυτόν συναναστροφή καί φιλική σχέσι.
Πάντοτε λοιπόν νά λές καλά λόγια γιά τούς φίλους, καί μάλιστα τούς απόντας ενώπιον τών παρόντων έτσι μπορεί καί τό κακό τής κολακείας ναποφύγης, μή επιτρέποντας νά φανή στή συμπεριφορά σου ούτε ίχνος της, καί στούς φίλους θά παρουσιασθής ευάρεστος αφού διεβεβαίωσες τούς παρόντες ότι είσαι τέτοιας διαθέσεως, όπως εφάνηκες σ αυτούς μέτά λόγια σου περί τών απόντων.
Σχόλια
