Πέντε πνευματικές ασκήσεις για την αγιότητα

Του Μητροπολίτου Γόρτυνος Ιερεμία 

1. Όλοι οι βαπτισμένοι Ορ­θόδοξοι χριστιανοί αποτελούμε, αγαπητοί μου, μία ιερή και άγια οικογένεια, που λέγεται Εκκλησία. ΜΙΑ είναι η Εκκλησία και δεν είναι πολλές. Καί αυτή η Μία Εκκλησία είναι η Ορθόδοξη. Η Εκκλησία είναι ιερό σώμα, που κεφαλή του έχει τον Ιησού Χριστό. Καί επειδή άγια είναι η κεφαλή, ο Χριστός μας, πρέπει και εμείς οι χριστιανοί, τα μέλη της Εκκλησίας, να αγωνιζόμαστε να γίνουμε άγιοι.

Τα μέσα δε και την μέθοδο για να πετύχουμε την αγιότητα μας τα δίνει η Εκκλησία. 
Ο σκοπός της Εκκλησίας, αδελφοί μου, δεν είναι να κάνει απλά «καλούς» ανθρώπους, σαν τους μαθητές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, αλλά ο σκοπός της Εκκλησίας είναι να κάνει το άνθρωπο άγιο και θεοφόρο. Δεν είναι η Εκκλησία ένα καλό φιλανθρωπικό ίδρυμα ή ένα πολιτιστικό σωματείο, αλλά είναι ένα θείο καθίδρυμα, που έχει μέσα του κατοικούντα και μένοντα τον Θεό μας, δηλαδή την Αγία Τριάδα, την Παναγία Δέσποινα, τους αγγέλους και όλους τους αγίους και όλους εμάς τους βαπτισμένους χριστιανούς. Αφού λοιπόν ως βαπτισμένοι χριστιανοί ανήκουμε σ᾽ αυτήν την Εκκλησία, πρέπει και υποχρεούμεθα να βαδίζουμε τον δρόμο προς την αγιότητα, να αγωνιζόμαστε να γίνουμε άγιοι. Στο σημερινό μου κήρυγμα θα σας πω τα μέσα που διαθέτει η Εκκλησία για τον αγιασμό μας. Πρώτα-πρώτα η Εκκλησία έχει τα ιερά της Μυστήρια με τα οποία μας δίνει την Χάρη του Θεού, γιατί χωρίς την Χάρη του Θεού δεν μπορούμε να πετύχουμε τίποτε. Αλλά η Εκκλησία μας διδάσκει και τα θεανθρώπινα μέσα, τις αρετές, με τις οποίες θα μπορέσουμε να νικήσουμε τα αμαρτωλά μας πάθη και να πετύχουμε τον αγιασμό μας. Γι᾽ αυτές τις αρετές και τις πνευματικές ασκήσεις θα σας μιλήσω σήμερα με λίγα λόγια, αδελφοί μου χριστιανοί.

2. (α) Η πρώτη άσκηση και αρετή είναι η πίστη. Το να έχουμε πίστη σημαίνει να παραδοθούμε ολόκαρδα στον αγαπημένο μας Ιησού Χριστό και να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τα πάντα για την αγάπη Του. «Πίστη» σημαίνει να εμπιστευόμαστε απόλυτα στον Θεό μας. Ας λέμε συχνά στην προσευχή μας: «Χριστέ μου, στερέωσέ μου την πίστη μου και την την αγάπη μου σε Σένα. Ο,τι και να συμβεί στην ζωή μου να μη φύγω ποτέ από Σένα και να μη Σε αρνηθώ ποτέ»!

