ΟΠΕΚΕΠΕ: Οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των αγροτικών ενισχύσεων επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο, με την κυβέρνηση και τον ΟΠΕΚΕΠΕ να επικαλούνται για ακόμη μία φορά «περισσότερους ελέγχους» και «σύνταξη λίστας δικαιούχων», την ώρα που η πραγματικότητα δείχνει ένα ολοένα βαθύτερο ταμειακό κενό και σοβαρό κίνδυνο απώλειας κοινοτικών κονδυλίων.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Το αφήγημα των «διασταυρώσεων» και η σιωπή για τα 100 εκατ. ευρώ
Τις τελευταίες ημέρες, οι υπεύθυνοι για τις πληρωμές επιστρατεύουν την «καραμέλα» των διασταυρωτικών ελέγχων για να κατευνάσουν την οργή του αγροτικού κόσμου που βλέπει τα χρήματά του να καθυστερούν μήνες. Ωστόσο, το βασικό ερώτημα παραμένει: πού θα βρεθούν τα πάνω από 100 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για να καλυφθούν οι ποινές που σωρεύτηκαν μετά την 30η Ιουνίου 2025, ημερομηνία-ορόσημο για την εκκαθάριση ενισχύσεων.
Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς ο κοινοτικός κανονισμός είναι σαφής: η τελευταία προθεσμία για την εκκαθάριση εκκρεμοτήτων τόσο στην ενιαία ενίσχυση όσο και στα προγράμματα της προηγούμενης χρονιάς είναι η 15η Οκτωβρίου της επόμενης χρονιάς. Αν αυτό το όριο ξεπεραστεί, τα κονδύλια χάνονται. Πέρυσι, περίπου 80 εκατ. ευρώ από τις άμεσες ενισχύσεις χάθηκαν «σιωπηλά», χωρίς εξηγήσεις ή ανάληψη ευθυνών. Φέτος, το πρόβλημα είναι πολύ μεγαλύτερο: οι απλήρωτες υποχρεώσεις φτάνουν τα 120 εκατ. ευρώ για τις άμεσες ενισχύσεις και τα 300 εκατ. ευρώ για τα αγροτικά προγράμματα.
ΟΠΕΚΕΠΕ σε καθεστώς πίεσης και εξεταστικής επιτροπής
Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο λόγω της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής για τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ. Ο προσωρινός πρόεδρος του Οργανισμού, Γιάννης Καββαδάς, προσπάθησε να παρουσιάσει ένα πιο καθησυχαστικό πλαίσιο, τονίζοντας ότι «ο οργανισμός βρίσκεται σε διαδικασία ετοιμασίας των αρχείων των δικαιούχων» τα οποία, αφού ελεγχθούν, θα αποσταλούν στην ΑΑΔΕ για επιπλέον διασταυρώσεις.
Μόνο που η αναφορά του σε πληρωμές προς τα τέλη Οκτωβρίου δημιουργεί περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα απαντά. Πώς θα αποφευχθούν οι νέες κυρώσεις όταν η κοινοτική διορία λήγει στις 15 Οκτωβρίου; Ο ίδιος δήλωσε πως «καταβάλλονται προσπάθειες ώστε να τηρηθούν οι προγραμματισμένες πληρωμές του Οκτωβρίου και της 31ης Δεκεμβρίου», όμως δεν έκρυψε ότι βρίσκεται μόλις 20 ημέρες στη θέση του και ακόμη «γνωρίζει τα μηχανογραφικά και τις διαδικασίες».
Ο πρόεδρος δεσμεύτηκε ότι «προτεραιότητα είναι η πληρωμή αυτών που πρέπει, στον χρόνο που πρέπει», υποστηρίζοντας ότι όσοι αγρότες έχουν υποβάλει σωστά δικαιολογητικά δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα. Ωστόσο, η αβεβαιότητα μεγαλώνει και οι αγρότες δηλώνουν πως «το ίδιο έργο» επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο με διαφορετικά λόγια.
Βιολογικά προγράμματα και νέα καθυστέρηση στις πληρωμές
Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Χρήστος Κέλλας, επιχείρησε να «καθησυχάσει» τους παραγωγούς δηλώνοντας ότι έως τις 15 Οκτωβρίου θα καταβληθούν οι πληρωμές για τα νέα προγράμματα Βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Παραδέχτηκε ωστόσο ότι «η πληρωμή έπρεπε να είχε γίνει στις 30 Ιουνίου», αλλά καθυστέρησε «λόγω της ανάγκης για πιο εξαντλητικούς ελέγχους».
