ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Η συζήτηση γύρω από τις συντάξεις και τα αναδρομικά συνεχίζει να αποτελεί το πιο «καυτό» ζήτημα για χιλιάδες συνταξιούχους.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Ειδικά οι απόστρατοι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας βρίσκονται στο επίκεντρο, καθώς μέχρι το τέλος του 2025 αναμένεται να λάβουν νέα πακέτα επιστροφών, τα οποία προέρχονται από δικαστικές αποφάσεις αλλά και από συμψηφισμούς που έγιναν στο παρελθόν.
Παράλληλα, το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης προχωρά σε ρυθμίσεις για τα πλασματικά έτη, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα σε πολλούς ασφαλισμένους να κατοχυρώσουν νωρίτερα συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Τα αναδρομικά των αποστράτων έως το τέλος του 2025
Σύμφωνα με πληροφορίες από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και το Υπουργείο Οικονομικών, οι απόστρατοι θα δουν έως τον Δεκέμβριο του 2025 να εκταμιεύονται ποσά που αφορούν:
• Επιστροφές από τις κρατήσεις της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), οι οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές για συγκεκριμένες περιόδους.
• Αναδρομικά από διαφορές μισθολογίων (2009-2012), τα οποία είχαν παγώσει λόγω μνημονιακών νόμων και τώρα συμψηφίζονται.
• Επιπλέον αναδρομικά για τις επικουρικές συντάξεις που είχαν υποστεί μειώσεις, σύμφωνα με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Οι συνολικές καταβολές εκτιμώνται σε πάνω από 350 εκατ. ευρώ, τα οποία θα μοιραστούν σε περίπου 180.000 απόστρατους. Τα ποσά θα κυμαίνονται από 1.200 έως και 4.800 ευρώ ανάλογα με το Ταμείο (Στρατού, Ναυτικού, Αεροπορίας, Αστυνομίας, Πυροσβεστικού Σώματος).
Για παράδειγμα, απόστρατος αξιωματικός με σύνταξη 1.450 ευρώ μπορεί να λάβει περίπου 2.200 ευρώ σε δύο δόσεις μέχρι το τέλος του έτους, ενώ ανώτερος αξιωματικός με σύνταξη 2.200 ευρώ μπορεί να δει αναδρομικά που φτάνουν και τις 4.000 ευρώ.
Η μάχιμη 5ετία και τα διπλά πλασματικά για τα στελέχη
Στην περίπτωση των στρατιωτικών, τα πλασματικά έτη αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Η λεγόμενη «μάχιμη 5ετία» εξακολουθεί να υπολογίζεται στο διπλάσιο, δίνοντας σε χιλιάδες ενστόλους τη δυνατότητα να συμπληρώσουν νωρίτερα τον απαιτούμενο χρόνο για σύνταξη. Με βάση το Π.Δ. 169/2007 και τις μεταγενέστερες ρυθμίσεις (Ν. 4997/2022), οι στρατιωτικοί έχουν τη δυνατότητα να υπολογίζουν στο διπλάσιο έως πέντε έτη υπηρεσίας, εφόσον έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 24,6 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας.
Αυτό σημαίνει ότι κάποιος που έχει 25 χρόνια πραγματικά μπορεί να φτάσει λογιστικά τα 30 έτη συντάξιμης υπηρεσίας. Το όφελος αυτό, σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα πλασματικά (στρατιωτική θητεία, σπουδές, γονική άδεια), οδηγεί σε ταχύτερη θεμελίωση δικαιώματος και σε αυξημένο τελικό ποσό σύνταξης.
Τα πλασματικά έτη για τον ιδιωτικό τομέα
Η εξαγορά πλασματικών ετών δεν αφορά μόνο τους δημοσίους υπαλλήλους και τους στρατιωτικούς. Για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ, πρώην ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ), τα πλασματικά χρόνια μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μια μειωμένη σύνταξη και μια πλήρη με πολύ υψηλότερο ποσό.
Η διαδικασία γίνεται μέσω αίτησης στον e-ΕΦΚΑ, με κόστος 20% του μισθού για τους μισθωτούς, ενώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αγρότες το κόστος εξαρτάται από την ασφαλιστική κατηγορία που έχουν επιλέξει. Το 2025 το ελάχιστο κόστος εξαγοράς πλασματικού έτους είναι 176 ευρώ τον μήνα για μισθωτούς, 180 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες και 106 ευρώ για αγρότες.
