ΕΛΓΑ: Το αγροτικό ταμείο μπαίνει σε φάση επιτάχυνσης με τρία παράλληλα μέτωπα πληρωμών: τα 178 εκατ. ευρώ του Μέτρου 23 («πακέτο Μητσοτάκη»), τα 63 εκατ. ευρώ για ενίσχυση ζωοτροφών λόγω ευλογιάς/πανώλης, και τις προκαταβολές του ΕΛΓΑ για τον εαρινό παγετό του 2025.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Την ίδια ώρα, το υπουργείο επιχειρεί να αποσυμπιέσει το εκρηκτικό μέτωπο του ΑΤΑΚ, ρίχνοντας στο τραπέζι το ΚΑΕΚ του Εθνικού Κτηματολογίου ως ισοδύναμο εργαλείο τεκμηρίωσης, ώστε να μην τιναχτούν στον αέρα βασικές, οικολογικές και συνδεδεμένες ενισχύσεις.
Μέτρο 23: Προσωρινοί πίνακες 8/9, ενστάσεις 9–15/9, πληρωμή προς Οκτώβριο
Σύμφωνα με τον υπηρεσιακό βηματισμό που έχει δομηθεί, η ανάρτηση προσωρινών δικαιούχων/απορριπτέων για το Μέτρο 23 αναμένεται τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου, με πενθήμερο παραθύρου ενστάσεων 9–15 Σεπτεμβρίου. Οι ΔΑΟΚ ολοκληρώνουν ελέγχους κατα τόπον και επί δικαιολογητικών για τη διασταύρωση του κριτηρίου ζημίας >30% ανά Δήμο/καλλιέργεια.
Αμέσως μετά, θα αναρτηθούν αρχικοί πίνακες με εγκρίσεις, θα τρέξει ένα ολιγοήμερο για διορθώσεις και θα «κλειδώσουν» οι τελικοί πίνακες με ΑΦΜ και ποσά. Με δεδομένη τη δέσμευση ολοκλήρωσης έως 31 Δεκεμβρίου 2025, και το γεγονός ότι το κονδύλι είναι μεικτής χρηματοδότησης (143 εκατ. από ΕΕ και 25 εκατ. εθνική συμμετοχή), το ορατό σενάριο είναι πιστώσεις εντός Οκτωβρίου, με τους ταχύτερους φακέλους να μπορούν να «πιάσουν» ακόμη και αρχές του μήνα εφόσον δεν προκύψουν προσκόμματα στους διασταυρωτικούς ελέγχους. Εδώ κρίσιμος παραμένει ο επιχειρησιακός συντονισμός του ΟΠΕΚΕΠΕ για να εκδώσει έγκαιρα τις εντολές πληρωμής.
Ζωοτροφές (63 εκατ.): πλατφόρμα–αστραπή, αλλά με ελέγχους de minimis
Η ΚΥΑ για την ενίσχυση ζωοτροφών (ευλογιά/πανώλη) είναι ήδη σε ισχύ και έχουν γίνει οι διορθωτικές προσαρμογές. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για καθεστώς de minimis, προηγούνται αιτήσεις στήριξης από τους εν δυνάμει δικαιούχους, με υποχρεωτικό έλεγχο άλλων κρατικών ενισχύσεων την περίοδο αναφοράς έως Ιούνιο 2025. Στις καλές πρακτικές, η πλατφόρμα μένει ανοιχτή 7–10 εργάσιμες (ουσιαστικά δύο εβδομάδες), ακολουθούν διασταυρώσεις με τη βάση ΟΠΕΚΕΠΕ/ΕΛΓΟ για το αιγοπρόβειο, εκδίδονται πίνακες και τρέχει σύντομη περίοδος ενστάσεων. Τεχνικά, ακόμη και αν άνοιγε «σήμερα», οι πιστώσεις δύσκολα θα προλάβαιναν την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου· ρεαλιστικά, η αγορά προεξοφλεί Οκτώβριο. Για τον οδικό χάρτη και τα δικαιολογητικά, η επίσημη πύλη παραμένει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
«Φυτικό Κεφάλαιο – Ντάνιελ» & «Φερτά Υλικά»: ώριμα κονδύλια, μια ΚΥΑ σε εκκρεμότητα
Τα δύο προγράμματα (26 και 12 εκατ. ευρώ αντίστοιχα) είναι χρηματοδοτικά εξασφαλισμένα και έχουν προαναγγελθεί από το 2024, όμως το «Φυτικό Κεφάλαιο» εκκρεμεί θεσμικά: απαιτείται τελική ΚΥΑ που τραβάει καθυστέρηση στην Κλιματικής Κρίσης/Πολιτικής Προστασίας. Στα «Φερτά» έχει ανάψει η συζήτηση στη Θεσσαλία, καθώς παραγωγοί που καθάρισαν εγκαίρως τα κτήματα εμφανίζονται να μένουν εκτός επειδή τα αγροτεμάχια δηλώθηκαν ενεργά στο ΟΣΔΕ. Στα πλαφόν, οι αναφορές παραμένουν: 2.450 €/στρ. (δενδρώδεις–ελεύθερη), 3.500 €/στρ. (παλμέτα), 2.450 €/στρ. (αμπελοειδή), 577,5 €/στρ. (αρωματικά).
