«Οι Γερμανοί μας έκαψαν, το Κράτος μας ξέχασε…»

Άρχισαν τα γυρίσματα του δεύτερου ντοκιμαντέρ των Γ. Κανελλάκη και Μ. Παντινάκη

Δυο μέρες μετά τον εορτασμό των εβδομήντα χρόνων από τα ολοκαυτώματα και τις εκτελέσεις 164 αμάχων στα οκτώ χωριά του βουνού «Κέντρους», άρχισαν τα γυρίσματα του δεύτερου ντοκιμαντέρ των δημοσιογράφων Γιάννη Κανελλάκη και Μανόλη Παντινάκη.

Οι λήψεις έγιναν σε αυτή τη φάση στα μαρτυρικά χωριά Άνω Μέρος και Γερακάρι, εκεί που οι ναζί με τον πιο έντονο τρόπο εξεδήλωσαν το μένος τους στους πληθυσμούς που αντιστάθηκαν, και δέχτηκαν τα σκληρά αντίποινα για την απαγωγή του Γερμανού στρατηγού Καρλ Κράιπε. Και οι τέσσερις ώρες λήψεων, κάτω από τον καυτό ήλιο του Αυγούστου και σε θερμοκρασίες που ξεπερνούσαν τους 40 βαθμούς, αφιερώθηκαν στο τραγούδι τριών ριζίτικων που αναφέρονταν στις πρωτοφανείς θηριωδίες των Γερμανών στους αιματοβαμμένους οικισμούς από την «Αμαριώτικη Παρέα», που συγκρότησε το 2001 στην Αθήνα ο κ. Σταύρος Φωτάκης.

Οι κάτοικοι και στο Άνω Μέρος και στο Γερακάρι με την εμφάνιση του τηλεοπτικού συνεργείου και την έναρξη των γυρισμάτων «πετάχτηκαν» στις ταράτσες των σπιτιών τους και στα μπαλκόνια, στις πόρτες, στις ρούγες, στα καφενεία, στα περιβόλια και στους δρόμους και δήλωναν τον ενθουσιασμό τους που «επιτέλους κάποιοι, όταν το επίσημο Κράτος μας έχει ξεχάσει, νοιάστηκαν για την ιστορία μας και τα μαρτύρια που πέρασαν οι άνθρωποί μας και οι επόμενοι γενιές που ήρθαν».

«ΕΥΤΥΧΩΣ ΒΡΕΘΗΚΑΤΕ ΕΣΕΙΣ…»

Σχεδόν το σύνολο και στα δυο χωριά εκδηλώνοντας τη φιλόξενη διάθεσή τους καλούσαν στο σπιτικό τους συντελεστές της παραγωγής και τα μέλη της ριζίτικης ομάδας «για μια ρακή», ενώ πολλοί προθυμοποιήθηκαν να βοηθήσουν υποδεικνύοντας στο «Πανωχώρι» σπίτια που παρέμειναν χαλάσματα από τις ανατινάξεις τότε, αλλά και τα θυσιαστήρια όπου άφησαν τη ζωή τους «άμαχοι χωριανοί» από τα φονικά πυρά των ναζί. «Να εκεί κείτεται ο πατέρας μου, εκεί έστησαν και σκότωσαν τον πατέρα μου κι ήμουνα παιδάκι και με άφησαν στην ορφάνια και στην κακομοιριά. Να ο τόπος που μας σκότωσαν και μας έκαψαν», είπαν απόγονοι των θυμάτων…

«Αργήσατε, αλλά ευτυχώς βρεθήκατε εσείς και σας ευχαριστούμε», είπαν στους δημοσιογράφους παραγωγούς. «Κανένας δεν έχει μιλήσει για μας, λες και εμείς δεν είμαστε πατριώτες και δεν πληρώσαμε με το αίμα μας το καθήκον να λευτερωθούμε. Όλα αυτά τα γεγονότα, δυστυχώς, τα ξέρουμε μόνο εμείς, ούτε στα μαθητικά βιβλία υπάρχουν, ούτε και κανείς μας ρώτησε από τις κυβερνήσεις που ψηφίζαμε τι γίνεται, υπάρχουμε; Άφησαν στο… ψυγείο αυτά τα θέματα και κάθε 22 Αυγούστου τα θυμούνται, έρχονται, κάνουν το εορτασμό στα μέτρα τους και φεύγουν και είναι… ήσυχοι πως έκαναν το καθήκον τους!»

