ΟΠΕΚΕΠΕ: Η επόμενη καλλιεργητική σεζόν αναμένεται καθοριστική για τους βαμβακοπαραγωγούς και τους σιτοπαραγωγούς της χώρας, καθώς το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ο ΟΠΕΚΕΠΕ προετοιμάζουν το νέο πλαίσιο επιδοτήσεων που θα κρίνει το εισόδημα χιλιάδων αγροτικών οικογενειών.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
News: Το επίκεντρο βρίσκεται στο τριετές πρόγραμμα δέσμευσης άνθρακα, που προβλέπει πριμ 100 ευρώ ανά στρέμμα στο βαμβάκι (31,7 ευρώ/στρ. ετησίως), καθώς και στο μπόνους 15 ευρώ ανά στρέμμα στο σιτάρι μέσω της δράσης αντικατάστασης καλλιέργειας.
Το τριετές πριμ άνθρακα στο βαμβάκι
Σύμφωνα με το τεχνικό δελτίο του Μέτρου, δικαιούχοι θα είναι όσοι δήλωσαν βαμβάκι στο ΟΣΔΕ 2025και το ξαναδηλώσουν το 2026. Οι δεσμεύσεις θα είναι τριετείς, πράγμα που σημαίνει ότι τα αγροτεμάχια με βαμβάκι θα πρέπει να παραμένουν σταθερά στην ίδια καλλιέργεια. Ωστόσο, οι αγρότες πρέπει να γνωρίζουν ότι μέχρι στιγμής δεν έχει υπάρξει επίσημη προδημοσίευση. Συνεπώς, υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο η πρόσκληση να μην προκηρυχθεί, αφήνοντας χιλιάδες παραγωγούς μετέωρους.
Το μέτρο έχει σχεδιαστεί ώστε να ενισχύσει τις περιβαλλοντικές πρακτικές, αλλά και να απορροφήσει τους βαμβακοπαραγωγούς που βρίσκονται εκτός βιολογικών ενισχύσεων. Όπως παραδέχονται στελέχη του ΥΠΑΑΤ σε ανεπίσημες συζητήσεις, η συγκεκριμένη δράση αποτέλεσε «δίχτυ ασφαλείας» για να αποφευχθούν μαζικά προβλήματα με τους ελέγχους στα βιολογικά βαμβάκια, όπου διαπιστώνονται κενά και καθυστερήσεις.
Η εναλλακτική του σιταριού
Όσοι επιλέξουν αμειψισπορά, δηλαδή να σπείρουν χειμερινά σιτηρά αντί για βαμβάκι, θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στο οικολογικό σχήμα αντικατάστασης καλλιέργειας με επιδότηση 14,3 ευρώ ανά στρέμμα. Αν επιλέξουν ψυχανθή, το ποσό μειώνεται στα 10,9 ευρώ. Εδώ, οι δεσμεύσεις είναι πιο ελαστικές, καθώς δεν υπάρχει σύγκρουση με άλλα οικολογικά σχήματα, ενώ η ζήτηση είναι χαμηλή σε σχέση με τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το μπόνους των 15 ευρώ ανά στρέμμα στο σιτάρι μπορεί να λειτουργήσει ως «έξτρα εισόδημα» για όσους στραφούν σε αυτή την κατεύθυνση.
Σημαντικό στοιχείο είναι πως οι επιλογές αυτές θα συνδεθούν και με τον νέο γύρο αιτήσεων που θα ανοίξει ο ΟΠΕΚΕΠΕ για τα οικολογικά σχήματα, κάτι που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή από τους παραγωγούς, ώστε να μη βρεθούν εκτός άλλων προγραμμάτων στήριξης.
Οι παγίδες του Μέτρου
Εκτός από το ενδεχόμενο να μην προκηρυχθεί το Μέτρο, οι αγρότες πρέπει να γνωρίζουν και τα εξής:
• Όποιος ενταχθεί στο τριετές πρόγραμμα, δεν μπορεί να υποβάλει αίτηση σε κανένα οικολογικό σχήμα για όσο διαρκούν οι δεσμεύσεις.
• Το πρόγραμμα δεν καλύπτει όσους βρίσκονται σε καθεστώς βιολογικής μετατροπής, αλλά μόνο όσους έχουν ήδη ολοκληρώσει τη διετία και μπορούν να μπουν στο σχήμα «διατήρησης».
