ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Σε καθεστώς αυξημένης πίεσης μπαίνει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, καθώς χιλιάδες ασφαλισμένοι προ του 1993 βρίσκονται μπροστά στην τελευταία ευκαιρία να κατοχυρώσουν έξοδο πριν από τα 62 έτη, την ώρα που ο e-ΕΦΚΑ καταγράφει νέο κύμα αιτήσεων και το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων προσπαθεί να καθησυχάσει για τα όρια ηλικίας και την προσωπική διαφορά.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Παπανικολάου
News: Το 2025 κλείνει με ρεκόρ συνταξιοδοτήσεων και το 2026 ανοίγει με μικρές αυξήσεις, αλλά μεγάλες ανισότητες.
Ποιοι προλαβαίνουν σύνταξη πριν τα 62 το 2025
Οι ασφαλισμένοι πριν από το 1993 σε ΙΚΑ, Δημόσιο, ΔΕΚΟ και τράπεζες μπορούν ακόμη να «κλειδώσουν» δικαίωμα εξόδου κάτω των 62, εφόσον συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις μέσα στο 2025. Η προθεσμία λήγει σε λίγες ημέρες και αφορά κυρίως όσους είχαν θεμελιώσει δικαίωμα με παλαιότερα όρια ηλικίας. Η καθυστέρηση σημαίνει αυτόματη υπαγωγή στο γενικό πλαίσιο των 62 ή των 67.
210.000 αιτήσεις το 2025 – Πού οφείλεται το κύμα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ, το 2025 αναμένεται να κλείσει με περίπου 210.000 αιτήσεις, ενώ από τις αρχές του 2023 οι αποχωρήσεις ξεπερνούν τις 605.000. Η εικόνα επιβεβαιώνεται και από το σύστημα ΑΤΛΑΣ, που δείχνει αυξημένο ρυθμό τόσο στις αιτήσεις όσο και στις απονομές. Οι βασικοί λόγοι είναι τρεις: ο φόβος μελλοντικής αύξησης ορίων, το νέο καθεστώς εργαζόμενων συνταξιούχων και η έξοδος της γενιάς των baby boomers.
Όρια ηλικίας και δημογραφικό: τι ισχύει πραγματικά
Η κυβέρνηση διαμηνύει ότι δεν αλλάζουν τα όρια ηλικίας στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, η δημογραφική πίεση είναι υπαρκτή. Ο ΟΟΣΑ καταγράφει ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη γήρανση πληθυσμού και μείωση εργατικού δυναμικού. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, το «κανονικό» όριο στο μέλλον κινείται προς τα 66 έτη, όχι λόγω νέου νόμου, αλλά λόγω της σύνδεσης με τα 40 έτη ασφάλισης και το προσδόκιμο ζωής.
Εργαζόμενοι συνταξιούχοι: γιατί πολλοί φεύγουν νωρίτερα
Από 1/1/2024 ισχύει το νέο πλαίσιο απασχόλησης συνταξιούχων: καμία περικοπή σύνταξης, με καταβολή ειδικού πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ. Ήδη 255.000 συνταξιούχοι εργάζονται, γεγονός που λειτουργεί ως κίνητρο για πρόωρη έξοδο και επαναδραστηριοποίηση. Προϋπόθεση είναι η δήλωση απασχόλησης, ώστε να μετρά και η προσαύξηση.
Συντάξεις 2026: αυξήσεις 2,4% και προσωπική διαφορά
Οι αυξήσεις του 2026 διαμορφώνονται στο 2,4% μεικτά. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ο συμψηφισμός με την προσωπική διαφορά:
• Όσοι δεν έχουν προσωπική διαφορά λαμβάνουν ολόκληρη την αύξηση.
• Όσοι έχουν μικρή προσωπική διαφορά, παίρνουν μέρος της αύξησης (τουλάχιστον 50%).
• Όσοι έχουν μεγάλη προσωπική διαφορά, βλέπουν μόνο το 50% της αύξησης.
Από το 2027, με βάση τις εξαγγελίες, η προσωπική διαφορά καταργείται πλήρως και οι αυξήσεις περνούν ακέραιες σε όλους.
Πότε πληρώνονται οι αυξημένες συντάξεις Ιανουαρίου 2026
Οι αυξημένες συντάξεις Ιανουαρίου 2026 θα καταβληθούν νωρίτερα, μαζί με τη μείωση της προσωπικής διαφοράς:
• 19 Δεκεμβρίου 2025: νέοι συνταξιούχοι (μετά την 1/1/2017), ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΕΤΑΑ.
• 22 Δεκεμβρίου 2025: ΙΚΑ, Δημόσιο, ΝΑΤ και λοιπά Ταμεία μισθωτών.
Οι πιστώσεις εμφανίζονται στα ΑΤΜ από το απόγευμα της προηγούμενης εργάσιμης.
Οι απώλειες 2010–2025 και τι αλλάζει
Σύμφωνα με την ΕΝΥΠΕΚΚ, οι σωρευτικές απώλειες των συνταξιούχων από το 2010 έως το 2025 υπερβαίνουν τα 130 δισ. ευρώ, λόγω εισφορών υπέρ υγείας, ΕΑΣ και προσωπικής διαφοράς. Για το 2026 εκτιμώνται πρόσθετες απώλειες 3,5 δισ. ευρώ, παρά τις αυξήσεις.
