Οι προϋποθέσεις της Σωτηρίας για μοναχούς και λαϊκούς

Του Ιερομόναχου Σάββα Αγιορείτη

Η μοναχική ζωή είναι η ζωή των Αποστόλων και των πρώτων Χριστιανών

Η μοναχική ζωή κατ’ αρχάς ονομαζόταν «αποστολική ζωή»· τούτο διότι αυτή δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η εφαρμογή κατά τον τελειότερο βαθμό των εντολών του Ευαγγελίου, πού μάς κήρυξε ο Κύριος και οι Άγιοι Απόστολοι.

Ο Κύριος μάς παρέδωσε μία κοινή διδασκαλία για όλους μοναχούς, αγάμους και εγγάμους. Αλλωστε όταν μάς εκήρυττε δεν υπήρχε διαμορφωμένη η τάξη των μοναχών.

Ό,τι είπε ο Κύριος, σε όλους μας το είπε. Ό,τι έκανε για όλους μας το έκανε· για να
μάς δώσει το σωστό πρότυπο ζωής και τον τρόπο της σωτηρίας. Δηλ. μάς αποκάλυψε
τον τρόπο να πραγματώσουμε τον προορισμό μας: να επιτύχουμε με την βοήθεια του
«κατ’ εικόνα» και την Θεία Χάρη, το «καθ’ ομοίωσιν».

Ο Κύριος ενήστευε (σαράντα ημέρες δεν έφαγε τίποτε), αγρυπνούσε («διανυκτέρευε στην προσευχή κατά μόνας), προσευχόταν αδιάλειπτα, κακοπαθούσε, δεν είχε σπίτι, δεν είχε περιουσία, δεν είχε χρήματα. Όλα αυτά τα ζούν οι σημερινοί αληθινοί μοναχοί.

Τί είναι ένας ορθόδοξος μοναχός

Κάθε ορθόδοξος μοναχός πού ζεί σωστά, είναι απόστολος Χριστού, είναι μάρτυς, είναι προφήτης.

Ο μοναχός είναι Απόστολος διότι ευαγγελίζεται την Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού. Επίσης είναι προφήτης διότι φανερώνει, δείχνει τον Χριστό. Είναι και μάρτυρας διότι κάνει υπακοή, η οποία λογίζεται ως αναίμακτο μαρτύριο.

Η μοναχική ζωή είναι προφητική, αποστολική και μαρτυρική. Ο μοναχός αρχίζει με την βαθιά μετάνοια, με το κατά Θεόν πένθος• αυτά ελκύουν το έλεος του Θεού. Στον Μοναχό πού μετανοεί αληθινά έρχεται η Θεία Χάρις και πραγματοποιεί την κάθαρση της καρδίας του. Ο υποψήφιος μοναχός αντιστοιχεί στον κατηχούμενο της πρώτης Εκκλησίας.

Κατά την διάρκειά της δοκιμασίας, ο δόκιμος μοναχός περνά μέσα από την μετάνοια και την κάθαρση της καρδιάς. Βιώνει την πρώτη αγάπη για την οποία κάνει λόγο ο ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη. Όταν ολοκληρώνεται η μετάνοια, γίνεται η μοναχική κουρά πού λέγεται δεύτερο Βάπτισμα.

Η μοναχική κουρά λέγεται και μυστήριο, διότι ο μοναχός βιώνει την φωτιστική ενέργεια του Θεού.

Άλλωστε το δεύτερο Βάπτισμα κατά τον Άγιο Συμεών τον Νέο Θεολόγο, είναι το Βάπτισμα του Πνεύματος, ο φωτισμός του νού, η απόκτηση της νοεράς προσευχής.

Το ότι κατά την μοναχική κουρά λέγεται: «καί των αμαρτιών σου καθαίρει και υιός φωτός γίνει» δείχνει ότι ο μοναχός προ της κουράς ζεί την κάθαρση της καρδιάς. Και με την κουρά αποκτά τον φωτισμό του νού.Στο Μοναχισμό έχουμε αναβίωση της αποστολικής ζωής και της πολιτείας των πρώτων Χριστιανών όπως περιγράφεται στις επιστολές και στις Πράξεις των Αποστόλων».

Απαιτούνται λιγότερα από τους λαϊκούς σε σχέση με τους μοναχούς;

Αυτά πού αποτελούν τον μοναχικό τρόπο ζωής μάς τα δίδαξαν με την ζωή τους οι Άγιοι Απόστολοι, οι οποίοι τα παρέλαβαν από τον Ίδιο τον Κύριο. Οι πρώτοι χριστιανοί ζούσαν επίσης ακολουθώντας τους Αγίους Αποστόλους, δηλ. ζούσαν όπως οι μοναχοί. Όταν αργότερα εισήλθε η ολέθρια αντίληψη από την οποία, όπως λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, προήλθαν όλα τα κακά, τότε διαμορφώθηκε η ιδιαίτερη τάξη των μοναχών· αυτοί δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η τάξη των αληθινών χριστιανών, των μαθητών του Χριστού.

-Ποία είναι η αντίληψη πού γέννησε όλα τα κακά στην Εκκλησία;-

-Είναι η ιδέα ότι αυτοί πού ζούν στον κόσμο μπορούν να διάγουν «χαλαρά» και να μην τηρούν ακριβώς το ευαγγέλιο· αντίθετα από τους μοναχούς και μόνο απ’ αυτούς, απαιτείται η πλήρης τήρησή Του.

Αυτό όμως είναι μία μεγάλη αυταπάτη γιαυτούς πού το πιστεύουν.

Λέγει ο ιερός Χρυσόστομος: «Αυταπατάσαι και σφάλλεις πάρα πολύ, αν νομίζεις ότι άλλα απαιτούνται από τον κοσμικό και άλλα από τον μοναχό. Διότι πρέπει το ίδιο να ανεβούν όλοι οι άνθρωποι· και εκείνο το οποίο ανέτρεψε όλην την οικουμένη είναι αυτή η αντίληψη· νομίζουμε ότι μόνο από το μοναχό απαιτείται μεγαλύτερη ακρίβεια (στή ζωή του), στους δε υπολοίπους επιτρέπεται να ζούν με ραθυμία» (αγ. Ιω. Χρυσόστομος).

Ο Κύριος είπε σαφώς ότι απαιτείται από όλους, πού θέλουν να σωθούν η τήρηση ΟΛΩΝ των εντολών: «Όποιος τηρήσει όλες τις εντολές και μόνο μία δεν τηρήσει ακριβώς, είναι παραβάτης όλων», δηλ. είναι σαν να μην τήρησε καμμία: « Όστις γάρ όλον τον νόμον τηρήση͵ πταίση δε εν ενί͵ γέγονεν πάντων ένοχος».

Οι προϋποθέσεις της Σωτηρίας είναι οι ίδιες για μοναχούς και μή μοναχούς.

Όταν απέστελλε ο Κύριος τους Αγίους Αποστόλους, για να σώσουν τους ανθρώπους τους έδωσε δύο εντολές: α) να βαπτίζουν τους ανθρώπους και β) να τους διδάσκουν να τήρούν ΟΛΕΣ τις εντολές. Μόνο έτσι μπορούν να σωθούν οι άνθρωποι: «Πορευθέντες ούν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη͵ βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος͵ διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν».