Με αφορμή τη δημοσίευση ενός άρθρου στην εφημερίδα “Γνώμη” ο Μητρ. Πατρών Χρυσόστομος μοιράζεται τις σκέψεις του και μεταξύ άλλων αναφέρει ” Τις τελευταίες δεκαετίες κάποιος εβάσκανε το όλο σύστημα της παροχής παιδείας και αντί να προοδεύωμε, κυριολεκτικώς θρηνούμε επί ερειπίων(…)Δεν πρέπει άραγε να ανησυχήσουν οι έχοντες την ευθύνη της παιδείας στη χώρα μας; “
Αναλυτικά το άθρο του Μητροπολίτη Πατρών :
Τού Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πατρών
κ.κ. Χρυσοστόμου.
Προ ημερών εδημοσιεύθη στην εφημερίδα « Γνώμη» των Πατρών, το άρθρο « Τα τιμαλφή μιάς απογυμνωμένης Θεάς», του Φιλολόγου Δημητρίου Κομποχόλη. Η τίτλος κατ’ αρχάς προξενεί εντύπωση και προκαλεί ώστε να διαβάση κάποιος το κείμενο που έχει στα χέρια του.
Γιά ποιά θεά άρα γε ομιλή ο αρθρογράφος; Ποιά είναι τα τιμαλφή της και γιατί την αποκαλεί απογυμνωμένη;
Ονομάζει θεά την παιδεία, η οποία έχει ως σκοπό, όπως διαβάζομε στο άρθρο, « να διαπλάση σώφρονες ανθρώπους, ικανούς και αξίους, να διάγουν ένα βίο λυσιτελή προς το συμφέρον μιάς καλύτερης κοινωνίας». Στο νού μου έρχεται, ενώ προχωρώ την ανάγνωση του κειμένου, ο λόγος του μεγάλου πατρός και διδασκάλου της Εκκλησίας Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, ο οποίος διακηρύττει διαχρονικά « η παιδεία μετάληψις αγιότητος εστι…» Καί σκέπτομαι. Είναι άρα γε η παιδεία μας έτσι σήμερα; Προσφέρει την δυνατότητα στον άνθρωπο όχι απλώς να προσλαμβάνη γνώσεις, αλλά μέσα από την παιδαγωγική (δεν θα είπω εκπαιδευτική) διαδικασία να καλλιεργήται, ώστε να φθάση εις αυτό που λέγει ο Απόστολος Παύλος και που ουσιαστικά συνιστά τον σκοπό και τελικό προορισμό του ανθρώπου. Να φθάση, δηλαδή, «εις άνδρα τέλειον και μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού; ».
Διστάζω να εκφράσω τις σκέψεις μου, ως προς αυτό το ερώτημα, πολύ δε περισσότερο να τις καταγράψω διότι θα πικράνω πολλούς. Όμως πρέπει. Με διευκολύνει ως προς αυτό ο αρθρογράφος. «…Το φως των Γραμμάτων και των Τεχνών γίνεται μέρα παρά μέρα πιο θαμπό, τόσο ισχνό, που φείδεται να καλλιεργήση ανθούς, και αντί αυτών, επιχαίρει με μπολιασμένες τσουκνίδες και ξερόχορτα στο μυαλό των Ελληνόπουλων μαθητών. Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας νοσεί και λοιδωρείται από τους καλοθελητές, δήθεν εξυγιαντές του…»
Παρατηρώ ότι για τις λέξεις « Γράμματα» και « Τέχνες» χρησιμοποιεί ο αρθρογράφος αρχικό κεφαλαίο γράμμα.
Πράγματι τα Γράμματα δεν είναι απλή υπόθεση και βεβαίως, ούτε οι Τέχνες. Θεωρώ ότι η εξήγηση ευρίσκεται σε αυτό που λέγει ο εν αγίοις πατήρ ημών, Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφερόμενος στον άνθρωπο: « Ο άνθρωπος είναι μικτός προσκυνητής, επόπτης της ορωμένης κτίσεως και μύστης της νοουμένης».