Η πραγματική εικόνα των ποσών
Τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων δείχνουν ότι πάνω από 55%των συνταξιούχων λαμβάνουν έως 940 ευρώ καθαρά, ενώ σχεδόν 36% κινούνται κάτω από τα 658 ευρώ. Η αύξηση 2,4% βελτιώνει οριακά την εικόνα, χωρίς να ανατρέπει τη χαμηλή βάση.
Τι πρέπει να κάνουν τώρα οι ασφαλισμένοι
Όσοι είναι προ του 1993 και πλησιάζουν τα όρια, πρέπει άμεσα να ελέγξουν θεμελίωση και χρόνο ασφάλισης μέσω ΑΤΛΑΣ ή των υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑ. Η καθυστέρηση λίγων ημερών μπορεί να κοστίσει χρόνια εργασίας.
Εκτίμηση : Το 2025 είναι χρονιά-ορόσημο. Με 6 κρίσιμα παράθυρα, αυξήσεις 2,4%, σταδιακό τέλος της προσωπικής διαφοράς και ρεκόρ αποχωρήσεων, οι αποφάσεις που θα ληφθούν τώρα καθορίζουν το εισόδημα μιας ζωής.
7 αναλυτικά παραδείγματα, γραμμένα με πραγματικά σενάρια που καλύπτουν προ του 1993, προσωπική διαφορά, αυξήσεις 2026 και χρονικά «παράθυρα».
Παράδειγμα 1: Ασφαλισμένος ΙΚΑ προ του 1993 με 35ετία
Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, με πρώτη ασφάλιση το 1988, συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης εντός του 2025 και έχει ήδη κλείσει τα 60. Εφόσον καταθέσει αίτηση πριν το τέλος του έτους, κατοχυρώνει έξοδο κάτω από τα 62, με πλήρη σύνταξη βάσει των μεταβατικών διατάξεων. Αν καθυστερήσει και περάσει στο 2026, το όριο ανεβαίνει αυτόματα και οδηγείται στα 62 ή και αργότερα, χάνοντας τουλάχιστον 24 μήνες σύνταξης.
Παράδειγμα 2: Δημόσιος υπάλληλος με 25ετία πριν το 2010
Υπάλληλος στο Δημόσιο με πρώτη πρόσληψη το 1991 και 25ετία έως το 2010 μπορεί να αποχωρήσει με μειωμένο όριο ηλικίας, εφόσον κλειδώσει δικαίωμα εντός 2025. Η αίτηση ενεργοποιεί τις παλιές διατάξεις. Αν δεν κινηθεί έγκαιρα, υπάγεται στο γενικό καθεστώς των 62 ετών, με απώλεια έως και 3 ετών.
Παράδειγμα 3: Συνταξιούχος πριν το 2016 με προσωπική διαφορά
Συνταξιούχος που αποχώρησε το 2014 λαμβάνει κύρια σύνταξη 1.250 ευρώ και έχει προσωπική διαφορά 70 ευρώ. Με την αύξηση 2,4% το 2026 (περίπου 30 ευρώ), δεν θα δει καθαρή αύξηση, αλλά η προσωπική διαφορά του θα μειωθεί στα 40 ευρώ. Από το 2027 και μετά, όταν καταργηθεί πλήρως η προσωπική διαφορά, θα αρχίσει να λαμβάνει ολόκληρες τις αυξήσεις.
Παράδειγμα 4: Νέος συνταξιούχος μετά το 2017 χωρίς προσωπική διαφορά
Ασφαλισμένος που συνταξιοδοτήθηκε το 2022 με σύνταξη 980 ευρώ δεν έχει προσωπική διαφορά. Με την αύξηση 2,4% το 2026, θα δει πλήρη καθαρή αύξηση περίπου 23–24 ευρώ τον μήνα, δηλαδή πάνω από 280 ευρώ ετησίως, συν το όφελος από τη μείωση της φορολογικής παρακράτησης.
Παράδειγμα 5: Εργαζόμενος συνταξιούχος μετά το 2024
Συνταξιούχος 63 ετών που λαμβάνει σύνταξη 1.100 ευρώ και εργάζεται με μισθό 900 ευρώ δεν χάνει ούτε 1 ευρώ σύνταξης. Καταβάλλει ειδικό πόρο 10% στον μισθό και τα ένσημα αυξάνουν τη μελλοντική του σύνταξη. Το νέο καθεστώς λειτουργεί ως κίνητρο πρόωρης συνταξιοδότησης, ειδικά για ασφαλισμένους προ του 1993.
Παράδειγμα 6: Συνταξιούχος με μικρή προσωπική διαφορά
Συνταξιούχος με σύνταξη 1.000 ευρώ και προσωπική διαφορά 10 ευρώ. Η αύξηση του 2026 (24 ευρώ) καλύπτει πλήρως την προσωπική διαφορά και αφήνει καθαρή αύξηση 14 ευρώ τον μήνα. Πρόκειται για την κατηγορία που αρχίζει να «βλέπει χρήμα» ήδη από το 2026.
Παράδειγμα 7: Ασφαλισμένος προ του 1993 που καθυστερεί
Ασφαλισμένος σε ΔΕΚΟ με πρώτη ασφάλιση το 1990, που θα μπορούσε να αποχωρήσει στα 60 και 6 μήνες εντός 2025, δεν υποβάλλει αίτηση εγκαίρως. Από το 2026 μεταφέρεται στο γενικό καθεστώς και υποχρεώνεται να περιμένει έως τα 62. Η καθυστέρηση κοστίζει περίπου 30.000 ευρώ σε χαμένες συντάξεις.