Παρά το κόστος, η απόσβεση γίνεται σε λίγα χρόνια, καθώς η προσαύξηση της σύνταξης μπορεί να ξεπερνά τα 300 ευρώ τον μήνα. Αυτό σημαίνει ότι ένας εργαζόμενος που πληρώνει 16.000 ευρώ για να εξαγοράσει πέντε έτη, μπορεί να κερδίσει αύξηση σύνταξης σχεδόν 3.500 ευρώ τον χρόνο, κάνοντας απόσβεση μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια.
Τα οφέλη για μητέρες και παλαιούς ασφαλισμένους
Ιδιαίτερα ωφελημένοι από τα πλασματικά είναι οι ασφαλισμένοι πριν από το 1993. Οι μητέρες με ανήλικο τέκνο μπορούν να αναγνωρίσουν έως πέντε έτη (ένα για το πρώτο παιδί, δύο για το δεύτερο και δύο για το τρίτο), μειώνοντας σημαντικά το όριο ηλικίας. Έτσι, αντί να αποχωρήσουν στα 67, μπορούν να βγουν ακόμη και επτά χρόνια νωρίτερα.
Παράλληλα, οι εργαζόμενοι σε Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών που είχαν συμπληρώσει 25ετία το 2011 ή το 2012, κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα πολύ πριν τα γενικά όρια. Στην πράξη, οι πλασματικοί χρόνοι λειτουργούν ως «εργαλείο» για την έγκαιρη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, αποτρέποντας μεγάλες απώλειες.
Οι εκκρεμότητες με τα αναδρομικά του 11μήνου
Πέρα από τα ειδικά αναδρομικά των αποστράτων, ανοιχτό παραμένει το ζήτημα του 11μήνου Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016, που αφορά όλους τους συνταξιούχους. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αναγνωρίσει δικαιώματα, αλλά η κυβέρνηση προχώρησε σε τμηματικές καταβολές. Για τους αποστράτους, η διεκδίκηση συνεχίζεται μέσω προσφυγών, ενώ αναμένονται νέες αποφάσεις μέσα στο 2026.
Ωστόσο, για φέτος, το οικονομικό επιτελείο έχει δεσμευτεί ότι έως τον Δεκέμβριο 2025 θα έχουν καταβληθεί όλα τα ποσά που αφορούν τις κρατήσεις ΕΑΣ και τα μισθολογικά αναδρομικά, κλείνοντας έτσι έναν πολυετή κύκλο αμφισβητήσεων.
Κοινωνική διάσταση και προοπτική
Τα αναδρομικά και τα πλασματικά έτη δεν είναι μόνο τεχνικό ζήτημα, αλλά αφορούν ευθέως το εισόδημα και την καθημερινότητα εκατοντάδων χιλιάδων νοικοκυριών. Για τους απόστρατους, οι επιστροφές θεωρούνται ηθική δικαίωση μετά από χρόνια αδικιών. Για τους υπόλοιπους ασφαλισμένους, η εξαγορά πλασματικών δίνει την ευκαιρία για έναν πιο αξιοπρεπή σχεδιασμό εξόδου από την εργασία.
Η κυβέρνηση επιμένει ότι «η σταθερότητα του ασφαλιστικού συστήματος είναι αδιαπραγμάτευτη» και ότι οι παρεμβάσεις γίνονται με τρόπο που διασφαλίζει τη βιωσιμότητα. Παρ’ όλα αυτά, οι συνταξιουχικές ενώσεις ζητούν μόνιμες αυξήσεις και όχι μόνο εφάπαξ επιστροφές, ώστε να υπάρξει πραγματική ανακούφιση.
Μέχρι το τέλος του 2025, οι απόστρατοι θα έχουν λάβει σημαντικά ποσά αναδρομικών, κλείνοντας μια πολυετή εκκρεμότητα. Ταυτόχρονα, οι ασφαλισμένοι σε όλα τα Ταμεία έχουν στη διάθεσή τους το εργαλείο των πλασματικών ετών, το οποίο μπορεί να μειώσει τα όρια ηλικίας ακόμη και κατά επτά χρόνια και να αυξήσει το τελικό ποσό της σύνταξης.
Το κλειδί βρίσκεται στην έγκαιρη ενημέρωση και στην αξιοποίηση των διαθέσιμων εργαλείων. Με σωστούς υπολογισμούς και με την καθοδήγηση από τους αρμόδιους φορείς, κάθε ασφαλισμένος μπορεί να εξασφαλίσει καλύτερους όρους συνταξιοδότησης και να μην αφήσει αναξιοποίητα δικαιώματα που δικαιούται.