Επομένως τα Γράμματα και οι Τέχνες, δεν απευθύνονται μόνο στον έξω άνθρωπο, στο σαρκικό περίβλημα δηλαδή, αλλά κυρίως στον έσω, αφού δεν είναι δυνατόν να ξεχωρίσωμε αυτά τα συστατικά και να απορρίψωμε το δισύνθετο του ανθρώπου. Διότι όταν αντιμετωπίζωμε τον άνθρωπο μόνο ως σώμα και λογική, έχομε μπροστά μας ένα νεκρό. Από την άλλη επίσης, εξετάζοντάς τον μόνο ως πνεύμα, έχωμε ενώπιόν μας ένα φάσμα, ένα φάντασμα, δηλαδή.
Προχωρώντας στην ανάγνωση του κειμένου, βρίσκω την πολυφορεμένη, όπως αναφέρεται στο κείμενο φράση του Νέλσον Μαντέλα, « Η εκπαίδευση είναι το ισχυρό μέσο για να αλλάξη ο κόσμος». Δίκιο έχει αυτός που το είπε. Γι’ αυτό και όσοι δεν θέλουν να αλλάξη ο κόσμος απογυμνώνουν αυτή, την Θεά από όλο της τον πλούτο, από τα τιμαλφή της ως αναφέρει ο αρθρογράφος. Αν εξετάσωμε, το θέμα σε γενικό επίπεδο, πέραν δηλ. των ιδικών μας ελληνικών πνευματικών ορίων, θα απογοητευθούμε διότι ο «κόσμος» εν τω πονηρώ κείται και ως εκ τούτου θα διαπιστώσωμε ότι μέσα από την «εκπαίδευση» (όχι την παιδεία) έχομε την δημιουργία απροσώπων μονάδων, τουτέστι «ρομπότ». Τα αποτελέσματα, δυστυχώς, αποβαίνουν ουχί προς όφελος του ανθρώπου, αλλά προς καταστροφήν του, πολλάκις. Αντί να έχωμε κοινωνία προσώπων, έχομε δημιουργία εγωκεντρικών ατόμων που βιώνουν (χωρίς τις περισσότερες φορές να το συνειδητοποιούν), την τραγικότητα της μαρτυρικής μοναξιάς και της έλλειψης οράματος για την ζωή και τα μετά ταύτα.
Στέκομαι ιδιαίτερα στη φτώχεια αυτής της θεάς στην Ελλάδα, όπως την παρουσιάζει ο συντάκτης του άρθρου και υπογραμμίζω. «…Τεράστιο το θέμα της ανεπαρκούς παρεχόμενης εκπαίδευσης στα ελληνικά σχολεία, που ξεκινά από την απουσία σύγχρονων υποδομών, ελλείψεις εκπαιδευτικών, ύπαρξη κακογραμμένων βιβλίων που θέλουν τροποποίηση, μη στοχευμένο πρόγραμμα σπουδών, εξαντλητικό σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων που ευνοεί την παπαγαλία και όχι την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, μη σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Χιλιοειπωμένα τα στρεβλά της ελληνικής πραγματικότητας στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, ας μην ανακαλύψουμε ξανά, λοιπόν, το φεγγάρι».
Διαπιστώσεις που προκαλούν πόνο για το παρόν, αγωνία για το μέλλον και ανησυχία για την εν γένει πρόοδο των παιδιών μας.
Τις τελευταίες δεκαετίες κάποιος εβάσκανε το όλο σύστημα της παροχής παιδείας και αντί να προοδεύωμε, κυριολεκτικώς θρηνούμε επί ερειπίων.
Αλήθεια, τι έγινε και δεν μπορούν τα παιδιά μας, να χρησιμοποιήσουν την Ελληνική γλώσσα; Γιατί υπάρχει φρικτή «λεξιπενία», ως γράφει ο σύγχρονος γλωσσολόγος; Γιατί τα παιδιά μας αγνοούν την ιστορία; Γιατί δεν καλλιεργούνται οι αρετές; Γιατί ισοπέδωθησαν τα πάντα; Γιατί κατέπεσαν οι αξίες; Όσοι τελειώσαμε το σχολείο παλαιότερα, μάθαμε γράμματα και καλλιεργήσαμε τον έσω άνθρωπο. Τώρα από τα Σχολεία εξέρχονται, έστω και αν αυτό θεωρηθή υπερβολή, γενηές αγραμμάτων.
Δεν πρέπει άραγε να ανησυχήσουν οι έχοντες την ευθύνη της παιδείας στη χώρα μας;
Έχομε την παγκόσμια πρωτοτυπία, κάθε φορά που αναλαμβάνει ένας νέος Υπουργός να αλλάζη το εκπαιδευτικό σύστημα. Κατήντησε η παιδεία πειραμοτόζωο και τα παιδιά μας έχασαν ήδη την πυξίδα τους, τον προσανατολισμό τους.