(β) Η δεύτερη άσκηση και θεανθρώπινη αρετή είναι η προσευχή και η νηστεία. Οι αρετές αυτές πρέπει να γίνουν μέθοδος ζωής, τρόπος ζωής των Ορθοδόξων χριστιανών. Αυτά τα δύο μέσα, η προσευχή και η νηστεία, τα αναγκαία για τον καθαγιασμό μας, δόθηκαν από τον Ιησού Χριστό, γι᾽ αυτό και είπα τις αρετές αυτές «θεανθρώπινες». Η προσευχή και η νηστεία, αδελφοί μου, φέρνουν την Χάρη του Θεού στην ψυχή και την τονώνουν και την νευρώνουν, για να είναι δυνατή στον αγώνα της κατά του διαβόλου.

(γ) Άλλη θεανθρώπινη αρετή, που πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε, είναι η αγάπη. Η αγάπη, αδελφοί μου, δεν πρέπει να έχει όρια. Η αγάπη δεν ρωτάει ποιός είναι καλός και ποιός δεν είναι, ποιός με αγαπάει και ποιός με εχθρεύεται. Ο καλός χριστιανός αγαπάει όλους: Αγαπάει φίλους και εχθρούς, αγαπάει αμαρτωλούς και κακούργους, χωρίς όμως να αγαπάει τις αμαρτίες τους και τα εγκλήματά τους. Μία τέτοια αγάπη είναι δώρον Θεού, γι᾽ αυτό και πρέπει να την ζητάμε στην προσευχή μας από τον Θεό. Ας λέμε στην προσευχή μας: «Κύριε Ιησού Χριστέ, Θεέ της αγάπης, δος μου την αγάπη Σου, για να την δίνω σε όλους»!

(δ) Τέταρτη αρετή είναι η πραότητα και η ταπείνωση. Μόνο ο πράος στην καρδιά μπορεί να καταπραύνει τις επαναστατημένες και άγριες καρδιές. Μόνο ο ταπεινός στην καρδιά μπορεί να ταπεινώσει τις υπερήφανες και αλαζονικές ψυχές. Χριστιανοί μου! Γιά να γίνουμε πράοι και ταπεινοί στην καρδιά πρέπει να βάλουμε σ᾽ αυτήν τον μόνον αληθινά «πράον και ταπεινόν τη καρδία» (Ματθ. 11,29), δηλαδή τον Κύριό μας Ιησού Χριστό. Ο Χριστός μας ταπείνωσε τον εαυ­το Του, στην έσχατη ταπείνωση, ώστε σταυρώθηκε για μας.
(ε) Καί η άλλη αρετή, θεανθρώπινη αρετή, γιατί μας την δίδαξε ο Χριστός μας, είναι η αρετή της υπομονής. Δηλαδή να υπομένουμε το κακό, να υπομένουμε τις συκοφαντίες και τις πληγές των άλλων και να μη θέλουμε να ανταποδώσουμε κακό αντί κακού. Ας γνωρίζουμε, αδελφοί μου, ότι ο κόσμος, ο αμαρτωλός κόσμος, δεν μπορεί να υποφέρει τους ανθρώπους του Θεού, όπως δεν υπέφερε και τον Χριστό μας. Το μαρτύριο συνοδεύει τον αληθινό χριστιανό. Αλλά ο χριστιανός πρέπει να υπομένει το μαρτύριο του εμπαιγμού του κόσμου και να μην οργίζεται.

3. Αυτές οι αρετές και πνευματικές ασκήσεις που σας είπα, αδελφοί μου, μας έδωσαν την αγία Παρασκευή, τον άγιο Αντώνιο, τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, τον άγιο Γρηγόριο τον Πατριάρχη μας, τον Δημητσανίτη, και όλους τους αγίους. Αυτές πρέπει να εφαρμόσουμε κι εμείς, για να αγιάσουμε. Την μέθοδο ασκήσεως αυτών των αρετών διδάσκει σωστά μόνο η Ορθόδοξη Εκκλησία, γι᾽ αυτό και μόνο στην Ορθόδοξη Εκκλησία μπορεί να αγιάσει κανείς. Έξω από αυτήν δεν υπάρχει αγιότητα.