Παγετός 2025: πρώτη επίσημη νύξη για προκαταβολές Οκτωβρίου
Μετά από μήνες «σιγής», ο υπουργός έδειξε Οκτώβριο για προκαταβολές ΕΛΓΑ στις μόνιμες καλλιέργειες που χτυπήθηκαν 80–95% από τα δύο κύματα (τέλη Μαρτίου και μέσα Απριλίου). Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι ο ρυθμός κοινοποίησης πορισμάτων παραμένει ο καθοριστικός περιορισμός: χωρίς επαρκή όγκο πορισμάτων σε παραγωγή, ο ΕΛΓΑ δεν μπορεί να πιστώσει. Παράλληλα «τρέχει» και ο έλεγχος της ΕΔΕΛ για αποζημιώσεις 2023 (πυρκαγιές/πλημμύρες), με την Διοίκηση να εμφανίζεται ήρεμη έναντι των ελέγχων νομιμότητας.
Το μέτωπο ΑΤΑΚ: λύση–γέφυρα με ΚΑΕΚ και monitoring
Το μεγαλύτερο συστημικό ρίσκο είναι ο ΑΤΑΚ: απειλεί να μπλοκάρει μέχρι και το 70% των εκτάσεων στις αροτραίες, με ντόμινο σε βασική, οικολογικά σχήματα, συνδεδεμένες, αλλά και σε επενδυτικά/νέα γεωργία που «πατάνε» πάνω στη δήλωση ΟΣΔΕ. Η πρόταση που αποστέλλεται στις Βρυξέλλες θέτει τον Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ) ως αντικειμενικό τεκμήριο ταυτοποίησης αγροτεμαχίων, συμπληρωμένο από monitoring/τηλεπισκόπηση για την επαλήθευση της δηλωμένης καλλιέργειας. Αν η ΓΔ AGRI ανάψει πράσινο, η χώρα αποκτά γρήγορα μια νόμιμη ράμπα που σώζει τις πληρωμές του 2025, χωρίς να θίγονται εσωτερικά φορολογικά ή κληρονομικά ζητήματα. Για το θεσμικό υπόβαθρο της ΚΑΠ και των ελέγχων επιλεξιμότητας, σημείο αναφοράς είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – ΓΔ Γεωργίας, ενώ ο τεχνικός κορμός για το ΚΑΕΚ είναι το Ελληνικό Κτηματολόγιο.
ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ: ροή χρηματοδότησης και «πραγματικοί αγρότες»
Η υπαγωγή του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ παρουσιάζεται ως κίνηση θωράκισης της χρηματοδοτικής ροής από την ΕΕ και εξορθολογισμού προς όφελος των πραγματικών παραγωγών. Στο επιχειρησιακό πεδίο, αυτό σημαίνει αυστηρότερους διασταυρωτικούς ελέγχους, ταχύτερη ιχνηλασιμότητα και –κατά την κυβέρνηση– λιγότερα σημεία τριβής με τις ευρωπαϊκές αρχές. Σε κάθε περίπτωση, το κρίσιμο ζητούμενο των επόμενων 6–8 εβδομάδων είναι η ικανότητα του μηχανισμού πληρωμών να «σηκώσει» ταυτόχρονα M23, ζωοτροφές και προκαταβολές παγετού, χωρίς να δημιουργήσει νέα ουρά εκκρεμοτήτων.
Τι να περιμένει ο παραγωγός, πρακτικά
1. Μ23: Παρακολουθεί καθημερινά για προσωρινούς/τελικούς πίνακες και κινεί εγκαίρως ένσταση όπου χρειάζεται. Ενημέρωση μέσω ΥπΑΑΤ και ΟΠΕΚΕΠΕ.
2. Ζωοτροφές: Προετοιμάζει έγγραφα de minimis, ελέγχει παλαιές ενισχύσεις, έχει έτοιμα στοιχεία αιγοπροβάτων/θανατώσεων.
3. Παγετός: Ζητά ενημέρωση για το στάδιο πορισμάτων, φωτογραφική/τεχνική τεκμηρίωση όπου χρειάζεται, ώστε να μη χαθεί το «τρένο» προκαταβολής.
4. ΑΤΑΚ/ΚΑΕΚ: Συγκεντρώνει στοιχεία κτηματολογίου, τοπογραφικά και ό,τι απαιτείται για ταχεία προσαρμογή, αν εγκριθεί το σχήμα.
Αν δεν «κολλήσει» ο μηχανισμός σε ΚΥΑ και διασταυρώσεις, ο Οκτώβριος γίνεται μήνας–κλειδί για ανάσα ρευστότητας στην ύπαιθρο: πληρωμές Μέτρου 23, ενισχύσεις ζωοτροφών και προκαταβολές παγετού. Παράλληλα, η λύση ΚΑΕΚ μπορεί να αποσοβήσει μια ζημιά εκατοντάδων εκατομμυρίων στις άμεσες ενισχύσεις του 2025, αρκεί να εγκριθεί σύντομα από τις Βρυξέλλες και να κουμπώσει επιχειρησιακά με το monitoring.