Σημειώνει ο αρθρογράφος: «…Όλοι μιλούν ως γνώστες για τη Θεά Παιδεία και για τα ευεργετικά της αποτελέσματα που δύναται να επιφέρει χωρίς να αλλάζει κάτι, περιμένοντας, αφού είναι Θεά και ακόμη με τα ρημαγμένα τιμαλφή που της τα ξεπουλάει ο κάθε νέος Υπουργός Παιδείας να φέρει τα ευεργετικά απότοκα που της ταιριάζουν…»
Η παιδεία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Χρειάζεται καινοτόμες λύσεις και μελέτη εις βάθος. Πρέπει να εντρυφήσωμε στο παρελθόν. Να δούμε γιατί πριν κάποιες δεκαετίες ήταν καλύτερα τα πράγματα και γιατί σήμερα έχομε πνευματική πενία. Τι θέλομε από τα σχολεία μας; Ψυχρούς τεχνοκράτες ή ουσιασιστικά ανθρώπους; Αν θέλωμε το πρώτο έχομε αποτύχει ως Λαός. Αν επιθυμούμε το δεύτερο πρέπει να κάνωμε θυσίες, να ιδρώσωμε και να υψώσωμε τα μάτια μας στο Θεό για να ζητήσωμε βοήθεια. Αυτή η υπόθεση δεν αντέχει χωρίς Θεό.
Σημειώνω,και κάτι ακόμη. Αυτό το δύσμοιρο όνομα του Υπουργείου Παιδείας κάθε τόσο αλλάζει. Φτάνει πιά. Θα διαμαρτυρηθούν ακόμα και τα άψυχα, ακόμα και οι τοίχοι και οι καρέκλες αυτού του Υπουργείου.
Θα ήθελα να υπενθυμίσω κάτι πάνω στο θέμα που μας αφορά, που έχει σχέση με τον Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος βρήκε διαλελυμένη την παιδεία και γι’ αυτό γράφει χαρακτηριστικά: «… Διά τα Σχολεία, χρειάζονται οικήματα, εγώ δε φθάσας ενταύθα εύρηκα μόνον καλύβας, όπου εσκεπάζοντο πλήθος οικογενειών πειναλέων». Αναλαμβάνει λοιπόν τον μεγάλο αγώνα να ανορθώση και κτηριακά την παιδεία, κυρίως όμως πνευματικά. Ο, τι έκανε ο Καποδίστριας πήγαζε από τη βάθειά του πίστη στον Θεό και τον πόνο για την Ελλάδα.
Έγραφε ο αοίδιμος άνδρας: «… Αποτελεί θεία τιμή το να ανατρέφει κάποιος Ελληνόπαιδες, με τις γνώσεις της ιεράς θρησκείας μας, να τους εκπαιδεύσει στην πατρώα γλώσσα και να τους προπαρασκευάσει για ανώτερες Πανεπιστημιακές σπουδές…».
Ως αποκορύφωμα αυτού του μεγάλου ενδιαφέροντος για την παιδεία, έχομε την ίδρυση Υπουργείου « επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως»». Το 1829 στις 8 Οκτωβρίου ο Κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας έγραφε : « Η επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίου Εκπαιδεύσεως γραμματεία, είναι δύο υπηρεσίαι αχώριστοι, ως μίαν έχουσαι αρχήν, τον Πατέρα των Φώτων και προς ένα συντρέχουσαι σκοπόν, την ηθικήν των πολιτών διαμόρφωσιν…».
Όποιος θέλει να βοηθήση στο έργο της παιδείας ας σκύψη να μελετήση τις ιστορικές σελίδες που έγραψαν με αίμα και πνεύμα, όσοι αγάπησαν αυτόν τον τόπο, όπως ο προαναφερθείς μακάριος Κυβερνήτης.
Καί ένα τελευταίο. Τον αρθρογράφο φροντίσαμε να τον γνωρίσωμε και διεπιστώσαμε ότι πρόκειται για ένα νέο άνθρωπο, ο οποίος διακρίνεται για το ήθος και την ευγένειά του και για την ανησυχία για το μέλλον αυτού του τόπου. Τον συγχαίρομε εγκαρδίως.
-120x86.jpg)