• Η αβεβαιότητα για τις πληρωμές παραμένει, αφού τα τελευταία χρόνια οι καθυστερήσεις από τον Οργανισμό έχουν δημιουργήσει έντονη δυσπιστία στον αγροτικό κόσμο.
Οικονομική ασφυξία στην ύπαιθρο
Ενώ οι συζητήσεις για τα νέα πριμ συνεχίζονται, οι αγροτικές οικογένειες βιώνουν ασφυκτική οικονομική πίεση. Όπως καταγράφει το Υπουργείο Οικονομικών, τα εισοδήματα στις αγροτικές περιοχές έχουν μειωθεί σημαντικά την τελευταία τριετία, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής, της αύξησης των καυσίμων και της έλλειψης ρευστότητας.
Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό που περιγράφει παραγωγός από τη Θεσσαλία: «Ήρθε ο εργολήπτης να μας δέσει το τριφύλλι. Του ζήτησα να κάνει τις μπάλες πιο ελαφριές, όμως εκείνος συνέχιζε να τις βγάζει βαριές, γιατί δεν είχε λεφτά ούτε για το σύρμα. Αυτή είναι η εικόνα σήμερα στα χωράφια».
Το γεγονός αυτό δείχνει την πορεία παρακμής στην οποία οδηγείται ο αγροτικός τομέας, καθώς η φτώχεια φέρνει ανασφάλεια και υπονομεύει κάθε πτυχή της παραγωγής.
Η σιωπή της πολιτείας
Παρά τις συνεχείς εκκλήσεις των αγροτών, η πολιτεία μοιάζει να κινείται σε «άλλη ταχύτητα». Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων δεν έχει ακόμη δώσει σαφές χρονοδιάγραμμα για την προκήρυξη του Μέτρου, ενώ οι αγρότες ζητούν τουλάχιστον επίσημη ενημέρωση για το αν θα υπάρξει πρόσκληση μέσα στο 2026.
Από την πλευρά του, το Υπουργείο Εργασίας υποστηρίζει ότι οι ασφαλιστικές εισφορές των αγροτών έχουν μειωθεί και οι αποζημιώσεις για φυσικές καταστροφές μέσω ΕΛΓΑ καταβάλλονται ταχύτερα. Ωστόσο, στην πράξη, οι αγρότες δηλώνουν ότι οι πληρωμές παραμένουν αργές και ανεπαρκείς.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Η Ελλάδα δεν είναι μόνη σε αυτή τη μετάβαση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταστήσει σαφές ότι η νέα ΚΑΠ (2023-2027) στοχεύει σε δράσεις που ενισχύουν τη βιωσιμότητα και τη δέσμευση άνθρακα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα ελληνικά μέτρα εντάσσονται στο γενικότερο στρατηγικό σχέδιο, αλλά μένει να φανεί αν θα υλοποιηθούν με συνέπεια.
Η Κομισιόν έχει ζητήσει από τα κράτη-μέλη να παρακολουθούν στενά τις δράσεις και να διασφαλίζουν ότι οι ενισχύσεις καταλήγουν σε πραγματικούς παραγωγούς και όχι σε εικονικούς δικαιούχους, όπως έχει συμβεί στο παρελθόν.
Οι επόμενες σπορές αποτελούν κομβικό σημείο για τον αγροτικό κόσμο:
• Οι βαμβακοπαραγωγοί καλούνται να αποφασίσουν αν θα δεσμευτούν τριετία με το πριμ άνθρακα.
• Οι σιτοπαραγωγοί έχουν μπόνους 15 ευρώ/στρ. σε ένα πιο ευέλικτο σχήμα.
• Οι βιοκαλλιεργητές βρίσκονται σε οριακή κατάσταση, χωρίς σίγουρη στήριξη.
Εν μέσω αυτής της αβεβαιότητας, η ύπαιθρος βυθίζεται σε κρίση ρευστότητας, ενώ οι αγρότες αισθάνονται για άλλη μια φορά παραγκωνισμένοι. Το ζητούμενο είναι αν το κράτος και οι αρμόδιες αρχές θα ακούσουν τα μηνύματα της επαρχίας ή αν θα συνεχίσουν να πορεύονται σε μια πολιτική που αφήνει εκτεθειμένο τον πιο κρίσιμο τομέα της ελληνικής οικονομίας.
-250x180.jpg)
