Νέος Χρόνος και αγιορείτικος χρόνος

Νέος χρόνος άρχισε ήδη να μετράει για την ανθρωπότητα, και οι προσδοκίες όλων μας για το καλύτερο είναι μεγάλες.

Η Εκκλησία μέσα στη διαχρονική πορεία της διαμορφώνει την εικόνα της μνήμης και τη συνολική αντίληψη της ιστορίας του κόσμου.

Τα μοναστήρια κυρίως διασώζουν τα μνημεία της μνήμης και τα αναπαράγουν. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα φέρνουμε τους χειρόγραφους κώδικες, που στη συνέχεια αντιγράφονται και πάλι αντιγράφονται…
Στο Άγιον Όρος ο χρόνος και τα αποτυπώματά του, η ιστορική μνήμη, έχει καταγραφεί μέσα από τις πολυάριθμες επιγραφές, χαράγματα, χρονογραφίες, ενθυμήσεις σε χειρόγραφα και παλαιά έντυπα, σε κειμήλια, σε φορητές εικόνες και τοιχογραφίες.
Κάθε τόπος άσκησης στο Άγιον Όρος είναι ένας κόσμος έξω από τον κόσμο.

Οι Αγιορείτες πατέρες ζούν κυρίως μέσα στο χρόνο της θείας λατρείας και της ιστορίας του μοναστικού σκηνώματος στο οποίο ζούν· έχουν ιδιαίτερα έντονη τη συνείδηση της συνέχειάς της. Οι νυχθήμερες ακολουθίες, οι ολονύκτιες αγρυπνίες, οι πανηγύρεις, οι με ιδιαίτερο τρόπο εορταζόμενες γιορτές του Δωδεκαημέρου και κυρίως του Πάσχα, μεταμορφώνουν την καθημερινότητα, κορυφώνουν με εντάσεις τη βίωσή της, αλλάζουν την ποιότητα του χρόνου. Ανατρέπεται ο χρόνος και αντί να μας οδηγήσει προς τον θάνατο, πηγαίνει αντίστροφα προς την ζωή, προς Αυτόν που είναι «το φως του κόσμου» και ο οποίος είπε «ο ακολουθών μοι έξει το φως της ζωής». Γι᾿ αυτό δεν μετρούμε πλέον τις ημέρες από το πρωί ως το βράδυ, αλλά αρχίζει η λειτουργική ημέρα από τον εσπερινό, από το σκότος μας οδηγεί προς το φως, μέσα στο φως του Χριστού.

Γράφει ένας ξένος στοχαστής σε έργο του με τίτλο «Τα σύνορα του Παραδείσου. Σπουδή στο μοναχισμό»:
Σε κάθε επισκέπτη που μπαίνει για πρώτη φορά σ᾿ ένα μοναστήρι, ο χρόνος δίνει την εντύπωση ότι στέκει ακίνητος. Αν κάποιος μείνει εκεί μια εβδομάδα ή ένα μήνα, του επιβάλλεται διαφορετική κλίμακα και σχήμα χρόνου, στα οποία, στην αρχή, ανθίσταται σαν να ήταν σε δεσμά. Όταν αυτή η νέα κλίμακα χρόνου γίνει αποδεκτή, διαποτίζει τα κόκκαλα και διεισδύει στο μυαλό. Δεν έχει καμμιά σχέση με θάνατο ή αιωνιότητα αλλά συνεπάγεται έναν γαλήνιο, αβίαστο, απόλυτα επιβαλλόμενο ρυθμό. Αυτή η τόσο αδιατάρακτη όσο και ρυθμική αίσθηση του χρόνου είναι η μέγιστη διαφορά μεταξύ της μοναχικής ζωής και κάθε άλλης. Πέρα από τον ρυθμό των ημερών, βαθύτερα βρίσκεται ο ρυθμός των εποχών και των εορτών. Τον βασικό ρυθμό δίνει η θεία λειτουργία, κυρίως όταν αυτή γίνεται κατά τις νυκτερινές και τις πρώτες πρωινές ώρες.

Από το βιβλίο του μοναχού Παταπίου Καυσοκαλυβίτου:
Διαβάζοντας την εικόνα των Χριστουγέννων
Άγιον Όρος: Μυσταγωγία στο άγιο Δωδεκαήμερο
Δεύτερη έκδοση. Άγιον Όρος 2011