Μια γριούλα πονεμένη στο στενάκι του πάνω χωριού στο Άνω Μέρος έβγαλε από μέσα της τη μεγάλη της πίκρα και διερωτήθηκε: «Πού μας πάνε παιδάκι μου;», ενώ κάτοικος στο Γερακάρι που παρακολουθούσε τα γυρίσματα, έχοντας θύματα στις εκτελέσεις της φονικής μέρας του Αυγούστου, δεν άντεξε τα «παιχνίδια» ελληνικής και γερμανικής κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια και ξέσπασε: «Δεν φτάνει που μας χρωστούν οι Γερμανοί, που μας κατάστρεψαν και μας λεηλάτησαν, τώρα μας κάνουν και κουμάντο. Πάνε να μας πεθάνουν! Κάποτε μας σκότωναν και τώρα μας εκτελούν με άλλο τρόπο και με δόσεις! Μας θέλουν άγονη γραμμή, θέλουν άγονη γραμμή τη χώρα μας…»

ΤΑ ΡΙΖΙΤΙΚΑ

Και τα τρία ριζίτικα τραγούδια που απέδωσαν τα μέλη της «Αμαριώτικης Παρέας», είχαν περιεχόμενο τις μεγάλες σφαγές και την ισοπέδωση των οκτώ χωριών της αμαριώτικης κα αγιοβασιλιώτικης γης(Άνω Μέρος, Δρυγιές, Βρύσες, Καρδάκι, Σμιλές, Γουργούθοι, Γερακάρι, Κρύα Βρύση). Την «Παρέα» αποτελούσαν οι Σταύρος Φωτάκης, Στέφανος Αντωνακάκης, Κώστας Παραδεισανός, Νίκος Κραουνάκης, Δημήτρης Κουκλινός και Γιάννης Σαββάκης. Οι στίχοι του ενός είναι του Σταύρου Φωτάκη και αποτυπώνουν την ισοπέδωση των πάντων μετά τις ανήκουστες βαρβαρότητες:

Γιάντα πουλί μου δεν πετάς, σε κλώνους δεν καθίζεις;

Γιάντα δε μπαίνεις σε φωλιά και χάθηκε η λαλιά σου;

Εκόψαν τσι φτερούγες μου και τη λαλιά μου πήραν;

Εκάψαν κλώνους και φωλιά κι αυλές εγκρεμιστήκαν;

Πανάθεμά σε πόλεμε…

Για το ριζίτικο ο ίδιος ο στιχουργός σημειώνει: «Οι συνέπειες της καταστροφής των χωριών του «Κέντρους», των καμένων χωριών, από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής είναι τραγικές και το μέγεθος ανυπολόγιστο. Η θανάτωση των αθώων κατοίκων, η καταστροφή των οικισμών, η κατάκαυση των φτωχών νοικοκυριών, δεν άφησε χωρίς τραύματα και τα πουλιά ακόμη. Καταστραφήκανε και κατακαήκανε σπίτια, δέντρα και αυλές, με αποτέλεσμα να μη βρίσκουνε πλέον φωλιές και κλωνάρια να καθίσουνε. Μα ούτε και λαλιά είχανε πια να κελαηδήσουνε, από τη μεγάλη θλίψη τους, συναισθανόμενα τη μεγάλη συμφορά και όλα τούτα εξ αιτίας του άδικου πολέμου».

ΣΕ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ…

Ο πρώτος κύκλος των γυρισμάτων με τα ριζίτικα που θα «ντύσουν» το ντοκιμαντέρ, ολοκληρώθηκε σε αυτή τη φάση και στους επόμενους τους προσεχείς μήνες θα ληφθούν δεκάδες μαρτυρίες από επιζώντες των απάνθρωπων γεγονότων που έχουν εντοπιστεί, ενώ θα ακολουθήσουν γυρίσματα με πολλά πλάνα από τα σημεία που διαδραματίστηκαν τα ολοκαυτώματα. Παράλληλα το ντοκιμαντέρ θα πλαισιωθεί με αρχειακό υλικό αλλά και φωτογραφικά ενθυμήματα της εποχής που μεγάλο μέρος του έχει εξευρεθεί και άλλο είναι υπό αναζήτηση.

Η σκηνοθεσία και σε αυτό το ιστορικό ντοκουμέντο θα έχει τη σφραγίδα του γνωστού και καταξιωμένου σκηνοθέτη Τάσου Μπιρσίμ, ενώ τις λήψεις έχει αναλάβει το τηλεοπτικό συνεργείο του Νίκου Σαράντου. Εκτιμάται, αν και η παραγωγή βρίσκεται ακόμα στο πρώτο της στάδιο, ότι θα ολοκληρωθεί το ερχόμενο καλοκαίρι και θα έχει διάρκεια περίπου στα 50 λεπτά. Συνέχεια θα πάρει το δρόμο της και θα παρουσιαστεί από μεγάλα κανάλια της Αθήνας, θα συμμετάσχει σε φεστιβάλ και θα προβληθεί σε πανεπιστήμια, σχολεία σε φορείς των αποδήμων του εξωτερικού και αλλού.