Οι έλεγχοι επικεντρώνονται τόσο στους πιστοποιητικούς φορείς όσο και στα παραστατικά εισροώντων εκμεταλλεύσεων. Ιδιαίτερα δύσκολη είναι η κατάσταση στα προγράμματα βιολογικής κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας, όπου οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί «ξεπερνούν κάθε λογική» και το αιτούμενο ποσό αγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ. Κανείς δεν γνωρίζει πώς θα γίνει ο καθαρισμός των στοιχείων και πότε θα ολοκληρωθεί η διαδικασία.
Ενισχύσεις και πριμ στα σιτηρά: μια ασπίδα σε ασταθές περιβάλλον
Μέσα σε αυτό το κλίμα αβεβαιότητας, τα πριμ της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ)αναδεικνύονται σε κρίσιμο «σωσίβιο» για τους παραγωγούς. Παρά την υπερπαραγωγή που καταγράφηκε φέτος στο σκληρό σιτάρι και την επακόλουθη πίεση στις τιμές, τα πριμ για τα χειμερινά σιτηρά κυμαίνονται από 45 έως 80 ευρώ/στρέμμα και μπορούν να καλύψουν πάνω από το 50% των καλλιεργητικών εξόδων.
Ειδικότερα:
• 24 ευρώ/στρέμμα από την ενιαία ενίσχυση (τσεκ)
• 10 ευρώ/στρέμμα για χρήση πιστοποιημένου σπόρου
• 52,2 ευρώ/στρέμμα για εναλλαγή από ψυχανθή σε χειμερινά σιτηρά
• 14,3 ευρώ/στρέμμα για εναλλαγή από βαμβάκι σε χειμερινά σιτηρά
• 29,7 ευρώ/στρέμμα για εναλλαγή από καλαμπόκι σε χειμερινά σιτηρά
Αν και η αγορά δείχνει αποθαρρυντική – με τα συμβολαιακά σκληρά της νέας περιόδου να κινούνται λίγο κάτω από τα 0,24 €/κιλό – τα πριμ αποτελούν σημαντικό εργαλείο διαχείρισης ρίσκου, ιδιαίτερα σε περιόδους που οι παραγωγοί καλούνται να λάβουν αποφάσεις για τις επόμενες σπορές.
Η λίπανση ως κλειδί για αποδόσεις και ποιότητα
Ένα ακόμη κομμάτι που επηρεάζει τη βιωσιμότητα των σιτηρών είναι η ορθολογική λίπανση, η οποία καθορίζει την απόδοση και την ποιότητα. Για παράδειγμα, οι ανάγκες θρέψης κυμαίνονται:
• Άζωτο: 14-16 κιλά/στρέμμα για σκληρό σιτάρι, 16-18 για μαλακό, 8-16 για κριθάρι
• Φώσφορος: 5-6 κιλά/στρέμμα για σκληρό σιτάρι, 6-8 για μαλακό, 4-8 για κριθάρι
• Κάλιο: 5-6 κιλά/στρέμμα για σκληρό σιτάρι, 6-8 για μαλακό, 4-6 για κριθάρι
Η βασική λίπανση πριν ή κατά τη σπορά παρέχει όλο τον φώσφορο και το κάλιο και το 20-30% του αζώτου, ενώ οι επιφανειακές λιπάνσεις την άνοιξη συμπληρώνουν τις ανάγκες των φυτών. Η στρατηγική αυτή είναι κρίσιμη σε ένα περιβάλλον που οι τιμές πιέζονται και οι παραγωγοί χρειάζονται κάθε διαθέσιμο εργαλείο για να βελτιώσουν τα περιθώρια κέρδους.
Η κρίσιμη καμπή των επόμενων ημερών
Με την 15η Οκτωβρίου να πλησιάζει, η κυβέρνηση και ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκονται αντιμέτωποι με μια διπλή πρόκληση: αφενός να ολοκληρώσουν τις εκκρεμότητες χωρίς απώλεια κοινοτικών πόρων και αφετέρου να πείσουν τους παραγωγούς ότι υπάρχει σχέδιο και λύση. Μέχρι σήμερα, οι υποσχέσεις για «πληρωμές στην ώρα τους» επαναλαμβάνονται, όμως οι αγρότες θυμούνται πέρυσι τα 80 εκατ. ευρώπου χάθηκαν «σιωπηλά» και αναρωτιούνται αν το ίδιο έργο θα παιχτεί ξανά.
Αν δεν υπάρξει άμεση κινητοποίηση και πολιτική απόφαση για την κάλυψη του ταμειακού κενού, το φθινόπωρο θα βρει τον πρωτογενή τομέα σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές των τελευταίων ετών – και την ελληνική γεωργία αντιμέτωπη με τις ίδιες παθογένειες που κάθε χρόνο «θάβουν» την ανάπτυξή της.
