Συνταγματική αναθεώρηση με «πολιτικό πρόσημο» θα επιδιώξουν το αμέσως επόμενο διάστημα στο Μέγαρο Μαξίμου. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό μέχρι τέλους του μηνός θα ανοίξει, όπως έχει προαναγγείλει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, το ζήτημα της αναθεώρησης, που θα σηματοδοτεί, κατά κυβερνητικές πηγές, μία «δημοκρατική επανεκκίνηση».
Στο αμιγώς πολιτικό σκέλος, από την Ηρώδου Αττικού περιγράφοντας τις επερχόμενες πρωτοβουλίες μιλούν για μια αναθεώρηση με «προοδευτικό στίγμα», που θα επιδιώξει την «εξισορρόπηση του υπέρμετρου κυβερνητισμού», αλλά και θα δίνει έμφαση στα κοινωνικά δικαιώματα.
Οι επικείμενες προτάσεις, βάσει του αρχικού σκεπτικού, που είχαν παρουσιαστεί τον περασμένο Ιούλιο από τον κ. Τσίπρα χωρίζονται σε δύο «βασικές κατηγορίες».
Σε εκείνες που οι συνθήκες κρίνονται ώριμες να προχωρήσουν άμεσα, ιδιαιτέρως μετά την «πολιτική ανατροπή που σημειώθηκε με τις εκλογές του 2015», αλλά και σε εκείνες που χρήζουν «λεπτούς χειρισμούς».
Στο πρώτο επίπεδο, εντάσσονται οι αλλαγές που αφορούν την κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, το σύστημα χρηματοδότησης των κομμάτων, ανατροπές στα προνόμια των αιρετών, ενίσχυση του ρόλου του Κοινοβουλίου, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερος «έλεγχος της κυβερνητικές εξουσίας από το σώμα», αλλά και η ενίσχυση του θεσμού των δημοψηφισμάτων.
Στη δεύτερη κατηγορία, εκείνες που απαιτούν λεπτούς χειρισμούς και ευρύτερες συναινέσεις, είναι η αναθεώρηση διατάξεων που θα οδηγούν σε «διακριτούς ρόλους» Κράτους και Εκκλησίας, αλλά και η ενίσχυση του ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας, που σύμφωνα με τον πρόεδρο της Επιτροπής Διαλόγου κ. Μιχάλη Σπουρδαλάκη, είχε αντιμετωπιστεί με μεγάλο προβληματισμό, κυρίως από την επιστημονική κοινότητα, κατά τον δημόσιο διάλογο που είχε διεξαχθεί το προηγούμενο διάστημα.
Με ανοιχτό πάντως το ενδεχόμενο να υπάρξουν τροποποιήσεις, η επικείμενη διαδικασία θα κινηθεί σε πέντε βασικούς άξονες.
Ο πρώτος άξονας αφορά την «αρχιτεκτονική του πολιτεύματος» και περιλαμβάνει τη συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής, που αποτελεί ένα από τα πρώτα και βασικά «αφηγήματα» του κ. Τσίπρα, την αλλαγή στην ψήφο δυσπιστίας, η οποία σχεδιάζεται να συνοδεύεται από πρόταση για νέο πρωθυπουργό, υπηρετώντας την «κυβερνητική σταθερότητα».
Παράλληλα, ο σχεδιασμός είναι η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, να προκύπτει από τη μέγιστη συναίνεση των 2/3 της Βουλής σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Διαφορετικά, η τρίτη να πηγαίνει απευθείας στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο.
Οσον αφορά τις αρμοδιότητες του ΠτΔ, στην κυβέρνηση προσανατολίζονται στη «λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του», όπερ σημαίνει, το δικαίωμα του Προέδρου να απευθύνεται στη Βουλή για σημαντικό λόγο, να συγκαλεί το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, αλλά και να παραπέμπει ψηφισμένο νόμο σε ειδικό γνωμοδοτικό όργανο. Παράλληλα, σχεδιάζεται όριο δύο θητειών ή οκτώ ετών για τους βουλευτές, ενώ ταυτόχρονα πρωθυπουργός μπορεί να οριστεί μόνο αιρετός, δηλαδή μόνο εν ενεργεία βουλευτής.
Ο δεύτερος άξονας αφορά την ενίσχυση της λεγόμενης «άμεσης δημοκρατίας». Εδώ δεσπόζει η εισαγωγή νέων θεσμών δημοψηφισμάτων. Μεταξύ άλλων, μπορεί να προβλέπονται δημοψηφίσματα για εθνικά θέματα, για την περίπτωση μεταβίβασης κυριαρχικών αρμοδιοτήτων του κράτους, αλλά και τη δυνατότητα, έπειτα από συλλογή υπογραφών άνω του ενός εκατομμυρίου, να μπορούν οι πολίτες να εκφέρουν άποψη για ψηφισμένο νόμο ή ακόμα και να αναλάβουν νομοθετική πρωτοβουλία.
Ο τρίτος άξονας αφορά την ενίσχυση του κράτους δικαίου. Η πρόταση της κυβέρνησης δεν πρόκειται να περιλαμβάνει την ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου, καθώς η δημιουργία του εμπίπτει σε εκείνα που «χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής».
Η «χρυσή τομή», στην οποία φαίνεται πως καταλήγει το Μαξίμου είναι η θεσμοθέτηση ενός «γνωμοδοτικού οργάνου», που θα αποτελείται από ανώτατους δικαστικούς και το οποίο «σε εξαιρετικές περιπτώσεις», είτε έπειτα από πρόταση του ΠτΔ ή της κυβέρνησης ή 120 βουλευτών «θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης μάλιστα προθεσμίας».
Στον εν λόγω άξονα περιλαμβάνονται ακόμα η διάταξη περί ευθύνης υπουργών, στη λογική της «τήρησης της αρχής της ισότητας μεταξύ των πολιτών» –η οποία παρεμπιπτόντως σύμφωνα με κάποιους αναλυτές θα οδηγήσει σε ακυβερνησία, καθώς κανείς υπουργός δεν θα αναλαμβάνει την ευθύνη να υπογράψει σημαντικές αποφάσεις- αλλά και η κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας. Τέλος, στο πλάνο είναι και η ενίσχυση των Ανεξάρτητων Αρχών.
Ο τέταρτος άξονας είναι ίσως από τους πιο ευαίσθητους και αφορά τις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας. Η φράση που χρησιμοποιούν, καθόλου τυχαία, στο Μαξίμου είναι «διακριτοί ρόλοι» και όχι «διαχωρισμός». Ο κ. Τσίπρας, άλλωστε, έχει μιλήσει για «ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους» με παράλληλη όμως «διατήρηση για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας», κάτι που αποτυπώνει πλήρως πως ο πρωθυπουργός δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να πάει σε εκλογές ανοίγοντας μέτωπο με την Εκκλησία.
Ο πέμπτος άξονας είναι τα λεγόμενα «κοινωνικά δικαιώματα», όπως η ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Η διαδικασία
Χωρίς να αποκλείονται, όπως προαναφέρθηκε, επιμέρους αλλαγές, προσθήκες ή αφαιρέσεις, ο κυβερνητικός σχεδιασμός μέχρι να πάρει σάρκα και οστά, απαιτεί αρκετό χρόνο. Και τούτο καθώς μετά την κατάθεση της πρότασης, πρέπει να ακολουθήσει με απόφαση προέδρου της Βουλής, η συγκρότηση μιας «Επιτροπής Αναθεώρησης», η οποία θα προβεί σε έλεγχο και κατόπιν κατάθεση σχετικής έκθεσης. Η διαδικασία αυτή μπορεί να κρατήσει ακόμα και τρεις μήνες, με αποτέλεσμα να υπάρχει περίπτωση να φθάσουμε ώς τις αρχές Φεβρουαρίου. Ακολούθως, θα οριστεί ειδική ημερήσια διάταξη για συζήτηση επί του περιεχομένου της έκθεσης επί των αναθεωρητέων διατάξεων.
«Κόκκινη γραμμή» το άρθρο 16
Την ίδια ώρα στο Μέγαρο Μαξίμου, υλοποιώντας σε ένα παράλληλο επίπεδο τη στρατηγική του «προοδευτικού μετώπου» τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνίας, αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να ενσωματώσουν στις προτάσεις τους πολλές από εκείνες του ΚΙΝΑΛ, που εξαρχής είχε κάνει λόγο για «συναινετική συνταγματική αναθεώρηση».
Ανάμεσα στις προτάσεις της Χαρ. Τρικούπη που μπορεί να συζητήσει το Μαξίμου είναι εκείνες για τις αλλαγές στις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά και η κατάργηση προνομίων του πολιτικού συστήματος, όπως αυτή «περί ευθύνης υπουργών».
Το ΚΙΝΑΛ έχει καταθέσει προτάσεις και για την αλλαγή στη χρηματοδότηση των κομμάτων, που επίσης θα μπορούσε να αποτελέσει μία βάση συζήτησης.
Εκείνο που εκ προοιμίου απορρίπτουν στην κυβέρνηση είναι η αναθεώρηση του άρθρου 16 για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ, που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για την κυβέρνηση. Από τη Χαρ. Τρικούπη πάντως χαρακτηρίζουν «καλοδεχούμενη» την υιοθέτηση προτάσεών τους, χαρακτηρίζοντας ωστόσο «ευσεβείς πόθους» πως κάτι τέτοιο οδηγεί σε δημιουργία «μετώπου».
-250x180.jpg)
